خورشید، همان ستاره درخشان در آسمان روز ما، در مرکز منظومه شمسی ما قرار دارد. این گوی عظیم از گازهای داغ، منبع اصلی نور و گرمایی است که به زندگی روی زمین امکان وجود می‌دهد.
انرژی و گرمای خورشید از فرآیندی به نام همجوشی هسته‌ای تولید می‌شود. در قلب بسیار داغ و پر فشار خورشید، اتم‌های هیدروژن با هم ترکیب شده و به اتم هلیوم تبدیل می‌شوند. این واکنش، مقدار عظیمی انرژی آزاد می‌کند که به صورت نور و گرما به فضا ساطع می‌شود.
خورشید از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است. هسته مرکزی آن بسیار داغ است. انرژی تولید شده در هسته، به آرامی به سمت بیرون حرکت می‌کند و از لایه‌های مختلف می‌گذرد تا در نهایت به سطح خورشید، که به آن “فوتوسفر” می‌گویند، برسد. بالاتر از سطح، لایه‌های نازک‌تری به نام “کروموسفر” و “تاج” قرار دارند که در هنگام کسوف کامل قابل مشاهده هستند.
خورشید نیز مانند هر ستاره دیگری، فعالیت‌هایی دارد. لکه‌های خورشیدی، مناطق نسبتاً خنک‌تر روی سطح آن هستند. همچنین انفجارهای عظیمی به نام شراره‌های خورشیدی یا فوران‌های تاج خورشیدی رخ می‌دهند که می‌توانند بر ارتباطات رادیویی و شبکه‌های برق در زمین تأثیر بگذارند.
بدون خورشید، حیات روی کره زمین وجود نداشت. این ستاره نه تنها گرما و نور لازم برای رشد گیاهان را فراهم می‌کند، بلکه باعث تبخیر آب و تشکیل ابرها و بارش باران نیز می‌شود. به جرات می‌توان گفت خورشید قلب تپنده منظومه شمسی و منبع اصلی انرژی برای سیاره ما است.
ستاره خورشید
خورشید که به انگلیسی Sun نامیده می‌شود، یک ستاره‌ی بزرگ و گازی است که از مواد بسیار داغ و پلاسما تشکیل شده و میدان مغناطیسی قدرتمندی دارد. این ستاره‌ی تقریباً کروی، نزدیک به ۵ میلیارد سال عمر کرده است. بیشتر مواد تشکیل‌دهنده‌ی خورشید را گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل می‌دهند. در مرکز خورشید، بر اثر واکنش‌های هسته‌ای، ماده به انرژی تبدیل می‌شود که به صورت پرتوهای الکترومغناطیسی در فضا پخش می‌شود. همین انرژی است که باعث می‌درخشد و نور و گرمای خورشید را تولید می‌کند.
بر اساس دسته‌بندی ستارگان، خورشید در گروه G2V قرار دارد و معمولاً به آن «کوتوله‌ی زرد» می‌گویند. دلیل این نامگذاری این است که نور مرئی آن در محدوده‌ی زرد-سبز، بیشترین شدت را دارد. هرچند اگر از فضا به خورشید نگاه کنیم، سفید به نظر می‌رسد، اما جو زمین باعث پراکندگی نور آبی می‌شود و به همین دلیل از زمین، زرد دیده می‌شود.
فاصله‌ی متوسط خورشید تا زمین حدود ۱۴۹٫۶ میلیون کیلومتر است که به آن یک واحد نجومی می‌گویند. این فاصله در طول سال و با تغییر موقعیت زمین نسبت به خورشید (در نزدیک‌ترین و دورترین نقاط مدار) کمی تغییر می‌کند و در ماه‌های مختلف مانند ژانویه و ژوئیه متفاوت است.
قطر خورشید تقریباً ۱۰۹ برابر قطر زمین است، یعنی بسیار بزرگ‌تر از سیاره‌ی ما.
به نور خورشید چه می گویند؟
نور خورشید در واقع ترکیبی از امواج گوناگون است که همه رنگ‌های قابل دیدن را در بر می‌گیرد. این نور، هنگام عبور از جو زمین، تصفیه می‌شود و تنها بخشی از آن به سطح زمین می‌رسد. به این بخش که با چشم انسان قابل مشاهده است، نور مرئی یا نور سفید گفته می‌شود.
