شاید فکر کنید کشاورزی کار راحتی است، اما اینطور نیست. هر محصول کشاورزی برای رسیدن به دست شما، راه دشوار و طولانیای را پشت سر میگذارد. یکی از مهمترین مراحل در کشاورزی، آمادهسازی زمین است و این کار بدون انجام درست عملیات شخم و خاکورزی، به نتیجه مطلوب نمیرسد.
در این میان، یکی از ابزارهای مهم و کاربردی برای خاکورزی، کلوخشکن است. کلوخشکن چیست؟ این وسیله با خرد کردن تودههای سفت خاک (کلوخ)، نقش کلیدی در بهبود کیفیت خاک ایفا میکند. بنابراین، استفاده از کلوخشکن تراکتوری در کشاورزی بسیار مهم و تاثیرگذار است.
در ادامه، تعریف دیگری از کلوخشکن را بر اساس گفتههای سایت ادوات کشاورزی بریمانی میخوانیم:
“کلوخ شکن فلزی یک ابزار است که استفاده آسان و موثری در کشاورزی و باغبانی دارد. این ابزار با بدنه فلزی و دسته پلاستیکی تشکیل شده است. با استفاده از کلوخ شکن فلزی، می توانید کلوخ های سفت شده خاک را خرد کنید و خاک را نرم کنید. همچنین، با استفاده از این ابزار می توانید خاک را آماده کنید و سطح آن را صاف کنید.
استفاده از کلوخ شکن فلزی، شرایط مطلوبی را برای رشد بذر و گیاهان به وجود می آورد. وقتی خاک بستر نرم، آماده و دانه بندی شده باشد، رشد بذر و گیاهان به سهولت انجام می شود. ریشه ها می توانند به عمق خاک فرو روند و آب بیشتری را جذب کنند.
با استفاده منظم و صحیح از کلوخ شکن فلزی، می توانید به کیفیت خاک و عملکرد گیاهان خود افزوده کنید.”
کلوخ شکن و کاربردهای آن
پیش از آن که به سراغ تعریف و کاربرد کلوخشکن برویم، بهتر است ابتدا با مفهوم خاکورزی آشنا شویم. به هر عملیاتی که برای مخلوط کردن خاک، خرد کردن کلوخها و پاکسازی زمین از علفهای هرز انجام میشود تا خاک برای کاشت آماده شود، خاکورزی یا تایلینگ گفته میشود.
خاکورزی به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
خاکورزی اولیه: این مرحله، اولین کار روی خاک است. در این روش، ابزارها به عمق بیشتری از خاک نفوذ میکنند و زمین با وسایلی مانند گاوآهن یا تایلر شخم زده میشود. با این کار، کلوخهای بزرگ به روی سطح میآیند و شکسته میشوند.
خاکورزی ثانویه: در این مرحله، ابزاری مانند کلوخشکن به کار گرفته میشود که عمق نفوذ کمتری دارد. تمرکز این مرحله روی لایههای سطحی خاک است. کلوخشکن با خرد کردن تودههای ریزتر خاک و ایجاد سطحی هموار، زمین را برای پاشیدن بذر کاملاً آماده میکند.
در گذشته، کلوخشکنها به شکل دستی ساخته میشدند و در همه زمینها استفاده میشدند. این نوع کلوخشکنهای ساده هنوز هم در باغچهها و زمینهای کوچک کاربرد دارند.
کلوخشکن در واقع نوعی از ابزارهای خاکورزی است که برای خرد کردن کلوخهای باقیمانده در زمین پس از شخم اولیه به کار میرود. همان طور که گفته شد، از کلوخشکن بیشتر در مرحله دوم خاکورزی استفاده میشود و در زمینی که هنوز شخم نخورده باشد، کارایی چندانی ندارد.
اما کاربرد کلوخشکن نصبشده روی تراکتور چیست؟ این وسیله برای شخم عمیق خاک طراحی نشده، بلکه بیشتر ابزاری است که به لایههای سطحی خاک نفوذ میکند و آن را پیش از کاشت، نرم و یکدست میکند.
از کلوخشکن همچنین برای مخلوط کردن کودها یا سموم علفکش با خاک استفاده میشود. یکی دیگر از کاربردهای آن، از بین بردن علفهای هرزی است که در فاصله بین دو فصل کشت در زمین رشد میکنند.
کلوخشکن نیز مانند هر ابزار دیگری مزایا و معایبی دارد که در تصویر زیر نشان داده شده است.
