در گذشته، پنکه وسیلهای پرکاربرد بود و مردم در روزهای گرم از آن برای خنک کردن فضا استفاده میکردند. پنکهها در طول زمان انواع مختلفی پیدا کردند و گسترش یافتند. اگرچه امروزه کولرهای گازی تا حد زیادی جای پنکه را گرفتهاند، اما هنوز بسیاری در خانه یا محل کار از پنکه برای خنک کردن هوا بهره میبرند. گاهی ممکن است این وسیله دچار مشکل شود که از ایرادات معمول پنکه است. در این نوشته، به دلایل رایج خرابی پنکه و روشهای تشخیص مشکل آن میپردازیم.
رونیکس را بخوانید.
دلایل خرابی پنکه چیست؟
وقتی پنکه شما کار نمیکند، اولین قدم پیدا کردن دلیل مشکل است. پنکه از قطعات مختلفی تشکیل شده، پس بهتر است هنگام بررسی، همه قسمتها را در نظر بگیرید. نوع پنکه هم در تشخیص علت خرابی نقش دارد، اما معمولاً پنکههای خانگی ساختار مشابهی دارند و فقط کاربردشان فرق میکند.
پنکهها در انواع رومیزی، سقفی، پایهدار و ایستاده وجود دارند. اگر هر یک از قطعات آنها دچار مشکل شود، ممکن است پرهها نچرخند یا دستگاه اصلاً روشن نشود. در زیر برخی از دلایل رایج خرابی پنکه را مرور میکنیم:
– مشکل در سیم برق یا اتصالات الکتریکی
– خرابی قطعات داخلی پنکه
– سوختن یا از کار افتادن موتور پنکه
– فرسودگی و مستهلک شدن قطعات داخلی
– خرابی خازن راهانداز
– مشکل در یاتاقانهای پنکه
– خراب شدن دکمههای کنترل یا دکمه روش/خاموش روی دستگاه
عیبیابی و راهحل مشکلات رایج پنکه
پیش از آنکه شروع به عیبیابی مشکلات معمول پنکه کنید، حتماً دوشاخه آن را از پریز برق خارج نمایید. سپس موارد ذکرشده را بررسی کنید. گاهی ممکن است تنها یک مشکل کوچک در سیم برق، باعث توقف حرکت پرههای پنکه شود. در برخی موارد نادر نیز ممکن است موتور پنکه بسوزد که در این صورت نیاز به تعویض موتور خواهد بود. دو نکته اساسی را پیش از بررسی پنکه به خاطر بسپارید. اگر موتور پنکه روشن شود اما پرهها حرکت نکنند، باید سیمهای اتصال، کلید پنکه، قطعات داخلی و خود موتور به دقت بررسی شوند.
اگر موتور پنکه روشن باشد اما پرهها نچرخند، لازم است قطعات از نظر ساییدگی، خازن راهانداز، بوشها، یاتاقانها و همچنین خود موتور کنترل شوند. هر یک از این مشکلات راه حل مخصوص به خود را دارند و قابل رفع هستند. فقط کافیست در زمان عیبیابی این وسیله دقت کافی به خرج دهید تا مشکل اصلی به درستی شناسایی شود. پس از آن میتوانید اقدام به تعمیر پنکه کنید.
رفع ۷ مورد از مشکلات رایج پنکه
با توجه به نکاتی که پیشتر درباره مشکلات معمول پنکهها گفتیم، باید بدانید که تقریباً همیشه راهی برای تعمیر این وسیله وجود دارد. در ادامه هفت روش کاربردی برای رفع مشکلات پنکه را مرور میکنیم.
۱) اگر پنکه روشن نمیشود و احتمال میدهید مشکل از دوشاخه، سیمکشی یا اتصالات برق است، ابتدا با استفاده از یک فازمتر مناسب (مانند مدل RH-2714 رونیکس با اندازه ۱۴۰ میلیمتر) بررسی کنید که پریز برق دارد یا نه. همچنین میتوانید با آن سیم فاز و نول را از هم تشخیص دهید. گاهی اوقات تنها دلیل کار نکردن پنکه این است که پریز مورد استفاده برق ندارد.
