اورتور در واقع همان مقدمه و شروع یک قطعه موسیقی است. هر اورتور ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارد. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر دربارهی مفهوم اورتور در موسیقی یاد میگیریم.
منظور از اورتور در موسیقی چیست؟
به قسمت اول یک قطعه موسیقی که اغلب ملودیک و بدون کلام است و در آغاز آثار موسیقی پخش میشود، اورتور میگویند.
اورتور معمولاً تنها با ساز اجرا میشود و بدون آواز و خواننده است.
در موسیقی ایرانی، از اواخر دوران قاجار، برای نخستین بار توسط درویش خان، قطعهای به نام پیشدرآمد پیش از درآمد اجرا شد.
واژهٔ برابر “پیشنوا” نیز از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای اورتور پیشنهاد شده است.
پیش درآمد به زبان ساده
پیشدرآمد، در واقع مقدمه و شروع یک قطعه موسیقی بزرگ مانند سمفونی است.
به زبان ساده، پیشدرآمد مانند یک معرفینامه است که شنونده را برای ورود به فضای اصلی یک دستگاه موسیقی یا اجرای ارکستر سمفونیک آماده میکند.
هر اثر ارزشمندی معمولاً یک راهنمای مختصر دارد که فضای کلی و موضوع اصلی آن را نشان میدهد.
برای درک بهتر، میتوانیم به سینما نگاه کنیم. پیشدرآمد در موسیقی، نقش مشابه تریلر یا پیشنمایش فیلم را بازی میکند. این بخش به مخاطب میفهماند که اثری که قرار است بشنود چه حال و هوایی دارد، در چه سبکی است و چه انتظاری میتوان از آن داشت.
پیش در آمد
پیشدرآمد، قطعهای موسیقایی است که از گذشته توسط استادان موسیقی ایرانی برای آغاز یک برنامه ساخته شده است. همانطور که از نامش مشخص است، این قطعه پیش از بخش اصلی (درآمد) اجرا میشود.
حس و حال آن اغلب حماسی است و معمولاً با وزن ششچهارم و به شکلی ریتمیک نواخته میشود.
پیشدرآمد در واقع مقدمهای برای شروع یک دستگاه موسیقی است و سرعت اجرای آن عمدتاً آرام و سنگین میباشد.
(البته پیشدرآمدهایی با سرعت و ضرب تندتر نیز ساخته شده که علیاکبر شهنازی و رکنالدین مختاری از پیشگامان این شیوه به شمار میآیند.) نقش اصلی در اجرای این قطعه بر عهده نوازندگان است و خواننده یا آواز انسانی در آن جایگاهی ندارد.
پس از دوره مشروطه و بازتر شدن فضای اجتماعی، محافل خصوصی موسیقی کمکم جای خود را به اجراهای گروهی و ارکستری در تالارها و جمعهای عمومی دادند.
مشکلی که در این میان وجود داشت، این بود که تا آن زمان قطعهای رسمی و از پیش طراحی شده به عنوان مقدمه و شروع کننده برنامه در موسیقی ایرانی مرسوم نبود.
این موضوع برای ارکسترها چالشبرانگیز بود.
زیرا گاهی مجبور بودند برای آماده کردن فضا و جلب توجه شنوندگان، به تکنوازی و بداههنوازی تکیه کنند.
به همین دلیل، موسیقی سنتی نیازمند الگوهای منسجم و از پیش تعیین شدهای برای شروع اجراها شد.