فواید و نکات منفی کار با کلوخشکن
کلوخشکن یک ابزار باغبانی و کشاورزی است که برای خرد کردن کلوخهای سفت و بزرگ خاک به کار میرود. استفاده از آن هم مانند هر وسیله دیگری، جنبههای مثبت و منفی خود را دارد.
**مزایا:**
– خاک را نرم و یکدست میکند و آن را برای کاشت گیاهان آماده میسازد.
– به جریان بهتر آب و هوا در خاک کمک مینماید.
– ریشه گیاهان راحتتر در خاک نرم شده رشد میکنند.
– معمولاً ساختاری ساده و محکم دارد و کار با آن آسان است.
– نیاز به سوخت یا برق ندارد و به صورت دستی کار میکند.
**معایب:**
– استفاده از آن برای زمینهای بزرگ یا سفت، میتواند زمانبر و خستهکننده باشد.
– کاربردی فیزیکی و نسبتاً سنگین دارد و ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد.
– فقط برای خرد کردن کلوخ مناسب است و کارهای دیگر خاکورزی را انجام نمیدهد.
– اگر خاک بیش از حد مرطوب باشد، کار با آن نتیجه خوبی نمیدهد و خاک به آن میچسبد.
در کل، کلوخشکن برای آمادهسازی بخشهای کوچک باغ یا زمینهای نرم تا متوسط گزینه مناسبی است.
مکانیزم دستگاه کلوخ شکن
دستگاه کلوخشکن به این شکل کار میکند: ابتدا به یک تراکتور یا خودروی کشنده متصل میشود و هنگام حرکت تراکتور روی زمین، کشیده میشود. تیغههای چرخان این دستگاه، کلوخهای موجود در خاک را خرد میکنند. سپس با کمک بخش مالهای دستگاه، سطح زمین صاف و یکدست میشود. در مرحله آخر، یک غلطک روی خاک حرکت میکند که علاوه بر ایجاد تراکم مناسب برای کاشت، باعث حفظ رطوبت خاک در لایههای عمقی نیز میشود.
دستگاه کلوخشکن
مقاله «همه چیز درباره ابزارهای باغبانی | راهنمای کامل به همراه تصویر و ویدیو» اطلاعات جامعی درباره دیگر ابزارهای مورد نیاز برای باغبانی در اختیار شما قرار میدهد.
انواع کلوخ شکن
در گذشته، کلوخشکنها به صورت دستی ساخته میشدند و در همه زمینهای کشاورزی مورد استفاده قرار میگرفتند. اما با پیشرفت فناوری، گونههای تازهای از این ابزار پدید آمدند. کلوخشکنهای امروزی معمولاً در چهار گروه اصلی جای میگیرند:
کلوخشکنهای دیسکی
کلوخشکنهای تین (شامل کلوخشکنهای دندانهانگشتی، کلوخشکنهای درگ و کلوخشکنهای میخی)
کلوخشکنهای زنجیری
کلوخشکنهای دیسکی-زنجیری
بیشتر بخوانید: تفاوت خار باز کن و خار جمع کن چیست؟
کلوخ شکنهای دستی ابزاری نسبتاً سبک، با دستهای بلند و سری چنگک مانند که برای شخمزدن زمینهای کوچکتر بسیار مناسب است و هنوز هم از آنها استفاده میشود. این ابزار علاوه بر شخم زدن، برای خرد کردن تکههای سختتر خاک و یکسانسازی سختی خاک نیز کاربرد زیادی دارند.
انواع دیگر کلوخ شکنها بسته به کاربریشان ممکن است انواع و وزنهای مختلفی داشته باشند. تقریباً تمام آنها از یک قاب سفت تشکیل شدهاند که دیسکها، دندانها، زنجیرههای به هم پیوسته یا سایر ابزارهای جابهجایی خاک را همراه خود دارند، اما کلوخ شکنهای تین و زنجیری اغلب تنها دارای یک میله بکسل سفت در جلوی خود هستند.
از هر چهار نوع کلوخ شکن میتوان برای آماده سازی خاک برای کاشت استفاده کرد. در زمانهایی که کلوخ شکنها سطح خاک را بسیار خرد میکنند، خاک بسیار سبک میشود، به طوری که ممکن است به راحتی باد آن را حرکت دهد. در این زمان بهتر است با یک غلطک سطح خاک را صاف کرد.
بیشتر بخوانید:بهترین کمپرسورهای باد بازار ابزار ایران؛ شما انتخاب کنید!
از کلوخ شکنهای تین برای اصلاح بستر رشد گیاهان قبل از کاشت، حذف علفهای هرز کوچک در محصولات در حال رشد و نرم کردن خاکهای بین ردیفی برای رسیدن آب به زیر خاک استفاده میشود.
