یونس در سال ۱۲۸۸ در شهر اصفهان به دنیا آمد. نام اصلی او در زبان عبری، یونا بود. از او آثار زیادی باقی نمانده است، ولی با این وجود، او از خوانندگان بزرگ و تاثیرگذار ایران به شمار میرود و با استادان برجستهی موسیقی همکاری نزدیک داشت. برای آگاهی بیشتر در این زمینه، ادامهی این نوشته را در وبلاگ مدیر تولز دنبال کنید.
بیوگرافی یونس دردشتی
او از پنج سالگی نزد پدرش خواندن را شروع کرد و به یادگیری ردیفها و نغمههای آواز ایرانی مشغول شد. مناجات یهودیان را به زبان عبری در قالب دستگاههای موسیقی ایرانی با صدایی زیبا میخواند.
علاقهاش به موسیقی و آواز آنقدر زیاد بود که حتی در کودکی به چیزی جز موسیقی فکر نمیکرد و تمام وقتش را صرف یادگیری موسیقی نزد پدرش میکرد.
در سیزدهسالگی پدرش را از دست داد و پس از آن، برای آموختن روشهای آواز سنتی، به صفحات گرامافون گوش میداد. سرانجام توانست به کلاس استاد موسی نیداوود راه پیدا کند و نزد او به شکل جدی و منظم، یادگیری موسیقی و دستگاههای آواز ایرانی را آغاز کند.
فعالیت هنری
او شیفته شیوه خوانندگی استادانی مانند جلالالدین تاج، ظلی و اسماعیل ادیب خوانساری بود. در سال ۱۳۰۵ خورشیدی نخستین اجرای رسمی خود را در گراند هتل، با همکاری یحیی خان زرینپچه برگزار کرد و آوازی در دستگاه «دشتی» خواند که با استقبال خوبی روبرو شد. این موفقیت سبب شد توجه بسیاری از کارشناسان موسیقی ایرانی به سوی او جلب شود.
در مجلسی که بانو قمرالملوک وزیری، خواننده نامدار آن دوران نیز حضور داشت، چنان با صدای خود همه را مجذوب کرد که قمرالملوک وزیری بیاختیار او را بوسید و وی را نابغه نامید.
صدایش رسا و پرقدرت بود و بیشتر در محدوده اوج میخواند. شعر را با وضوح و شمرده ادا میکرد و آوازهایش پر از تحریرهای زیبا و هنرمندانه بود.
دعوت به رادیو ایران
در آغاز دهه ۱۳۴۰، رادیو ایران به طور رسمی از او دعوت کرد تا همکاری خود را آغاز کند. یونا با اجرای برنامههای زنده در بهترین ساعات پخش رادیو، خیلی زود به شهرت گستردهای دست یافت. اما به دلیل مشکلاتی که برخی مسئولان برنامهسازی رادیو ایجاد کردند و رفتارهای ناعادلانهشان، او از ادامه کار دلسرد شد و بلافاصله همکاری با رادیو را کنار گذاشت.
با این حال، به خاطر اصرار دوستان و درخواستهای فراوان طرفدارانش، دوباره به رادیو بازگشت و این همکاری بیش از پانزده سال ادامه پیدا کرد. در طول این سالها، او با هنرمندان بزرگی مانند مرتضی محجوبی، حسین یاحقی، ابراهیم منصوری و جلیل شهناز همکاری داشت و همه دستگاههای موسیقی ایرانی را اجرا کرد، تا جایی که به او لقب “بلبل رادیو” دادند.
دلیل عدم ماندگاری آثار دردشتی
دوره هنری یونس دردشتی بیش از بیست سال طول کشید و آثار زیادی از او به جا مانده است. اما چون این آثار منتشر نشدند، نام و ارزش هنری او آنطور که باید شناخته نشد.
او اصول آواز را از تاج یاد گرفت و تحت تأثیر اجرای ظریف رضا قلی ظلی و سبک پخته و گیرای ادیب خوانساری قرار داشت. این تأثیرات، به صدایش رنگ و حالتی دلنشین بخشیده بود. متأسفانه از آثار دوران جوانی او که با تار نوازان بزرگی مانند مرتضی نیداوود، عبدالحسین شهنازی و یحیی زرپنجه همراهی شده بود، هیچ صفحهای ضبط نشده است. تمام آثار موجود او مربوط به سالهای پس از ۱۳۴۰ میباشد.
یونس دردشتی هرگز به شهرت و معروفیت خوانندگانی مانند غلامحسین بنان دست نیافت. از آثار باقیمانده از او میتوان به چند برنامه رادیویی و تعدادی صفحه گرامافون اشاره کرد که با سنتور عباس زندی و تار ابراهیم سرخوش اجرا شدهاند. همچنین چند آواز و تصنیف قدیمی از او به یادگار مانده است. با این وجود، او به عنوان یکی از صداهای ماندگار موسیقی ایران شناخته میشود و صدایش در آلبوم “صد سال آواز” جای دارد.
مهاجرت
یونس دردشتی پس از انقلاب، به دلیل شرایط دشواری که برای برخی گروهها پیش آمده بود، به آمریکا کوچ کرد. او از هر حرف و عملی که با هنر اصیل موسیقی و فرهنگ ملی ناسازگار بود، دوری میجست و هرگونه بیاحترامی به میراث فرهنگی ایران برایش غیرقابل پذیرش بود. اگرچه پانزده سال پایانی زندگی خود را دور از میهن گذراند، اما همواره در تلاش بود تا موسیقی سنتی ایران را اجرا کند و گنجینهی ادبیات فارسی را به دیگران بشناساند.
درگذشت
یونس دردشتی در دهم اسفندماه سال ۱۳۷۴ در شهر نیویورک در آمریکا چشم از جهان فروبست. یادش همواره زنده و روانش شاد باد.