حتماً تا به حال این حس عجیب را تجربه کرده‌اید که در حالت استراحت، به ویژه شب‌ها در تختخواب، ناگهان در پاهایتان (و گاهی در دست‌هایتان) احساس سوزن سوزن شدن، گزگز، خارش یا کشش غیرارادی می‌کنید. این احساس ناخوشایند آنقدر آزاردهنده است که شما را مجبور می‌کند تا برای کاهش موقت آن، پاهایتان را مدام تکان دهید یا بلند شوید و راه بروید. این حالت، دقیقاً همان چیزی است که به آن “سندرم پای بی‌قرار” یا “بیماری ویلیس-اکبوم” می‌گویند.
این سندرم می‌تواند دست‌ها را نیز درگیر کند که به آن “سندرم دست بی‌قرار” گفته می‌شود. این مشکل معمولاً هنگام شب و در زمان استراحت بدتر می‌شود و می‌تواند خواب راحت را از شما بگیرد و باعث خستگی روزانه شود.
**چه احساسی ایجاد می‌کند؟**
افراد مبتلا، این حس را به صورت های زیر توصیف می‌کنند:
– احساس خزیدن چیزی زیر پوست
– سوزش یا گزگز در عضلات
– کشش و درد مبهم
– یک نیاز شدید و غیرقابل کنترل برای تکان دادن اندام
**علت آن چیست؟**
در بسیاری از موارد، علت دقیق آن ناشناخته است. اما به نظر می‌رسد که عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:
– **کمبود آهن:** این یکی از مهم‌ترین عوامل است.
– **عوامل ارثی:** اگر در خانواده‌تان سابقه این بیماری وجود دارد، احتمال ابتلای شما بیشتر است.
– **بارداری:** علائم در برخی زنان باردار، به ویژه در سه ماهه آخر، ظاهر یا بدتر می‌شود.
– **برخی بیماری‌ها:** مانند نارسایی کلیوی، دیابت یا مشکلات عصبی.
**راه‌های کمکی برای مدیریت آن**
اگر این مشکل را دارید، این تغییرات در سبک زندگی ممکن است به شما کمک کند:
– برنامه خواب منظم داشته باشید.
– از مصرف کافئین (مثل قهوه و چای) به ویژه در عصر خودداری کنید.
– به طور منظم ورزش کنید، اما نه نزدیک به زمان خواب.
– پاهایتان را در آب گرم ماساژ دهید یا بکشید.
– با پزشک خود مشورت کنید تا سطح آهن خون شما را بررسی کند.
اگر این علائم زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار داده، حتماً به یک پزشک مراجعه کنید. روش‌های درمانی مؤثری وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا خواب بهتری داشته باشید و زندگی باکیفیت‌تری را تجربه کنید.
در این بخش، شما را با بیماری “سندروم پای بی‌قرار” آشنا می‌کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
سندروم دست بی قرار
سندروم دست بی‌قرار یک مشکل عصبی طولانی‌مدت است که در آن یک یا هر دو دست به صورت غیرارادی حرکت می‌کنند. در این حالت، فرد در دستان خود احساس ناخوشایندی مانند گزگز، خارش یا سوزش دارد و برای کاهش این حس، ناخودآگاه دستش را تکان می‌دهد. فرد مبتلا کنترلی روی حرکات دست خود ندارد و ممکن است ناخواسته به لباس‌ها یا وسایل اطراف آسیب بزند.
گاهی فرد حتی متوجه نیست که چه حرکاتی انجام می‌دهد؛ یعنی این حرکات کاملاً غیرعمدی و ناخواسته هستند.
دلایل احتمالی بروز این بیماری عبارتند از: عوامل ارثی، کم‌خونی، آسیب‌های مغزی، بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه، دیابت، التهاب مفاصل و مشکلات سیستم عصبی محیطی، و همچنین مصرف قهوه و مواد حاوی کافئین.
این بیماری بیشتر در افراد مسن و سالمند دیده می‌شود.
سندروم پای بی قرار
این مشکل در پاها هم دیده می‌شود و به آن سندرم پای بی‌قرار یا آر ال اس می‌گویند. در این حالت، فرد در پاهای خود احساس سوزش یا گزگز ناخوشایندی دارد. این حس بیشتر در قسمت ساق پا بروز می‌کند، اما ممکن است در هر قسمتی از پا — از مچ تا ران — و گاهی حتی به ندرت در دست‌ها یا شکم نیز احساس شود.
این علائم معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که فرد دراز کشیده یا برای مدت طولانی نشسته است. کسی که این وضعیت را تجربه می‌کند، معمولاً به طور ناخودآگاه پایش را تکان می‌دهد. راه رفتن، حرکت دادن پاها، ماساژ دادن آن‌ها یا خم کردن زانوها می‌تواند به طور موقت احساس ناخوشایند را کمتر کند. در مقابل، بی‌حرکتی و استراحت طولانی باعث شدت‌یافتن نشانه‌های بیماری می‌شود.
بسیاری از این افراد به سختی به خواب می‌روند و معمولاً تنها در ساعات پایانی شب یا صبح زود خواب راحت و عمیقی را تجربه می‌کنند. از آنجا که خواب کافی ندارند، ممکن است در طول روز احساس خواب‌آلودگی و کسلی کنند.
گاهی سندرم پای بی‌قرار همراه با حرکات مکرر و پیاپی پاها در طول خواب دیده می‌شود. در این حالت، فرد به طور ناخودآگاه در خواب پاهایش را به صورت متناوب تکان می‌دهد. این حرکات معمولاً هر ۱۰ تا ۶۰ ثانیه یک بار تکرار می‌شوند و برخی افراد صدها بار در شب پای خود را حرکت می‌دهند. این مسئله نه تنها خواب خود فرد را مختل می‌کند، بلکه ممکن است آرامش و خواب اطرافیان او را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
درمان
گاهی برای بهبود سندرم پای بی‌قرار، لازم است مشکلات مرتبط با آن مانند کمبود آهن یا آسیب‌های عصبی محیطی درمان شوند. جبران کمبود آهن معمولاً با مصرف مکمل‌های آهن انجام می‌شود. اما توجه داشته باشید که قبل از مصرف این مکمل‌ها، باید آزمایش خون بدهید تا میزان آهن بدن شما مشخص شود و سپس با نظر پزشک، دارو را شروع کنید.
اگر سندرم پای بی‌قرار شما به مشکل دیگری مربوط نباشد، درمان آن بیشتر بر پایهٔ تغییر عادت‌های روزانه یا استفاده از دارو خواهد بود. مصرف دارو فقط با دستور پزشک امکان‌پذیر است و نباید خودسرانه دارو بخورید. داروهایی مانند آگونیست‌های دوپامین (مثل پرامی�پکسول و کابرگولین)، گاباپنتین و بنزودیازپین‌ها معمولاً برای کنترل این مشکل تجویز می‌شوند.
پیشنهادی: راه‌های مراقبت از چشم
مدیر تولز/ ویکی پدیا