فرانتس لیست از چهرههای برجسته موسیقی کلاسیک در دوران رمانتیک به شمار میرود. او که اهل مجارستان بود، در زمینههای گوناگونی از جمله آهنگسازی، نوازندگی پیانو، تنظیم قطعات، تدریس موسیقی و نویسندگی فعالیت داشت. این هنرمند شهامت آن را داشت که برای اولین بار یک کنسرت کامل را تنها با پیانو و به صورت تکنوازی اجرا کند و به همین دلیل به عنوان پدیدآورنده رسیتال شناخته میشود. از کارهای اثرگذار دیگر او میتوان به گسترش دادن زبان هارمونی در موسیقی و همچنین خلق فرم تازهای به نام شعر سمفونیک برای ارکستر اشاره کرد. اگر تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این نوابغ موسیقی به دست آورید، پیشنهاد میکنیم این مطلب را در وبلاگ مدیر تولز دنبال کنید.
تولد و کودکی فرانتس لیست
فرانتس لیست در روز ۲۲ اکتبر سال ۱۸۱۱ در روستای دوبوریان در مجارستان به دنیا آمد. علاقه به موسیقی در خون او بود و این عشق را از خانوادهاش به ارث برده بود. پدرش، آدام اسمیت، با آهنگسازان بزرگی مثل بتهوون و هایدن دوست بود و خودش هم پیانو، گیتار و ویولنسل مینواخت. پدربزرگش نیز نوازندهای ماهر در نواختن ویولن، پیانو و ارگ بود.
فرانتس اولین درسهای پیانو را در سن هفتسالگی از پدرش یاد گرفت. وقتی فقط ۹ سال داشت، برای اولین بار در جمعی عمومی برنامه اجرا کرد و آنقدر خوب نواخت که افراد سرشناس و ثروتمند آن منطقه، تحت تأثیر قرار گرفتند و هزینهٔ تحصیل موسیقی او را برای شش سال در وین تأمین کردند. پدرش نیز از شغل خود مرخصی گرفت و همراه پسرش به وین رفت تا فرانتس نزد کارل چرنی پیانو و نزد آنتونیو سالیری آهنگسازی را فرا بگیرد.
لیست در وین کنسرتهای متعددی برگزار کرد که با استقبال و تحسین زیادی روبرو شد. داستانی وجود دارد که میگوید بتهوون در یکی از همین کنسرتها، پس از شنیدن نوازندگی فرانتس، پیشانی او را بوسید؛ اما هنوز روشن نیست که این ماجرا واقعیت دارد یا یک داستان افسانهای است. با این حال، آنچه قطعی است، ارادت عمیق فرانتس لیست به بتهوون است. سالها بعد، وقتی او در اوج موفقیت هنری بود، شنید که در شهر بن — زادگاه بتهوون — پول کافی برای ساختن یک مجسمهٔ برنزی از بتهوون جمعآوری نشده است. پس خودش دست به کار شد و با برگزاری شش کنسرت بزرگ در وین، تمام هزینهٔ لازم را تأمین کرد.
ادامه مسیر حرفهای موسیقی
فرانتس لیست در سال ۱۸۲۳ به همراه خانوادهاش راهی پاریس شد. در طول این سفر، او در آلمان نیز چند کنسرت اجرا کرد. به تدریج، تعداد کنسرتهای او بیشتر شد و به کشورهایی مانند انگلستان، لندن، فرانسه، سوئیس و منچستر گسترش یافت. لیست در این سفرهای طولانی، از دیدن مناظر طبیعی زیبا و ساختمانهای تاریخی الهام میگرفت و این الهامات را در قالب قطعات موسیقی به ثبت میرساند. پس از فوت پدرش، او برای مدتی دچار افسردگی و ناراحتی روحی شد و به سمت معنویت و مذهب گرایش پیدا کرد. حتی تا مرحلهای پیش رفت که به او لقب «به لیست» داده شد؛ اما در نهایت این راه را کنار گذاشت و موسیقی را به عنوان مسیر همیشگی زندگی خود انتخاب کرد.
فعالیتهای حرفهای و افتخارات فرانتس لیست
فرانتس لیست در دنیای موسیقی کارهای بزرگی انجام داد. او نوازنده و آهنگسازی فوقالعاده بود و در این زمینه خلاقیت زیادی از خود نشان داد. در ادامه، نگاهی میاندازیم به برخی از برجستهترین دستاوردهای او.
شوپن گفتهاست که آرزو داشته بتواند کارهایش را به خوبی لیست بنوازد!
مقاله آشنایی با ساز دهنی یا هارمونیکا حاوی اطلاعات جامعی است.
برامس درباره نوازندگی لیست این چنین گفته است : «کسی که هنر نوازندگی او را ندیده باشد، چیزی از نوازندگی پیانو نمیداند.»
لیست بعد از دیدن اجراهای پاگانینی، تصمیم گرفت مهارت بینظیر او در نواختن ویولن را با پیانو شبیهسازی کند. برای رسیدن به این هدف، روشهای نوینی در نوازندگی ابداع کرد که در آثاری مانند اتودهای متعالی، اتودهای پاگانینی، راپسودیهای مجار و قطعهای مانند لاکامپانلا به خوبی شنیده میشود.
لیست در فرانسه به شهرت زیادی رسید و با ادیبان و هنرمندان نامداری همچون بایرون، ویکتور هوگو، لامارتین و دولاکروا دوست شد.
در این مقاله نت سفید و نت سیاه چیست؟ اطلاعات مفیدی آمده است.
او همچنین از حامیان مهم ویلهلم ریشارد واگنر به شمار میرفت و بدون پشتیبانی مالی و معنوی لیست، شاید واگنر هرگز به چنین موفقیتی نمیرسید. بعدها واگنر با ازدواج با دختر لیست، پسرخوانده او نیز شد.
لیست در تنظیم موسیقی و تبدیل قطعات ارکستری به نسخه پیانو استاد بود؛ آنقدر که او را “گرامافون قرن نوزدهم” مینامیدند.
او اولین نوازندهای بود که جسارت کرد و یک کنسرت کامل را تنها با پیانو برگزار کند. این برنامهها باعث محبوبیت گسترده او شد و به همین دلیل، لیست را پایهگذار رسیتال پیانو میدانند.
اگر به این موضوع علاقه دارید، حتماً علت محبوبیت گیتار در بین سایر آلات موسیقی چیست؟ را بخوانید.
سالهای پایانی زندگی
فرانتس لیست در سالهای آخر عمرش، برخلاف گذشته که تنها به هنرجویان بسیار بااستعداد درس میداد، درِ خانهاش را به روی همه گشود و به صورت رایگان به همهٔ داوطلبان، از کوچک تا بزرگ، آموزش میداد. او هفده سال پایانی زندگیاش را در شهرهای رم، بوداپست و وایمار سپری کرد و در این مدت، آثار تازه و نوآورانهای برای پیانو خلق کرد. در نهایت، این هنرمند بزرگ و خلاق در سال ۱۸۸۶ در شهر بایرویت چشم از جهان فروبست.