۲) اگر دوشاخه ظاهر آسیبدیدهای دارد، باید ببینید آیا هنوز میتواند برق را عبور دهد یا نه. برای این آزمایش میتوانید از یک دستگاه اهممتر کمک بگیرید. در صورتی که مشکل فقط از دوشاخه باشد، با تعویض آن میتوانید پنکه را دوباره به کار بیندازید.
۳) اگر با فشار دادن دکمه پنکه، روشن نشد، اول پنکه را از پریز برق جدا کنید و پس از چند لحظه دوباره به برق وصل کنید. اگر مشکل برطرف نشد، احتمالاً باید کلید پنکه (صفحهکلید) تعویض شود. زیاد استفاده کردن از کلید پنکه ممکن است به مرور باعث ساییدگی و خرابی آن شود. در چنین شرایطی توصیه میشود تعویض کلید را به یک تعمیرکار مجرب بسپارید.
۴) ممکن است سیم اصلی پنکه بر اثر استفاده طولانیمدت آسیب ببیند. در چنین شرایطی، بهتر است سیم برق متصل به پنکه را چک کنید. اگر مشکل از سیم باشد، با تعویض آن پنکه دوباره مانند سابق کار خواهد کرد.
۵) پس از بررسی موارد قبلی، نوبت به قطعات داخلی پنکه میرسد. گاهی ایراد از یک بخش کوچک درون پنکه است. حتماً این بخش باید توسط یک تعمیرکار ماهر بررسی شود. اگر خودتان قطعات را باز کنید، ممکن است نتوانید پس از عیبیابی، دوباره آنها را به درستی سر هم کنید.
۶) یکی دیگر از بخشهایی که میتوانید بررسی کنید، یاتاقانهای پنکه است. اگر پرهها به نرمی قبل نمیچرخند یا سرعت باد پنکه کم شده، میتوانید با دست (ترجیحاً با کفش یا دمپایی پلاستیکی برای ایمنی) پرهها را بچرخانید. اگر پرهها به راحتی و نرمی نچرخند، احتمالاً یاتاقان خراب است و باید تعمیر آن را به یک متخصص بسپارید.
۷) به قسمت مرکزی پنکه که پرهها به آن متصل میشوند، بوش میگویند. اگر بوشهای پنکه خراب شوند، باید بخش میانی آن را تعمیر کنید. دلیل این است که جریان برق از این بخش عبور میکند و باعث چرخش پرهها میشود. اگر موتور پنکه روشن شود اما پرهها به آرامی یا با تاخیر بچرخند، معمولاً مشکل از همین قسمت است.
رفع ایرادات پنکه در مشکلات رایج آن
گاهی پنکهها مشکلاتی پیدا میکنند که برای بسیاری از افراد پیش میآید. مثلاً بعضی پنکهها وقتی روشن میشوند، صداهای بلند و ناهنجاری تولید میکنند. این اتفاق معمولاً به دو دلیل رخ میدهد: یا موتور پنکه در حال سوختن است یا پرههای آن خشک شدهاند. در چنین شرایطی، اول باید پرهها را روغن کاری کنید. برای این کار، ابتدا با یک پیچگوشتی مناسب، پنکه را باز کنید. بعد از روغن کاری، اگر صدا برطرف نشد، احتمالاً مشکل از موتور است و باید آن را بررسی کنید.
مورد دیگر این است که برخی پنکهها هنگام کار کردن، خیلی زود داغ میکنند. این اتفاق یک هشدار مهم برای وسایل برقی محسوب میشود. داغ شدن پنکه میتواند به دلایلی مانند موتور نیمسوز، خرابی خازن، ساییدگی قطعات داخلی یا اتصالات سیمها باشد. این مشکل باید به سرعت پیگیری و رفع شود.
