صبح سردی را تصور کنید که سوار ماشین خود میشوید و منتظرید تا داخل خودرو گرم شود. اما متوجه میشوید بخاری ماشین اصلاً کار نمیکند. در این لحظه احتمالاً با خود فکر میکنید: “چرا بخاری ماشینم گرم نمیدهد؟” و بعد به این میاندیشید که اگر دلایل این مشکل را میدانستید، حل آن کار سختی نبود.
خوشبختانه، سیستم گرمایش در بیشتر خودروها طراحی مشابهی دارد و اجزای آن تقریباً در جای یکسانی قرار گرفتهاند؛ مگر اینکه خودروی شما با فناوریهای بسیار جدید و متفاوت ساخته شده باشد.
دلایل مختلفی میتواند باعث خرابی بخاری ماشین شود و تشخیص اینکه دقیقاً کدام بخش مشکل دارد، گاهی سخت به نظر میرسد.
در این مطلب تلاش کردهایم علت گرم نکردن بخاری خودرو را شرح دهیم و سه راهکار عملی برای رفع این مشکل ارائه کنیم.
رونیکس را بخوانید.
دلایل گرم نکردن بخاری ماشین
وقتی مخلوط آب و ضد یخ در سیستم خنککننده خودرو به گردش درمیآید، دمای آن افزایش پیدا میکند. بخشی از این آب گرم شده از طریق چند لوله به سمت رادیاتور کوچکی به نام هسته بخاری هدایت میشود. با روشن کردن بخاری خودرو، هوایی که به داخل کابین میآید از کنار این رادیاتور گرم عبور میکند و گرم میشود.
اگر میزان مایع خنککننده یا ضد یخ در خودرو کم باشد، مقدار کمتری آب گرم به رادیاتور بخاری میرسد و در نتیجه هوای داخل خودرو به خوبی گرم نمیشود. البته این تنها دلیل گرم نشدن بخاری خودرو نیست. دلایل دیگر شامل موارد زیر است:
خرابی ترموستات
کم بودن ضد یخ
خرابی موتور فن بخاری
خرابی مقاومت موتور دمنده
گرفتگی رادیاتور بخاری
نشت رادیاتور
خرابی سیستم کنترل تهویه (HVAC)
مشکل در سیمکشی یا فیوزهای سوخته
مهمترین دلیل گرم نشدن بخاری معمولاً به گردش آب در سیستم خنککننده مربوط میشود. اگر بخاری خودرو کار نمیکند، بهتر است ابتدا موتور فن بخاری و برقرسانی به آن را بررسی کنید. برای تشخیص دقیق علت، اول باید ببینید که آیا بخاری هوا میدهد اما سرد است، یا اصلاً روشن نمیشود؟ در ادامه به این موضوع و راهحلهای آن پرداخته شده است.
بخاری ماشین باد سرد میزند
اگر بخاری خودرو روشن است ولی داخل ماشین گرم نمیشود و هوای گرم از دریچهها خارج نمیگردد:
احتمالاً یک انسداد یا مشکل دیگر باعث شده که مایع خنککننده به رادیاتور بخاری نرسد.
ممکن است شیر یا کلید کنترل بخاری خراب باشد یا اینکه رادیاتور بخاری خودرو مسدود شده باشد.
صبر کنید تا موتور خنک شود، سپس سطح مایع خنککننده در رادیاتور را بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را تکمیل نمایید.
اما چرا گاهی بخاری خودرو به جای هوای گرم، باد سرد میدهد؟ اگر با روشن بودن موتور و پس از گذشت زمانی که خودرو گرم شده، باز هم بخاری هوای سرد خارج میکند، احتمالاً یکی از این مشکلات باعث شده است:
* رادیاتور بخاری گرفته یا مسدود شده
* سطح مایع خنککننده (ضدیخ) پایین است
* فلکه یا actuator کنترل بخاری گیر کرده یا معیوب شده
* دریچههای بخاری بسته مانده یا خراب هستند
* کلید بخاری یا سیمهای مربوط به آن مشکل دارند
بخاری ماشین اصلاً کار نمیکند
اگر بخاری خودروی شما به طور کامل روشن نمیشود و کار نمیکند، این موارد را بررسی کنید:
**عیب احتمالی: فن بخاری (دمنده) خراب است**
ممکن است مشکلی در سیستم برقرسانی به موتور فن بخاری پیش آمده باشد و برق به آن نرسد.
