گیتار و سهتار هر دو از سازهای پرطرفدار برای آموزش هستند و به همین خاطر، خیلی از هنرجویان در زمان انتخاب، بین این دو ساز سردرگم میشوند. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، با ما همراه باشید تا ویژگیها و تفاوتهای گیتار و سهتار را برایتان بیان کنیم و شما را در تصمیمگیری درست یاری دهیم.
گیتار یا سه تار؟
برای انتخاب ساز دلخواهتان بین گیتار و سهتار، بهتر است ابتدا نگاهی کوتاه به ویژگیها و پیشینه هر یک از این سازها داشته باشید.
گیتار
گیتار یک ساز محبوب و بینالمللی است که شش سیم دارد. نوازندگان معمولاً با انگشت یا پیک آن را مینوازند. این ساز در انواع مختلفی ساخته میشود؛ مانند گیتار آکوستیک، کلاسیک، فلامنکو، الکتریک، نیمهالکتریک و بیس. در مورد خاستگاه اصلی گیتار نظریههای گوناگونی وجود دارد. بعضی میگویند ریشهی آن به ایران بازمیگردد. برخی دیگر معتقدند رومیها این ساز را به اسپانیا بردند و گروهی هم منشأ آن را مصر میدانند.
سه تار
سهتار یک ساز سنتی و کهن ایرانی است که با زخمه زدن به سیمهایش نواخته میشود. این ساز چهار سیم دارد که جنس آنها از فلز برنز و فولاد است. نوازنده معمولاً با ناخن انگشتهای دست راست خود — مانند انگشت اشاره و میانی — بر سیمها ضربه میزند و گاهی از انگشت کوچک هم استفاده میکند.
اگر سوالاتی دارید، مقاله ۷ تا از حقایق جالب درباره موسیقی اپرا به شما کمک خواهد کرد.
توصیه میکنیم این مطلب آریا در اپرا چیست و چه تاریخچهای دارد؟ را حتماً بخوانید.
سهتار از نظر ساختار و پردهها به ساز تار شباهت دارد و در گروه سازهای قدیمی مانند تنبور و دوتار جای میگیرد. دربارهٔ پیشینه و تاریخچهٔ سهتار دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. بعضی معتقدند این ساز از سازهای باستانی مانند بربط و تنبور گرفته شده است. برخی دیگر آن را شکل تکاملیافتهٔ ساز ششتار در دورهٔ صفویه میدانند.
اما یکی از روایتهای معتبر به مشتاقعلیشاه کرمانی، از درویشان دورهٔ زندیه، مربوط میشود. او که خود سهتار مینواخت، سیم چهارمی به این ساز افزود و به همین دلیل، این سیم را امروزه «سیم مشتاق» مینامند.
تفاوت گیتار و سه تار
سبک
سهتار یک ساز قدیمی و اصیل ایران زمین است. این ساز بیشتر مناسب افرادی است که به موسیقی سنتی ایرانی یا موسیقی پاپ ایرانی علاقه دارند.
در مقابل، گیتار یک ساز جهانی و شناختهشده در بسیاری از کشورهاست. این ساز در سبکهای مختلفی مانند پاپ، کلاسیک، جز، بلوز و فلامنکو استفاده میشود و برای کسانی که به موسیقی غربی یا بینالمللی علاقه دارند، گزینهی مناسبتری به شمار میآید.
صدا
برای اینکه بتوانید بین گیتار و سهتار یکی را انتخاب کنید، باید به تفاوت صدای آنها خوب دقت کنید. صدای گیتار معمولاً قوی و شفاف است و به خوبی به گوش میرسد. اما سهتار صدایی پایینتر، نرمتر و آرامتر تولید میکند.
فرکانس کوک
صدای سهتار در مقایسه با گیتار، پایینتر و آرامتر است. دلیل این تفاوت، پایینتر بودن فرکانس یا همان زیروبمیِ ساز سهتار است.
این موضوع را بهتر بشناسید با مطالعه بهترین درامر های جهان چه کسانی هستند؟.
یادگیری کدام سختتر است؟
خیلی از هنرجوها وقتی میخواهند بین گیتار و سهتار یکی را انتخاب کنند، میپرسند کدام یک سختتر است. باید بگوییم که معمولاً جواب قطعی برای این سوال وجود ندارد؛ چون روند یادگیری هر ساز بستگی به میزان تمرین و آموزش فرد دارد. اما به طور کلی، گیتار تکنیکهای بیشتری برای یادگیری دارد، چون در سبکهای مختلفی نواخته میشود. به همین خاطر، بسیاری فکر میکنند گیتار از سهتار سختتر است. با این حال، هر دو ساز با آموزش درست و تمرین کافی، به راحتی قابل یادگیری هستند.