خیلی از واژههای موسیقی از زبان لاتین گرفته شدهاند و در فارسی معادلهایی برای آنها ساخته شده. هرچند بسیاری از این مفهومها با همان نام اصلی خودشان استفاده میشوند، اما گاهی در ترجمه یا کاربردشان اشتباهاتی پیش میآید و در نتیجه، کلمهی نادرستی بین هنرمندان رواج پیدا میکند. یکی از این نمونهها، کلمهی «تکست» است که در ادامه در وبلاگ مدیر تولز به آن پرداختهایم.
لیریکس چیست؟
متن ترانه یا لیریک، در واقع کلماتی هستند که یک آهنگ را تشکیل میدهند. این متن معمولاً از بخشهایی مانند مصراعها و بندهای تکراری (که به آنها برگردان یا کُرِس میگویند) درست شده است.
کسی که متن یک ترانه را مینویسد، ترانهسرا نامیده میشود. برای قطعههای موسیقی بزرگ و داستانی مثل اپرا، به متن آن «لیبرتو» گفته میشود.
معنای یک ترانه میتواند مستقیم و آشکار باشد یا به صورت غیرمستقیم و پنهان بیان شود. بعضی از ترانهها هم معنای مشخصی ندارند و بیشتر انتزاعی و پیچیده هستند. در این گونه موارد، تمرکز اصلی روی خود موسیقی، نحوهٔ اجرای نتها، وزن شعر و زیبایی کلام معطوف میشود.
لیبرتو
اپرانامه، متن و شعرهایی است که در یک اپرا خوانده و گفته میشود. در زبانهای اروپایی به آن «لیبرتو» میگویند که یک واژه ایتالیایی و به معنای «کتابچه» است.
اصطلاح «اپرانامه» را فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان معادل این مفهوم پیشنهاد کرده است.
تکست چیست؟
لیریکس ترانه چیست؟
همانطور که قبلاً گفتیم، برای هر بخش از موسیقی یک نام ویژه وجود دارد. به نوشتههای درون یک آهنگ، «لیریکس» میگویند. اما شاید شنیده باشید که بعضی افراد، شعر یک آهنگ را «تکست» صدا میزنند.
در واقع، استفاده از کلمه «تکست» برای شعر آهنگ، یک اشتباه رایج است که بین اهالی موسیقی جا افتاده است. در زبان انگلیسی، «تکست» به معنای هرگونه نوشته است، اما عبارت صحیح برای شعر یک آهنگ، «لیریکس» میباشد. یعنی مخصوص خود ترانه.