**راه حل:**
برای بررسی و تعمیر این قسمت، لازم است پوشش بخاری را باز کنید. گاهی حتی باید بخشی از داشبورد را جدا کنید تا به فن و قطعات مرتبط دسترسی پیدا کنید و مشکل را برطرف نمایید.
بررسی راهکار گرم نکردن بخاری ماشین
حالا که میدانید چرا بخاری ماشین گاهی گرم نمیکند و نشانههای خرابی آن را شناختید، در این بخش به سراغ اصلیترین دلایل و روشهای رفع این مشکل میرویم.
1.کم بودن آب رادیاتور
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، ترکیب آب و ضد یخ در مسیری مشخص در اطراف موتور به گردش درمیآید تا دمای موتور را متعادل نگه دارد و از داغ شدن بیش از حد آن جلوگیری کند. در این فرآیند، بخشی از آبی که در اثر گردش، گرم شده است، به سمت رادیاتور بخاری هدایت میشود تا هوای گرم مورد نیاز برای فضای داخل خودرو را تولید کند. اگر سطح آب و ضد یخ در سیستم خنککننده پایین باشد، طبیعتاً مقدار کمتری مایع به رادیاتور بخاری خواهد رسید.
برای بررسی اینکه آیا سطح مایع خنککننده کافی است یا خیر، بهتر است پس از سرد شدن کامل موتور، میزان مایع درون رادیاتور را بررسی کنید.
راهحل: افزودن مایع خنککننده مناسب نهتنها میتواند نشان دهد که مشکل از کمبود مایع بوده است، بلکه معمولاً راهحل سریعی برای رفع مشکل گرمنشدن بخاری خودرو به شمار میرود.
اما کاهش سطح آب در رادیاتور میتواند نشانه مشکل مهم دیگری هم باشد: ممکن است شلنگ یا واشر خودرو نشتی داشته باشد. این اتفاق میتواند چند دلیل مختلف داشته باشد، از جمله:
ممکن است خودروی شما مایع خنککننده را بسوزاند که معمولاً به دلیل خرابی واشر سرسیلندر رخ میدهد.
اگر دستگاه اندازهگیری غلظت (رفرکتومتر) نشان دهد که میزان اسیدیته مایع (PH) پایین است، احتمالاً یکی از قطعات فرسوده شده و باعث نشتی شده است.
اگر مایع خنککننده بیرنگ شده یا بوی نامطبوعی بدهد، این هم نشانه وجود مشکل دیگری در سیستم است.
اگر سطح مایع خنککننده در رادیاتور کم نبود، میتوانید خودرو را روشن کنید و صبر کنید تا موتور گرم شود. سپس دمای مایع را در نقطهای که لولههای بخاری و شلنگهای رادیاتور به هم وصل میشوند، بررسی کنید.
چطور دمای مایع خنککننده خودرو را چک کنیم؟
بهترین راه، به کار بردن دماسنج مادون قرمز است. با این وسیله، لازم نیست دستتان را به چیزی بزنید.
اگر دیدید یکی از شلنگهای مایع خنککننده داغ است، اما شلنگ دیگر سرد باقی مانده، به احتمال زیاد هسته بخاری خودرو گرفته شده و همین باعث میشود بخاری ماشین گرم نشود.
اگر شلنگ خراب شده، دریچهاش ممکن است بسته بماند یا درست عمل نکند. در این حالت، اجازه نمیدهد آب گرم شده به هسته بخاری برسد.
2.درِ فعالکننده گیر کرده یا درست کار نمیکند
در فعالکننده دما قطعهای است که وظیفه تنظیم و هدایت جریان هوای داخل کابین خودرو را بر عهده دارد. وقتی بخاری ماشین را روشن میکنید، این در، هوا را به سمت بخاری هدایت میکند. پس اگر این قطعه به درستی عمل نکند، هوای داخل اتاق خودرو گرم نخواهد شد.
راهحل: برای تشخیص اینکه آیا در فعالکننده گیر کرده یا کار نمیکند، اول بخاری خودرو را خاموش کنید. سپس ترموستات را از حالت گرم به حالت سرد بچرخانید و با دقت گوش دهید تا صدای حرکت در فعالکننده را بشنوید.
