سازهای موسیقی بسیار متنوع هستند و هر کدام طرفداران خاص خود را دارند. یکی از پرسشهای رایج برای کسانی که میخواهند نواختن یک ساز را شروع کنند، این است که یادگیری هر ساز چقدر سخت یا آسان است. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، قصد داریم ده سازی را که به طور معمول یادگیری دشوارتری دارند به شما معرفی کنیم. امیدواریم این مطالب برای شما مفید باشد و تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.
۱۰ ساز سخت موسیقی از لحاظ یادگیری
یادگیری هر سازی میتواند چالشهایی داشته باشد. اگر به سازی علاقه داشته باشید، همهی دشواریها برایتان آسان میشود و برعکس، اگر به سازی علاقهای نداشته باشید، حتی سادهترین ساز هم میتواند بسیار سخت به نظر برسد.
پس به خاطر داشته باشید که هیچ معیار دقیقی برای سنجش آسان یا سخت بودن سازها وجود ندارد. با این حال، بعضی سازها در ابتدای راه، زمان بیشتری برای یادگیری نیاز دارند و به همین دلیل ممکن است دشوارتر جلوه کنند. در مقابل، سازهایی که یادگیری اولیهشان سریعتر پیش میرود، اغلب آسانتر به نظر میرسند.
در ادامه، فهرستی از ده سازی که معمولاً یادگیری آنها چالشبرانگیزتر است ارائه میشود، اما در پایان این را به یاد داشته باشید: میزان علاقه، پشتکار و تمرین شماست که در واقع تعیین میکند یادگیری یک ساز چقدر سخت یا آسان خواهد بود.
۱- ویولن
ویولن سازی است که با کشیدن آرشه روی سیمهایش صدا تولید میکند. معمولاً یادگیری ویولن در گروه سازهای دشوار قرار میگیرد. دلیل اصلی این است که روی دستهٔ ویولن مانند برخی سازها علامت یا پردهای برای پیدا کردن نتها وجود ندارد و نوازنده باید با تمرین زیاد، جای دقیق هر نت را بیابد. علاوه بر این، نوازنده باید گوش موسیقایی خوبی داشته باشد تا بتواند تشخیص دهد صدایی که میشنود دقیق و کوک است یا نه. به خاطر همین ویژگیها، فرآیند یادگیری و رسیدن به تسلط نسبی روی ویولن طولانیتر است و ممکن است برای هنرجویان کمحوصله سخت به نظر برسد. ویولن را هم میتوان در اجرای گروهی به کار برد و هم به صورت تکنوازی. دورهٔ مقدماتی و ابتدایی یادگیری این ساز معمولاً حدود دو تا سه سال زمان میبرد.
۲ – کر French horn
ترومپت یکی از سازهای بادی است که جنس آن از فلز برنج میباشد. این ساز از یک لوله بلند ساخته شده که برای راحتی در نواختن، آن را به شکل حلقههای پیچ در پیچ درآوردهاند.
روی ساز چندین کلید تعبیه شده که با فشردن آنها، طول مسیر لوله تغییر کرده و نتهای مختلف تولید میشود. ارتفاع صدا در ترومپت با شدت دمیدن نوازنده به درون دهانی ساز و همچنین با فشار دادن کلیدهایی که دریچههای لوله را باز و بسته میکنند، کنترل میشود.
علاوه بر این، با قرار دادن کف دست بر روی قسمت گشاد و زنگمانند انتهای ساز نیز میتوان زیر و بم صدا را تغییر داد. قطر لوله ترومپت، مانند برخی سازهای دیگر همچون کورنت یا ساکسوفون، به تدریج از دهانی باریک شروع شده و در قسمت انتهایی کاملاً گشاد میشود.
۳- ارگان Organ
ارگان یک ساز موسیقی دارای صفحهکلید است که از یک یا چند بخش مجزا تشکیل شده. هر بخش کلیدهای مخصوص به خود را دارد و نوازنده آن را با انگشتان دست و پا مینوازد. این ساز قدمتی طولانی دارد و تا پیش از دوران صنعتی شدن، به عنوان یکی از پیچیدهترین ساختههای مکانیکی دست بشر شناخته میشد. ارگان در طول تاریخ، هسته مرکزی و جانمایه موسیقی غرب به شمار میرفته است. یکی از نقاط قوت قابل توجه این ساز، دامنه وسیع صدای آن است؛ از آرامترین و ظریفترین نواها تا رساترین و پرطنینترین آواها. بنابراین جای تعجب نیست که ولفگانگ آمادئوس موتزارت، ارگان را سلطان سازهای موسیقی خوانده است!
۴ – ابوا
ابوا یک ساز موسیقی است که از چوب ساخته شده و با دمیدن در آن صدا تولید میشود. یادگیری این ساز نسبتاً دشوار محسوب میشود و یکی از علتهای آن، سختی در تولید صدای مطلوب و با کیفیت است که به تمرین فراوان و صبر نیاز دارد. هنگام نواختن نیز، نوازنده باید به طور پیوسته جای انگشتانش را روی ساز تغییر دهد تا از یکنواخت شدن صدای آن جلوگیری کند. برای آموختن اصول اولیه و پایهای این ساز، به طور معمول حدود بیست ماه زمان لازم است.
