پیانو یکی از شناختهشدهترین سازهایی است که کلید دارد و به صورت حرفهای مورد استفاده قرار میگیرد. این ساز نسبت به بسیاری از سازهای دیگر، دامنه صدایی گستردهتری دارد و نوازنده میتواند با آن تا ده نت را در یک لحظه به صدا درآورد. یکی از اصلیترین چالشهایی که معمولاً نوازندگان پیانو با آن روبرو میشوند، روش مراقبت و نگهداری از این ساز است. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، میخواهیم اطلاعات ضروری درباره چگونگی نگهداری درست از پیانو را در اختیار دوستداران این ساز قرار دهیم.
نحوه نگهداری صحیح از پیانو
مکان نگهداری پیانو
پیانو سازی ظریف است و کوچکترین جابجایی یا تغییر در آب و هوای محیط میتواند روی کوک و حالت کلی آن اثر بگذارد. به همین دلیل طبیعی است که برای جای دادن آن باید شرایط ویژه و خاصی را در نظر گرفت.
به زبان ساده، هر جایی که شما در آن احساس آسایش دارید، برای نگهداری پیانو هم مناسب است. به طور کلی میتوان گفت که بهتر است پیانو را از نور مستقیم آفتاب دور نگه دارید. همچنین از گذاشتن آن کنار پنجره خودداری کنید، هم به خاطر تابش خورشید و هم به دلیل ورود گرد و غبار و تغییرات دما.
دور نگه داشتن پیانو از گرما
یک نکته مهم دیگر برای مراقبت از پیانو، دور نگه داشتن آن از تغییرات ناگهانی رطوبت و دماست. این تغییرات میتوانند به بخشهای داخلی پیانو و کیفیت صدای آن آسیب بزنند و حتی باعث ترک خوردن چوب ساز شوند.
بهترین دمای محیط برای نگهداری پیانو بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است. پیانو را باید از وسایل گرمایشی مثل رادیاتور، شوفاژ و شومینه دور نگه داشت.
حداقل فاصله توصیه شده از شومینه و بخاری گازی ۵ متر و از وسایلی مانند رادیاتور و شوفاژ ۳ متر است.
قرار دادن پیانو در کنار دیوارهایی که دمای آنها تغییر میکند نیز مناسب نیست. این شامل دیوارهایی میشود که لولههای آب گرم یا دودکش از داخل آنها عبور میکند. تغییر دمای چنین دیوارهایی میتواند به بدنه و رنگ پیانو آسیب جدی بزند و تنظیم کوک و وضعیت مکانیکی آن را به هم بریزد.
دیوارهای بیرونی که پشت آنها فضای آزاد یا خیابان است نیز در طول روز گرم و در شب سرد میشوند و این نوسان مانع ایجاد یک دمای ثابت و مناسب برای ساز میگردد.
با این حال، اگر چارهای جز انتخاب بین دیواری با لولههای گرمایشی و دیوار بیرونی مجاور خیابان ندارید، دیوار بیرونی را انتخاب کنید؛ به ویژه اگر این دیوار از نظر عایق حرارتی تقویت شده باشد.
دور نگه داشتن پیانو از رطوبت
مواد به کار رفته در پیانو مانند نمد، پارچه کتان، چرم و قطعات ریز چوبی آن، با دقت بسیار بالا و در ابعاد دقیق ساخته شدهاند و به رطوبت حساس هستند. اگر میزان رطوبت هوا زیاد باشد، روی نمدی که روی چکشهای پیانو قرار دارد اثر میگذارد و باعث میشود صدای ساز از حالت طبیعی خارج شده و کیفیت خود را از دست بدهد.
اگر در جایی زندگی میکنید که هوای مرطوبی دارد، میتوانید داخل پیانو از کیسههای جذبکننده رطوبت استفاده کنید.
پرهیز از خشکی مفرط هوای اطراف پیانو
رطوبت خیلی زیاد برای پیانو ضرر دارد، اما هوای بیش از حد خشک هم میتواند آسیبهای جدیتری ایجاد کند. این مشکل وقتی بیشتر میشود که خشکی هوا با گرمای زیاد یا سرمای شدید همراه باشد. یکی دیگر از ضررهای هوای خشک این است که روی ثابت ماندن کوک پیانو هم تأثیر منفی میگذارد و باعث میشود زودتر از کوک خارج شود.
استفاده از محافظ
بهتر است برای شارژر پیانوهای دیجیتال از محافظ برق استفاده کنید. این کار از پیانو در برابر نوسانات احتمالی برق محافظت میکند و مانع آسیب دیدن آن میشود. همچنین هنگام خرید پیانو دیجیتال، مطمئن شوید که شارژر آن اصل و مخصوص همان دستگاه است. استفاده از شارژرهای غیراصلی یا نامطمئن میتواند به پیانو آسیب برساند.
عدم قرار دادن هرگونه شی بر روی پیانو
گذاشتن وسایل تزیینی یا چیزهای دیگر روی پیانو، میتواند به درب، سطح و رنگ آن آسیب بزند. همچنین به دلیل لرزشهای طبیعی پیانو هنگام نواختن، این کار روی کیفیت صدای ساز شما هم اثر منفی خواهد گذاشت.
کوک مداوم و منظم
پیانو هم مثل خیلی از سازهای زهی دیگر، مثلاً ویولن یا گیتار، نیاز به کوک دارد تا صدای خوب و دلخواهی بدهد.
هرچند کوک کردن پیانو کار حساستر و پیچیدهتری است، چون بیشتر از ۲۳۰ سیم دارد. اما اگر میخواهید سازتان همیشه صدای عالی داشته باشد و عمر طولانیتری هم کند، باید مرتب و در زمانهای مشخص، کوک و تنظیم آن را به فرد متخصص بسپارید.
جابجایی پیانو
ممکن است پس از مدتی بخواهید پیانوی خود را به خانهای دیگر یا حتی اتاقی دیگر منتقل کنید. تجربه نشان داده که برای پیشگیری از آسیبهای احتمالی، بهتر است جابجایی پیانو را به افراد متخصص و باتجربه در این زمینه بسپارید.
تمیز نگه داشتن پیانو
برای نگهداری بهتر از پیانو، تمیز کردن گرد و غبار از روی بدنه آن بسیار مهم است. این موضوع در مورد پیانوهای پلی استری بیشتر به چشم میآید، زیرا جنس بدنه آنها به گونهای است که گرد و غبار را بیشتر جذب میکند. بنابراین پیشنهاد میشود برای تمیز کردن بدنه و کلیدهای پیانو فقط از دستمالهای مناسب و نرم استفاده کنید و از به کار بردن هرگونه اسپری یا مواد شیمیایی خودداری نمایید.
علاوه بر این، اگر گرد و غبار روی سیمها، قطعات داخلی و مکانیسم پیانو بنشیند و برای مدت طولانی باقی بماند، میتواند در کارکرد این بخشها مشکل ایجاد کند و در نهایت از کیفیت صدای ساز شما بکاهد.
از آنجایی که گرد و خاک موجود در هوا معمولاً حاوی ذرات شیمیایی است، میتواند باعث اکسید شدن سیمهای پیانو شود. اگر در منطقهای زندگی میکنید که هوای آن پر از گرد و خاک است، سعی کنید درب پیانو (چه از نوع گرند و چه دیواری) را بسته نگه دارید. همچنین برای پیانوهای رویال (گرند) بهتر است از پوششهای مخصوصی که روی سیمها قرار میگیرد استفاده کنید.