اگر صدای حرکت آن را نشنیدید، باید این موارد را بررسی کنید:
ممکن است سوئیچ ترموستات مشکل پیدا کرده باشد (اگر خودروی شما ترموستات دارد).
لولای در فعالکننده ممکن است گیر کرده و نتواند به راحتی باز و بسته شود.
اتصالات یا سیمهای مربوطه ممکن است خراب یا قطع شده باشند.
3.خرابی موتور دمنده بخاری
اگر بخاری ماشین شما به جای هوای گرم، هوای سرد میدهد، ممکن است مشکل از موتور دمنده بخاری باشد؛ البته دلایل دیگری هم میتواند داشته باشد. مثلاً ممکن است دمای موتور به اندازه کافی بالا رفته باشد، اما ترموستات باز نشود. در این حالت، مایع خنککننده درون موتور به جریان نمیافتد و در نتیجه بخاری هوای سرد میزند. اما معمولترین دلیل برای سرد بودن هوای بخاری، خرابی موتور دمنده بخاری است. در ادامه روش بررسی این قطعه را توضیح میدهیم.
راهحل: برای بررسی موتور دمنده بخاری، به یک وسیله نیاز دارید که بتواند وجود یا عدم وجود جریان برق را در خودرو نشان دهد. پیش از شروع، باید بتوانید به موتور دمنده دسترسی پیدا کنید.
گاهی ممکن است مشکل از مقاومت دمنده بخاری، رله یا کلید آن باشد. سیستم گرمایشی هر خودرو با دیگری متفاوت است، بنابراین تشخیص دقیق مشکل به مدل ماشین شما بستگی دارد. برای تعمیر درست، بهتر است به راهنمای خودرو مراجعه کنید یا از یک تعمیرکار باتجربه کمک بگیرید.
همچنین میتوانید از مولتیمتر دیجیتال مدل RH-9602 رونیکس استفاده کنید. این وسیله برای سنجش مقادیر الکتریکی مانند مقاومت، ولتاژ، جریان، ظرفیت خازنی و… کاربرد دارد.
برق به موتور دمنده میرسد ولی بخاری کار نمیکند؟
اگر با مولتیمتر بررسی کنیم و ببینیم برق به موتور فن بخاری میرسد، ولی باز هم بخاری ماشین گرم نمیکند، مشکل از چیست؟ در صورتی که مطمئن هستید برق به موتور فن میرسد، چند دلیل احتمالی دیگر برای گرم نشدن بخاری خودرو وجود دارد:
۱. موتور فن بخاری از کار افتاده یا سوخته است.
۲. موتور فن با گرد و خاک یا آشغال مسدود شده و نمیچرخد.
۳. سیمهای متصل به موتور فن زنگزده یا آسیب دیدهاند.
در چنین شرایطی که برق به موتور میرسد، باید قطعات دیگر مانند فیوز فن، مقاومت، رله و کلید بخاری را نیز بررسی کنید.
سخن آخر
مشکل در سیستم گرمایشی خودرو میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. تشخیص دقیق علت این خرابی معمولاً پیچیده است. ابتدا باید مشخص کنید که بخاری خودرو شما هوای سرد خارج میکند یا اصلاً روشن نمیشود؛ زیرا هر یک از این موارد، ریشههای متفاوتی دارد. در این نوشته از مجله رونیکس، ما به بررسی عوامل احتمالی که باعث میشود بخاری ماشین گرم نکند میپردازیم و راهحلهای رفع این مشکل را مرور میکنیم.
سؤالات متداول
چرا بخاری خودرو گرم نمیکند؟ این مشکل میتواند علتهای مختلفی داشته باشد؛ مانند خراب شدن ترموستات، کم بودن مایع ضد یخ، خرابی موتور فن بخاری، خرابی مقاومت موتور فن، گرفتگی رادیاتور بخاری، نشتی رادیاتور، خرابی سیستم گرمایش و سرمایش (HVAC) و همچنین مشکل در سیمکشی یا سوختن فیوزها.
مهمترین دلیل سرد بودن باد بخاری خودرو چیست؟ کم بودن مایع رادیاتور، معمولترین علتی است که باعث میشود بخاری ماشین باد سرد بدهد. اگر مایع رادیاتور کم باشد، مقدار کمتری مایع به رادیاتور بخاری میرسد. علاوه بر این، کم شدن مایع رادیاتور معمولاً نشاندهنده نشتی از شلنگ یا واشرهای خودرو است.