۵- نی انبان bagpipe
نی انبان یک ساز بادی است که چندین نی درون محفظهای قرار گرفتهاند. این ساز از زمان ساخته شدنش، موسیقی پرشور و جذابی در مناطق مختلفی مانند اروپا، قفقاز، اطراف خلیج فارس و شمال آفریقا رواج داده است.
نی انبان دارای ۹ نت است و هنگام نواختن باید فشار هوای ثابتی به آن وارد شود. تاریخ دقیق ساخت این ساز مشخص نیست، اما باستانشناسان معتقدند مردمان تمدن بابل در حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، از نی انبان استفاده میکردهاند.
۶- چنگ
چنگ که با نام هارپ نیز شناخته میشود، یک ساز زهی است. نوازنده با کشیدن انگشتانش بر روی سیمهای آن، صدای ساز را به وجود میآورد. یادگیری این ساز تا حدی سخت به حساب میآید، چون باید حالت دقیق دست و انگشتان روی سیمها رعایت شود و همچنین پدالهایی که با پا کنترل میشوند، برای تغییر زیر و بم صدا به تمرکز و دقت نیاز دارند.
همچنین، هماهنگ کردن حرکت دستها و پاها در حین نواختن، زمان و شکیبایی بیشتری نسبت به خیلی از سازهای دیگر میطلبد. از چنگ میتوان هم به تنهایی و هم در کنار دیگر سازها در گروههای موسیقی استفاده کرد.
۷ – پیانو piano
پیانو سازی است که با کلیدهایی که در ردیفهای سفید و سیاه چیده شدهاند نواخته میشود. این ساز جایگاه ویژهای در موسیقی کلاسیک و جاز دارد و هم به تنهایی در خانه قابل نواختن است و هم برای ساختن آهنگ و تمرین موسیقی از آن استفاده میشود. بخشهای اصلی پیانو مانند تخته صدا و سیمهای فلزی آن، درون محفظهای چوبی جای گرفتهاند. پیانو در سراسر جهان شناخته شده است و نام آن در واقع شکل کوتاهشده واژه ایتالیایی “پینافورته” میباشد. این کلمه از دو بخش “پیانو” به معنای نرم و آرام، و “فورته” به معنای قوی و بلند تشکیل شده است. این نام به خوبی نشان میدهد که این ساز توانایی تولید صدا با شدتهای مختلف، از ملایم تا رسا را دارد.
۸ – گیتار کلاسیک و فلامنکو
گیتار یک ساز محبوب و پرطرفدار است که با رشتههای سیم نواخته میشود. این ساز را میتوان در قالب سبکهای گوناگونی مثل پاپ، کلاسیک، فلامنکو و موارد مشابه یاد گرفت. در سبکهای کلاسیک و فلامنکو، علاوهبر آموزش قطعات و نغمهها، اصول درست نواختن و تکنیکهای بنیادی گیتار نیز به هنرجو آموزش داده میشود.
در این دو سبک، برای دستیابی به صدایی شفاف و باکیفیت، لازم است انگشتان دست راست از نظر مهارتهای فنی به خوبی تقویت شوند. به همین دلیل، پیشرفت در نواختن گیتار کلاسیک و فلامنکو به تمرین زیاد و صبر و حوصله نیاز دارد. همین موضوع باعث شده تا یادگیری این سبکها برای برخی چالشبرانگیز و تا حدی کُند پیش رونده به نظر برسد.
۹ – آکاردئون ACCORDION
آکوردئون یک ساز بادی است که با کلید یا شستی نواخته میشود. این ساز دو طرف متحرک مورب و بدنهای چیندار و شبیه به فانوس دارد. به آن ساز جعبهای یا ساز فشاری هم میگویند. نوازنده آکوردئون را با دو دست در بر میگیرد و با باز و بسته کردن بخش میانی ساز که مجرای هوا در آن قرار دارد، صدا ایجاد میکند.
در یک سمت ساز، یک ردیف کلید کوچک وجود دارد که جریان هوا را به درون لولههای صوتی هدایت میکند. در طرف دیگر، جعبه طنین ساز قرار گرفته که معمولاً دکمههای مخصوص خود را دارد. آکوردئون در مناطق مختلفی مانند اروپا و قاره آمریکا اغلب در موسیقی محلی و فولکلور به کار میرود. همچنین گاهی به صورت تکنواز یا در کنار ارکسترهای کلاسیک نیز نواخته میشود. نام اولیه این ساز هارمونیکا است که یک واژه یونانی و به معنای هماهنگی موسیقایی میباشد.
۱۰ – درام Drums
طبلها از سازهای کوبهای هستند. هر طبل حداقل یک سطح دارد که به آن پوست طبل میگویند. شکل اصلی طبل از گذشته تا امروز تغییر نکرده و آن را میتوان قدیمیترین ساز جهان دانست. برخی طبلها مانند دیجمبه را تنها یک نوازنده مینوازد، اما انواعی مانند بانگو و تیمپانی به دو یا چند نوازنده نیاز دارند. نوازندگان جاز معمولاً طبلهایی با نوسان و طنین بیشتر میپسندند، در حالی که نوازندگان راک صدای بلند و خشک طبل را ترجیح میدهند. قرنها پیش از طبلها حتی در آیینهای مذهبی نیز استفاده میشد.