اگر تازه میخواهید وارد دنیای موسیقی شوید، احتمالاً انتخاب یک ساز مناسب برایتان چالشبرانگیز است. حتی اگر قبلاً نواختن ساز دیگری را بلد باشید و به فکر انتخاب ساز دوم باشید، ممکن است کمی سردرگم شوید. یادگیری هر سازی هم زمان میبرد و هم هزینه دارد؛ به همین دلیل انتخاب درست ساز از اهمیت زیادی برخوردار است. در این نوشته سعی کردهایم راهنمای ساده و کاربردی برای انتخاب ساز ارائه دهیم تا بتوانید با آگاهی بیشتری تصمیم بگیرید. در ادامه، نکات کلیدی که قبل از انتخاب ساز باید به آنها توجه کنید، بیان شده است. برای مطالعه درسهای بیشتر در زمینه موسیقی، میتوانید به «وبلاگ مدیر تولز» مراجعه کنید.
１. علاقه؛ مهمترین عامل انتخاب ساز
مهمترین نکته برای انتخاب یک ساز، علاقه قلبی شماست. این علاقه است که به شما انگیزه میدهد تا ساعتها بدون خستگی تمرین کنید و روزبهروز بهتر شوید. اگر مدام از خود میپرسید چه سازی را واقعاً دوست دارید و پاسخی پیدا نمیکنید، بهتر است به علایق موسیقایی خود توجه کنید. معمولاً به چه سبکی از موسیقی گوش میدهید؟ اگر بیشتر طرفدار موسیقی سنتی هستید، احتمالاً سازهایی مانند تار، سنتور یا کمانچه گزینههای مناسبی برای شما خواهند بود.
２. آشنایی دقیق با سازها
برای اینکه با انواع سازهای موسیقی آشنا شوید، فقط به جستوجو در اینترنت یا گوش دادن به آهنگها اکتفا نکنید. در آهنگها معمولاً صداهای مختلفی با هم ترکیب میشوند و ممکن است صدای سازها بهطور خالص و واقعی شنیده نشود. بهترین راه این است که به یک فروشگاه ساز یا آموزشگاه موسیقی سر بزنید. در آنجا میتوانید سازها را از نزدیک ببینید، لمس کنید و صدای واقعی آنها را بشنوید. این کار به شما کمک میکند تا انتخاب بهتری داشته باشید. همچنین، رفتن به کنسرتهای موسیقی کلاسیک یا سنتی هم روش خوبی برای شناخت سازهاست. در این برنامهها میتوانید نوازندگان را در حال اجرا ببینید و با صدای اصلی و طبیعی هر ساز آشنا شوید.
３. ویژگیهای جسمی
برای نواختن برخی سازها، داشتن شرایط فیزیکی خاصی مهم است. در ادامه چند نمونه را با هم مرور میکنیم. وقتی میخواهید سازی بزرگ مانند کنترباس بنوازید، باید بتوانید مدت زیادی روی پاهایتان بایستید و این کار به توان بدنی بالایی نیاز دارد. اگر به سازهای بادی علاقه دارید، لازم است ظرفیت تنفسی خوبی داشته باشید و ریههایتان قوی باشد. در مورد سازهای بادی برنجی نیز داشتن دندانهای محکم و لبهای کوچک یک مزیت به حساب میآید. همچنین انگشتان بلند برای نواختن سازهای زهی بسیار کمککننده است. ممکن است حتی بدون این ویژگیهای فیزیکی هم بتوانید این سازها را بنوازید، اما مطمئناً سرعت پیشرفتتان کمتر خواهد شد.
４. انتخاب ساز بر اساس شخصیت
ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی شما چطور است؟ اگر فرد شکیبایی نیستید، بهتر است به سراغ سازهایی مانند ویولن نروید که برای یادگیریشان به زمان زیادی نیاز است. اگر علاقه دارید سازتان را به دورهمیهای مختلف ببرید یا زیاد در سفر هستید، گزینههای سنگین و غیرقابل حمل مانند پیانو برای شما مناسب نیستند. اگر بیشتر دوست دارید تنها باشید و با جمع هماهنگ نیستید، بهتر است سازهایی که معمولاً در گروهها نواخته میشوند را انتخاب نکنید. اگر هم تمایل دارید تنها در مرکز توجه قرار بگیرید و بدرخشید، سازهای مناسب تکنوازی گزینه بهتری برای شما هستند. این مثالها نشان میدهند که چطور شخصیت شما میتواند در انتخاب ساز مناسب تأثیرگذار باشد.
５. شرایط زندگی
شرایط زندگی شما نقش مهمی در انتخاب ساز موسیقی دارد. اول از همه باید به فضای خانهتان دقت کنید. آیا جایی دارید که بتوانید ساز مورد علاقهتان را در آن نگه دارید؟ مثلاً یک پیانو فضای نسبتاً بزرگی میخواهد، در حالی که ویولن را به راحتی میتوان حتی در جعبه و زیر تخت قرار داد.
نکته بعدی، شرایط محیطی برای تمرین است. بعضی سازها مانند درامز صدای بسیار بلندی دارند و ممکن است برای خانههای آپارتمانی مناسب نباشند. پس حتماً به این موضوع فکر کنید که آیا میتوانید بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران تمرین کنید یا نه.
زمان آزاد شما هم عامل مهمی است. چقدر در روز میتوانید به تمرین اختصاص دهید؟ سازهایی مثل ویولن نیاز به تمرین منظم و طولانی دارند و اگر وقت کافی نداشته باشید، پیشرفت سختتر خواهد بود.
مورد سوم، بودجه شماست. برخی سازها قیمت بالایی دارند و شاید در ابتدای راه تمایل نداشته باشید هزینه زیادی کنید. در این صورت میتوانید سراغ گزینههای کمهزینهتر و کوچکتر بروید؛ مثلاً به جای پیانو، یک کیبورد (ساز کلاویهای) انتخاب کنید که هم ارزانتر است و هم حمل و نگهداری آن آسانتر.
６. هدف شما
سازتان را با توجه به هدفی که دارید و مسیری که میخواهید در آینده بروید، انتخاب کنید. آیا دوست دارید به تنهایی ساز بزنید یا با دیگران در یک گروه موسیقی بنوازید؟ آیا رؤیای رهبری یک ارکستر را در سر دارید؟ یا میخواهید مبانی موسیقی را به دیگران آموزش دهید؟ شاید هم میخواهید همزمان با خوانندگی، نوازندگی کنید. آیا میخواهید خیلی زود وارد دنیای تدریس موسیقی شوید؟ تمام این موارد میتوانند در تصمیم شما برای انتخاب یک ساز نقش داشته باشند.
７. کلاس سلفژ
اگر با در نظر گرفتن تمام نکاتی که گفتیم باز هم نتوانستید ساز مورد علاقهتان را انتخاب کنید، پیشنهاد میکنیم در کلاس سلفژ ثبت نام کنید. آموختن دانش و قواعد موسیقی به شما کمک میکند تا با دنیای نواها و آهنگها بهتر آشنا شوید. وقتی با این دنیا آشنا شدید، انتخاب یک ساز برای شما کاری آسان و مطمئن خواهد بود.