یکی دیگر از مشکلات رایج، کم شدن سرعت چرخش پنکه است. در این حالت، اغلب خازن پنکه دچار مشکل شده است. خرابی خازن از شایعترین مشکلات پنکههاست و بهتر است برای تعمیر آن از یک تعمیرکار کمک بگیرید.
سوختن موتور از مشکلات رایج پنکه
گرچه سوختن موتور پنکه اتفاق رایجی نیست، اما بسیاری از افراد هنگام روشن کردن پنکه، بیشترین نگرانیشان همین موضوع است. اگر موتور پنکه نیمسوز شده باشد، تعمیر آن معمولاً امکانپذیر است؛ اما اگر موتور به طور کامل بسوزد، باید تعویض شود که هزینه بالایی دارد. در برخی موارد، به دلیل قیمت زیاد تعویض موتور، کارشناسان حتی توصیه میکنند که یک پنکه جدید بخرید.
برای بررسی وضعیت موتور پنکه در خانه، ابتدا مطمئن شوید که اتصالات داخلی پنکه به درستی انجام شده است. اگر دوشاخه سالم باشد و پنکه روشن نشود، احتمالاً موتور آن سوخته است.
گاهی ممکن است موتور پنکه نیمسوز شده باشد. در این حالت ممکن است پرهها کمی حرکت کنند، اما بوش و خازن سالم باشند. در چنین شرایطی، مشکل اصلی معمولاً از موتور است که به خوبی کار نمیکند.
برای اطمینان از سلامت موتور پنکهتان، ابتدا آن را به برق وصل کنید و عملکردش را مشاهده کنید. کارکردن پرهها به تنهایی نشانه سلامت کامل نیست. اگر پنکه بدون صداهای اضافی و به نرمی کار کند، موتور آن سالم است. در حالت عادی، پرهها باید در یک جهت و با سرعت ثابت بچرخند. اگر سرعت چرخش کم یا زیاد شود یا نامنظم باشد، احتمالاً موتور پنکه مشکل اساسی دارد.
سخن آخر
در این نوشته، قصد داریم به برخی از مشکلات معمول پنکه بپردازیم. علاوه بر این موارد، گاهی مشکلات دیگری نیز پیش میآید که میتوانند آسیب جدی به پنکه وارد کنند. برخی از این ایرادات ساده هستند و میتوانید خودتان آنها را برطرف کنید؛ اما در مواقعی مانند خرابی موتور یا خازن پنکه — که از اجزای اصلی این وسیله برقی محسوب میشوند — بهتر است کار را به فرد متخصص واگذار کنید.
اگرچه باز کردن پنکه معمولاً ساده به نظر میرسد، اما مونتاژ و سرهم کردن دوباره قطعات ممکن است دشوار باشد و احتمال دارد به بخشهای دیگر مانند سیمها آسیب بزنید. بنابراین توصیه میشود پس از بررسی اولیه، اگر نتوانستید مشکل عمومی پنکه را تشخیص و رفع کنید، آن را نزد یک تعمیرکار مجرب ببرید.
سؤالات متداول
آیا امکان تعویض خازن پنکه وجود دارد؟
بله، این کار ممکن است اما بهتر است توسط یک فرد متخصص یا تعمیرکار انجام شود. معمولاً هزینه تعویض یا تعمیر خازن، از هزینه تعویض موتور پنکه کمتر است.
علت کار نکردن صحیح پرههای پنکه چیست؟
اگر پرههای پنکه به درستی نچرخند، ممکن است یاتاقان پنکه آسیب دیده باشد. گاهی نیز نیمسوز شدن موتور پنکه باعث میشود پرهها به خوبی حرکت نکنند.
موتور پنکه نیمسوز چه نشانههایی دارد؟
از علائم آن میتوان به پریدن فیوز پس از اتصال پنکه به برق، روشن شدن موتور اما عدم چرخش پرهها، گرم شدن بیش از حد موتور، کارکردن پنکه با سر و صدای زیاد و همچنین چرخش کند پرهها اشاره کرد.