یکی از سازهای کوچک و جذابی که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده، کالیمبا نام دارد. کالیمبا در اصل یک ساز سنتی و قدیمی از آفریقاست. این ساز در انواع مختلفی ساخته میشود و تفاوت آن معمولاً به تعداد تیغهها یا جنسی که از آن ساخته شده، بستگی دارد. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز میخواهیم به این پرسش رایج پاسخ دهیم که: کالیمبای چوبی بهتر است یا شیشهای؟ اگر شما هم به این ساز علاقهمند هستید، خواندن این مطلب را تا پایان از دست ندهید.
تاریخچه ساز کالیمبا (تاریخچه کالیمبا)
داستان شناخته شدن ساز کالیمبا توسط مردم خارج از آفریقا، به اوایل قرن بیستم برمیگردد. در آن زمان، یک پژوهشگر موسیقی که در مورد فرهنگهای مختلف مطالعه میکرد، در سفر به یک روستای آفریقایی برای اولین بار با این ساز آشنا شد. بعد از این اتفاق، در سال ۱۹۶۰ یک شرکت اسباببازی در شهر پرینستون، واقع در ایالت نیوجرسی آمریکا، اولین کسی بود که این ساز را به صورت عمومی به فروش رساند. از آن زمان به بعد، کالیمبا به تدریج در همه جای جهان معروف شد.
کالیمبا در شکلها و انواع گوناگونی ساخته میشود. دلیل این تنوع آن است که این ساز در مناطق مختلف آفریقا، با توجه به فرهنگ مردم، روش ساخت و حتی نامهای متفاوتی روبرو شده است. به عنوان مثال، نوعی از این ساز که متعلق به زیمبابوه است، معمولاً بین ۷ تا ۱۲ کلید دارد که با نمونههای دیگر آن در نقاط مختلف آفریقا فرق میکند.
نام های دیگر کالیمبا
کالیمبا اسمهای بسیار زیادی دارد و بیش از صد نام مختلف برای آن وجود دارد. معروفترین این نامها عبارتاند از: کالیمبا، پیانوی شستیای آفریقایی، امبیرا، سانسا و کاریمبا.
در سال ۱۹۵۴، فردی به نام هیو تریسی، نام «کالیمبا» را به طور رسمی برای این ساز انتخاب کرد. سپس در سال ۱۹۶۱، در یک مقاله پیشنهاد داد که از واژه «امبیرا» به عنوان نامی کلی برای تمام انواع پیانوهای سنتی آفریقایی استفاده شود.
امروزه اما در سراسر جهان، به همه سازهای غیرسنتی و شستیدار آفریقایی، کالیمبا گفته میشود.
جنس و تعداد تیغه های کالیمبا
ساز کالیمبا معمولاً از چوبهایی مانند بامبو، افرا یا گردو ساخته میشود. البته برخی شرکتها نمونههای شیشهای این ساز را نیز تولید کرده و به بازار عرضه کردهاند. تیغههای کالیمبا هم عموماً از جنس فلز هستند.
تعداد تیغههای این ساز متفاوت است و معمولاً بین ۶ تا ۱۹ تیغه روی آن نصب میشود. انتخاب تعداد تیغهها اغلب به سطح مهارت و تجربه فرد در نواختن کالیمبا بستگی دارد.
سایز کالیمبا
کالیمبا معمولاً در ابعاد تقریباً ۱۸ سانتیمتر طول، ۱۳ سانتیمتر عرض و ۳ سانتیمتر ارتفاع ساخته میشود و وزن آن بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم است. با این حال، امروزه انواع مختلفی از کالیمبا با شکلها و اندازههای گوناگون در دسترس است. برخی از این نمونهها وزن کمتر و جنسهای متنوعی دارند. با افزایش شناخت و محبوبیت این ساز در سرتاسر جهان، مدلهای جدیدتری نیز به بازار عرضه شدهاند.
کالیمبا شیشه ای بهتر است یا چوبی ؟
این پرسش، یکی از رایجترین سوالهایی است که معمولاً هنرجویان تازهکار، وقتی میخواهند نواختن کالیمبا را شروع کنند، در ذهن دارند. اگر شما هم قصد دارید یادگیری این ساز را آغاز کنید، بهتر است به نکات زیر دقت کنید.
تفاوت های کالیمبا شیشه ای و چوبی
حجم صدای ساز
یک تفاوت مهم بین کالیمبای چوبی و کالیمبای شیشهای، میزان صدای آنهاست. کالیمبای شیشهای به بلندی کالیمبای چوبی صدا ندارد. این موضوع به دلیل ساختار بدنهی این دو ساز است.
کالیمبای چوبی بدنهای توخالی دارد و روی آن سوراخهایی برای خارج شدن صدا تعبیه شده است. همچنین جنس چوب، فضای بهتری برای طنین انداختن صدا ایجاد میکند.
اما کالیمباهای شیشهای بدنهای توپر دارند و به همین دلیل صدای کمحجمتری تولید میکنند. البته اگر با نیروی بیشتری آنها را بنوازید، میتوانید به صدایی به بلندی کالیمبای چوبی برسید، اما این کار ممکن است به انگشتان شما فشار بیاورد.
به طور کلی، کالیمباهای چوبی صدایی بلندتر و عمیقتر (بمتر) دارند. اگر شما صدای غنی و بم را دوست دارید، پیشنهاد ما به شما کالیمبای چوبی است. از طرفی، کالیمباهای شیشهای به خاطر نداشتن حفره، صدای کمحجمتری دارند، اما این صدا بسیار ظریف، دلنشین و آرامشبخش است. اگر به دنبال چنین صدای زیبایی هستید، کالیمبای شیشهای انتخاب بهتری برای شماست.
رنگ صدا
وقتی میخواهید یک کالیمبا بخرید، یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه کنید، رنگ صدا یا همان طنین ساز است. بهتر است قبل از خرید، به نمونههای مختلف کالیمبا گوش دهید و مدلی را انتخاب کنید که صدایش بیشتر میپسندید.
به طور معمول، کالیمباهای شیشهای (اکریلیک) صدایی گرم و لطیف دارند و برای نواختن آهنگهای آرام و لالاییها ایدهآل هستند. در مقابل، کالیمباهای چوبی صدایی رساتر و شفافتر تولید میکنند. هر دو نوع صدای زیبایی دارند و انتخاب آنها کاملاً به سلیقه شخصی شما بستگی دارد.
آیا کالیمباهای شیشهای و کریستالی میشکنند؟
پاسخ این سوال که بسیاری از هنرجویان میپرسند، منفی است. این سازها از جنس اکریلیک و با ضخامت مناسب ساخته میشوند و در صورت افتادن معمولاً نمیشکنند. البته این به آن معنا نیست که نباید از ساز مراقبت کنیم! اگر اصول نگهداری از کالیمبای شیشهای را رعایت کنید، هیچ مشکلی برای آن پیش نخواهد آمد.