سیاهبازی که با نامهای روحوضی یا تختحوضی نیز شناخته میشود، یک نمایش شاد و کمدی ایرانی است. در این نمایش، رقص، آواز و موسیقی بخشی مهم از اجرا هستند. معمولاً در داستان، یک شخصیت اصلی، خدمتکاری سیاهپوست و سادهلوح دارد و این دو با هم کارهای بامزه و خندهدار انجام میدهند. گاهی از واژهٔ «سیاهبازی» به معنای یک نقشهٔ از پیش طراحی شده برای فریب دادن دیگران هم استفاده میشود. این نمایشها با نگاهی انتقادی و طنز، مسائل اجتماعی، سیاسی، احساسی و حتی تاریخی را به تصویر میکشند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه، ادامهٔ مطلب را در وبلاگ مدیر تولز دنبال کنید.
موسیقی روحوضی یا سیاه بازی
سیاهبازی گونهای از نمایشهای شاد و مفرح است که در آن از شخصیتی به نام «سیاه» استفاده میشود. این شخصیت ویژه، با زبانی انتقادی و طنزآلود، به مسائل مختلف جامعه مانند موضوعات اجتماعی، سیاسی، احساسی و گاه تاریخی میپردازد.
در نمایش سیاهبازی یا روحوضی، شخصیت «سیاه» به عنوان یک نقش تابع و پیرو در نظر گرفته میشود. دلیل این امر آن است که سیاه بودن او معمولاً زیر سؤال نمیرود و به عنوان یک اصل پذیرفتهشده در نمایش باقی میماند.
سیاه در موسیقی رو حوضی
شخصیت “سیاه” در نمایشهای سنتی، یک نقش مستقل و بسیار تاثیرگذار است که قابلیت اجرای نمایشهای سیاهبازی را به شکلی چشمگیر افزایش میدهد. میتوان با اطمینان گفت که تمامی درونمایههای اصلی زندگی ایرانی، با نگاه دقیق و تفسیرهای ویژه این شخصیت و با انرژی و شادابی فراوان، بررسی و واکاوی میشوند.
نقش “سیاه” بر چهار پایهٔ موسیقی، گفتار، حرکت و رقص استوار است و از جایگاهی بسیار مهم برخوردار است. نمایشهای سیاهبازی، تنها یک داستان اصلی دارند که بازیگران به صورت بداهه و بدون متن از پیش نوشته شده، آن را جلو میبرند.
به همین دلیل، هوشیاری و حضور ذهن بازیگری که نقش “سیاه” را بازی میکند، همیشه تاثیر زیادی در موفقیت گروه نمایش نزد تماشاگران دارد. “سیاه” به شکلی، به عنوان صدای مردم، از شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه انتقاد میکند و رفتار حاکمان و ثروتمندان را مورد انتقاد و گاهی اوقات تمسخر قرار میدهد. صراحت کلام و بدن انعطافپذیر بازیگر نقش “سیاه”، همراه با شوخیهای تازه و گاهی تند، این شخصیت را به عنوان یک چهرهٔ دوستداشتنی، پایدار و همیشگی در ذهن بیننده ثبت میکند.
پیشکسوتهای هنر سیاه بازی
استادان “مهدی مصری”، “ذبیحالله ماهری”، “رضا عربزاده” و “سیدحسین موسوی” از بزرگان و کسانی هستند که سالها در این هنر تلاش کردند و راه را برای دیگران گشودند. در میان سیاهبازان نامآور امروز ایران نیز میتوان از سعدی افشار، عطا صفرپور، مجید افشار و جواد انصافی نام برد.