جاز یکی از سبکهای مشهور موسیقی در سراسر جهان است. در این سبک، از سازهای گوناگونی برای اجرای قطعات استفاده میشود. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، فهرستی از سازهای رایج در موسیقی جاز را به شما معرفی میکنیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد.
چه سازهایی در موسیقی جاز نواخته میشوند؟
جَز (که در انگلیسی Jazz تلفظ میشود) یک سبک موسیقی است که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توسط سیاهپوستان آمریکا شکل گرفت. یکی از ویژگیهای بارز موسیقی جز، استفاده از نتهای غمگین و احساسی است که در اصطلاح فنی به آنها Blue Notes میگویند.
علاوه بر این، موسیقی جز با ریتمهای خاصی شناخته میشود؛ مانند ضربهای نامنظم، کششهای کوتاه و بلند، تغییرات ناگهانی در شدت صدا، گفتگوی بین سازها، درهمتنیدگی چند ریتم مختلف و از همه مهمتر، بداههنوازی. به همین دلایل، بسیاری آن را نخستین شکل هنری میدانند که در ایالات متحده آمریکا پدید آمد.
در این سبک، سازهای بادی مانند ساکسیفون و ترومپت نقش اصلی را ایفا میکنند و در ابتدا تنها از این سازها استفاده میشد. اما به مرور زمان سازهای دیگری نیز به گروههای موسیقی جز اضافه شدند و امروزه در کنار سازهای بادی، سازهایی مانند پیانو و گیتار نیز در اجراهای جز دیده میشوند.
ترومپت
ترومپت بیش از هر ساز دیگری با موسیقی جاز عجین شده است. از همان روزهای آغازین پیدایش سبک جاز، این ساز همواره نقش محوری و اساسی در این موسیقی داشته است. ترومپت در دسته سازهای بادیِ ساخته شده از برنج قرار میگیرد.
کرنت
کرنت خیلی شبیه به ترومپت است، ولی صدای نرمتر و ملایمتری دارد. در اصل، کرنت یک ساز بادی برنجی است و اگر کسی در نواختن آن مهارت داشته باشد، میتواند صدایی شبیه به خواندن از آن تولید کند.
ساکسوفون
ساکسوفون یکی از پرحرارتترین سازها در موسیقی جاز به شمار میرود. از همان روزهای آغازین شکلگیری جاز تا به امروز، به خاطر صدای نرم و انعطافپذیرش، همواره نقش مهمی در این سبک موسیقی ایفا کرده است. این ساز از نوع تکصدا است، یعنی در هر لحظه تنها یک نت مشخص میتواند بنوازد. معمولاً برای اجرای ملودی اصلی قطعه از آن استفاده میشود و بهصورت تکنوازی نیز بسیار شنیده میشود.
اگر به این موضوع علاقه دارید، حتماً گام در موسیقی چگونه نامگذاری می گردد ؟ را بخوانید.
ترومبون
ترومبون یکی از سازهای بادی است که مانند ترومپت از جنس برنج ساخته میشود. از همان روزهای آغازین شکلگیری موسیقی جاز، ترومبون در این سبک حضور داشته است. در دوره موسیقی سویینگ، این ساز نقش بسیار مهمی ایفا میکرد، اما با رواج سبک بیباپ، کاربرد آن کمرنگتر شد.
در گروههای جاز، معمولاً سازهایی مانند ترومپت، ساکسوفون، ترومبون و کلارینت نقش اصلی را در نواختن خط ملودی دارند. در مقابل، سازهایی مثل پیانو، گیتار و درامز بیشتر وظیفه همراهی و ایجاد ریتم را بر عهده میگیرند.
پیانو در جاز
پیانو در بخش ریتم موسیقی جاز یک ساز همهکاره محسوب میشود. به دلیل تواناییهای گستردهاش در نواختن ملودی و هارمونی، از همان روزهای آغازین پیدایش سبک جاز، یکی از سازهای اصلی این موسیقی بوده است. این ساز همراه با گیتار، نقش بسیار مهمی در همراهی و کامل کردن صدای گروههای جاز دارد.
اطلاعات جامعتری در مورد این موضوع را در گام در موسیقی چیست؟ پیدا کنید.
هماهنگی بین گیتار و پیانو در اجرای موسیقی جاز بسیار مهم است. یک نوازنده برای اینکه بتواند حس و حال واقعی جاز را به شنونده منتقل کند، باید بر روشهای هماهنگ کردن این دو ساز تسلط کامل داشته باشد. کار اصلی نوازنده پیانو این است که آکوردها را به شکلی پویا و ریتمیک اجرا کند.
اطلاعات جامعتری در مورد این موضوع را در مجید انتظامی آهنگساز فیلم های به یاد ماندنی پیدا کنید.
گیتار
در روزهای نخستین پیدایش موسیقی جاز، نوازندگان معمولاً از گیتارهای آکوستیک بهره میبردند. اما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، گیتار الکتریک جایگاه پررنگتری در این سبک موسیقی پیدا کرده است. در میان انواع گیتار، نوازندگان جاز اغلب گیتارهای هالوبادی را ترجیح میدهند، زیرا صدایی شفاف و واضح تولید میکند.
درامز
درامست نقش حیاتی در بخش ریتم موسیقی جاز ایفا میکند و مانند نیروی محرکهای است که تمام گروه را پیش میبرد. در مقایسه با دیگر سبکها که درامستها ممکن است تعداد زیادی طبل داشته باشند، در جاز معمولاً از تعداد کمتری از سازهای کوبهای استفاده میشود. طبل اسنیر با چوبهای مخصوص نواخته میشود و صدایی تیز و مشخص تولید میکند. در کنارههای این مجموعه معمولاً یک سنج کرش قرار دارد که برای تأکید بر لحظههای اوج و ایجاد قطعهای ناگهانی به کار میرود و همچنین یک سنج راید وجود دارد که به صورت مداوم نواخته میشود تا بافت و رنگ صوتی کلی را غنیتر کند.
کنترباس (دوبل باس)
در روزهای نخستین شکلگیری موسیقی جاز در شهر نیوارلئان، گروههای موسیقی متشکل از سیاهپوستان در اجراهای خود از ساکسوفون باس بهره میبردند. اما زمانی که جاز راه خود را به بارها و کلوپهای شبانه باز کرد، ساکسوفون باس به تدریج کنار گذاشته شد و کنترباس جای آن را گرفت. در سبک جاز، نوازندگان دیگر از آرشه برای نواختن کنترباس استفاده نمیکنند، بلکه آن را با تکنیکی به نام پیتزیکاتو (کندن سیمها با انگشت) مینوازند.