کلوخ شکنهای زنجیری را میتوان در زمینهای مرتعی برای پخش کود و شکستن کلوخها استفاده کرد. در نگهداری از زمینهای ورزشی، معمولاً از کلوخ شکنهای زنجیری سبک برای تسطیح زمین پس از بازیهای سنگین استفاده میشود، تا برآمدگی و فرورفتگیهای زمین را حذف و صاف کند.
کلوخ شکنهای زنجیری اغلب برای کارهای سبکتر مانند صاف کردن سطح کشت یا پوشاندن بذر استفاده میشود، در حالی که از کلوخ شکنهای دیسکی معمولاً برای کارهای سنگینتر مانند شخم زدن برای کندن چمن استفاده میشود. در این نوع کلوخ شکنها، دیسکهای لبهدار و غولپیکر در یک مجموعه قاب که اغلب از جنس فولادی و سنگین است کار میکند تا لبههای برش بهتر در خاک نفوذ کند.
کلوخ شکنهای دیسکی زنجیری، اینگونه کار میکند که دیسک متصل به زنجیر با زاویهای روی زمین کشیده میشود. این کلوخ شکنها به سرعت در سراسر سطح حرکت میکنند. زنجیر و دیسک میچرخند و سطح بالایی خاک را تا حدود 3 سانتیمتر عمق میشکنند تا سطحی صاف برای کاشت آماده شود.
در پایان و پس از توضیح درباره انواع کلوخ شکنها به نوعی از آنها به نام کلوخ شکنهای برقی میرسیم. این نوع کلوخ شکنها برخلاف انواع دیگر با بکسل شدن به تراکتور و کشیده شدن توسط آن کار نمیکنند، بلکه دارای موتور هستند و از تراکتورها برای کار خود نیرو میگیرند.
کلوخ شکن برقی
اگر به دنبال وسیلهای برای خرد کردن کلوخهای سخت و سنگهای کوچک در زمین کشاورزی یا باغ خود هستید، کلوخ شکن برقی میتواند انتخاب مناسبی باشد. این دستگاه با استفاده از نیروی برق کار میکند و دیگر نیازی به نیروی بدنی زیاد یا سوختهای فسیلی نیست. کار با آن ساده است و در زمان و انرژی شما صرفهجویی میکند. کافی است آن را به پریز برق متصل کنید و روی تودههای سفت خاک هدایت نمایید. تیغهها یا چکشهای قدرتمند آن، کلوخها را به سرعت خرد و خاک را نرم و آماده برای کشت میکنند.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید این مطالب را نیز مطالعه کنید: «راهنمای جامع خرید حاشیه زنهای رونیکس» و «اره باغبانی و نحوه کار با آن».
سخن آخر
در این مطلب، یکی از ابزارهای مهم برای آمادهسازی خاک، یعنی کلوخشکنها و مدلهای مختلف آن را معرفی میکنیم. این وسیلهای پرکاربرد است که کشاورزان برای زیر و رو کردن خاک و خرد کردن کلوخها در زمینهای کشاورزی از آن بهره میبرند.
ابزارها از جمله وسایلی هستند که از قدیم تا به امروز در فهرست کالاهای مورد نیاز ما وجود داشتهاند؛ اما معمولاً کمتر مورد توجه و بررسی قرار میگیرند. به همین خاطر، هدف ما در مجله رونیکس این است که شما را با گونههای مختلف ابزار، کاربردهای آنها و نقشی که در زندگی روزمره همه ما ایفا میکنند، آشنا سازیم. پرسشها و دیدگاههای خود را با ما در میان بگذارید.
**پرسشهای رایج**
**تفاوت کلوخشکن و تیلر چیست؟**
تیلر برای مرحله اولیه آمادهسازی خاک به کار میرود تا به لایههای عمیقتر خاک نفوذ کند و کلوخها را به روی سطح زمین بیاورد. کلوخشکن هم در واقع نوعی تیلر است؛ با این تفاوت که کاربرد آن در مرحله دوم خاکورزی مشخص میشود. این دستگاه، کلوخهایی را که تیلر به سطح خاک آورده است، خرد میکند تا زمین برای کشت محصول کاملاً آماده شود.
**کلوخشکن چه معایبی دارد؟**
در فضاهای کوچک، امکان مانور دادن با کلوخشکن محدود است. همچنین این دستگاه نفوذ خیلی عمیقی به اعماق خاک ندارد و برای رسیدن به نتیجه دلخواه، لازم است چندین بار عملیات خاکورزی با آن تکرار شود.