دمای خورشید چند درجه سانتیگراد است؟
دمای درون آن تقریباً به ۱۵ میلیون درجه سانتیگراد می‌رسد.
نام خورشید در زبان فارسی
در زبان فارسی، خورشید در زمان‌های گذشته با اسم‌های مختلفی شناخته می‌شد. از جمله این نام‌ها می‌توان به خور، هور، مهر و روز اشاره کرد.
معنای خورشید عبارت است از: یک کرهٔ بسیار داغ و نورانی.
ویژگی های کلی ستاره خورشید
قطر خورشید تقریباً ۱٬۳۹۲٬۰۰۰ کیلومتر است که حدود ۱۰۹ برابر بزرگ‌تر از قطر زمین می‌باشد.
جرم خورشید ۳۳۳٬۰۰۰ برابر جرم زمین است و در هر ثانیه تقریباً ۴/۲ میلیون تن از جرم خود را از دست می‌دهد.
چگالی خورشید ۱٫۴۱ گرم در هر سانتیمتر مکعب است.
حجم خورشید حدود ۱٫۴ × ۱۰³³ سانتیمتر مکعب است که تقریباً برابر با ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ برابر حجم زمین می‌باشد.
دمای هسته مرکزی خورشید به ۱۵ میلیون درجه کلوین می‌رسد.
دوره چرخش خورشید به دور خود در استوا ۲۵ روز و در نزدیکی قطب‌ها به ۳۴ روز می‌رسد.
یک سال کهکشانی مدت زمانی است که خورشید یک دور کامل به دور کهکشان می‌چرخد و این زمان حدود ۲۲۵ میلیون سال طول می‌کشد.
اندازه ظاهری خورشید در آسمان ۳۲ دقیقه قوسی است و قدر ظاهری آن ۲۶٫۷۴- می‌باشد.
هنگامی که زمین تازه شکل گرفته بود و آب در آن پدیدار شده بود، خورشید ۵ برابر بزرگ‌تر از اندازه کنونی خود بود.
تقریباً ۹۹ درصد از جرم خورشید از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. از این مقدار، حدود ۷۰ درصد هیدروژن، ۲۹ درصد هلیوم و ۱ درصد بقیه نیز سایر گازها هستند.
در خورشید، در هر ثانیه ۵۰۰ میلیون تن هیدروژن در فرآیند همجوشی هسته‌ای به هلیوم تبدیل می‌شود. تنها حدود ۵ درصد از این مقدار به شکل انرژی از خورشید خارج می‌شود.
از آنجا که همجوشی هسته‌ای یک فرآیند گرمازا است، انفجارهای بی‌شمار در خورشید و انرژی گرمایی حاصل از آن، به صورت پرتوهای خورشیدی در منظومه شمسی پخش می‌شود که بخشی از آن به زمین می‌رسد. این پدیده همچنین باعث ایجاد طوفان‌های داغ و فعال شدن ابرهای اسید سولفوریک در سیاره زهره می‌شود.
مرگ خورشید
پس از گذشت پنج میلیارد سال، تقریباً تمام هیدروژن درون هسته خورشید مصرف شده و به هلیوم تبدیل می‌شود. در این مرحله، نیروی گرانش باعث فشرده شدن هسته خواهد شد و این فشردگی، دمای مرکز خورشید را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. در نتیجه، سوختن هیدروژن در لایه‌ای اطراف هسته آغاز می‌شود. انرژی ناشی از این فرآیند هسته‌ای در پوسته، باعث انبساط لایه‌های بیرونی خورشید می‌گردد. این انبساط به حدی است که سیارات عطارد و زهره را دربرگرفته و آن‌ها را ذوب می‌کند.
انبساط خورشید تا مدار زمین ادامه می‌یابد و گرمای شدید آن، هرگونه حیات در زمین را نابود می‌کند. در این مرحله، خورشید به یک غول سرخ تبدیل می‌شود. سپس لایه‌های بیرونی آن در فضا پراکنده شده و یک سحابی سیاره‌ای پدید می‌آورند. هسته باقی‌مانده نیز به شکل یک ستاره کوتوله سفید درمی‌آید که به تدریج محو و سرد می‌شود. بنابراین با پایان یافتن عمر خورشید، زندگی در زمین نیز به سرانجام خود خواهد رسید.
پیشنهادی: با لایه‌های زمین آشنا شوید!