اولین چیزی که هر رانندهای باید بلد باشد، روش کار بخاری ماشین در روزهای سرد است. وقتی بخاری خودرو به اندازه کافی گرم نمیکند، رانندگی تبدیل به یک تجربه آزاردهنده و خستهکننده میشود.
اگر سیستم گرمایشی ماشین شما مشکل پیدا کرد، چه اقداماتی لازم است؟ این مشکل ممکن است از کدام قسمت خودرو باشد؟ آیا روشن گذاشتن بخاری وقتی ماشین درجا کار میکند، به آن آسیب میزند؟ ترموستات خودرو چه نقشی در گرم کردن موتور دارد؟
در ادامه این نوشته، جواب این پرسشها را پیدا خواهید کرد.
ادامه مطلب را در رونیکس دنبال کنید.
زمستان از راه رسیده و هوا سرد شده است. وقتی سوار ماشین میشوی، اولین کاری که میکنی روشن کردن بخاری است تا فضای داخل گرم و مطبوع شود. این گرمای دلچسب، سرمای بیرون را از یادت میبرد و سفری راحت را برایت ممکن میسازد.
بخاری ماشین چگونه کار میکند
در خودروهای ساخت ایران، کولر معمولاً به عنوان یک امکانات اضافی در نظر گرفته میشود. اما بخاری از قدیمیترین خودروها تا مدلهای امروزی، جزو تجهیزات اصلی و همیشگی همه خودروها بوده است.
دلیل این موضوع به چگونگی کارکرد بخاری برمیگردد. موتور خودرو در حین کار، گرمای زیادی تولید میکند. این گرما در نتیجه سوختن بنزین در داخل موتور ایجاد میشود. سیستم بخاری، این گرمای تولید شده را توسط یک فن به داخل کابین خودرو هدایت میکند.
بنابراین، برخلاف کولر، استفاده از بخاری فشار اضافی به موتور وارد نمیکند. انرژی مورد نیاز برای کارکرد فن بخاری نیز از باتری خودرو تأمین میشود.
بیشتر بخوانید:راهنمای خرید ابزار ارزان
اجزای سیستم گرمایش خودرو
سیستم گرمایش داخل ماشین از قسمتهای مختلفی تشکیل شده که با هم کار میکنند تا هوای گرم را برای سرنشینان فراهم کنند. این اجزا عبارتند از:
رادیاتور داخلی (بخاری)
این قطعه شبیه یک رادیاتور کوچک است و در مسیر جریان آب گرم موتور قرار دارد. هوای اطراف آن گرم میشود.
پنکه یا دمنده
یک فن الکتریکی است که هوا را با قدرت به سمت رادیاتور بخاری میدمد تا گرم شود و سپس آن را به داخل کابین هدایت میکند.
پمپ آب بخاری (بوستر)
این قطعه به گردش بهتر آب گرم در سیستم بخاری کمک میکند و باعث عملکرد قویتر گرمایش میشود.
دستگاه تنظیم و تقسیم هوا
این بخش شامل دریچههایی است که مسیر هوای گرم را کنترل میکنند و تعیین میکنند هوا به کدام قسمتهای خودرو (مثلاً به شیشهها یا به پای راننده و سرنشینان) هدایت شود.
شیر کنترل جریان آب
این شیر مسیر آب گرم موتور به سمت رادیاتور بخاری را باز یا بسته میکند. با بستن آن، گرمایش خودرو قطع میشود.
روش صحیح استفاده از بخاری خودرو
اگر خودروی شما سالم باشد و مشکلی نداشته باشد، در خودروهای انژکتوری حدود ۳ دقیقه و در خودروهای قدیمی کاربراتوری حدود ۱۵ دقیقه طول میکشد تا موتور گرم شود. همچنین، زمانی که خودرو خاموش است، نمیتوان از بخاری آن استفاده کرد.
اما سؤال اینجاست: چرا گاهی بخاری خودرو باد سرد میدهد؟ روش درست استفاده از بخاری خودرو چیست؟ چگونه میتوان مشکلات سیستم گرمایشی خودرو را تشخیص داد و چه عواملی بر عملکرد درست این سیستم تأثیر میگذارند؟
بیشتر بخوانید: علت گرم نکردن بخاری ماشین
خرابی بخاری ماشین و دلایل آن
کارکرد درست بخاری خودرو، در شرایط عادی مشکلی ایجاد نمیکند. اما اگر حتی یک بخش از سیستم گرمایش خودرو به خوبی عمل نکند، بخاری به اندازه کافی گرم نخواهد شد. پس رایجترین دلایل خرابی سیستم گرمایش خودرو کداماند؟
ترموستات پاشنه آشیل بخاری خودرو
ترموستات یک قطعه مهم در خودرو است که کار آن کنترل حرکت آب در سیستم خنککننده است. وقتی موتور بیش از حد داغ میشود، ترموستات باز میشود تا آب بتواند به رادیاتور برود و خنک شود.
ترموستات خودرو
خرابی ترموستات فقط باعث داغ کردن موتور نمیشود، بلکه ممکن است برعکس آن هم اتفاق بیفتد. اگر آب به طور دائم در موتور در جریان باشد، موتور به دمای مناسب نمیرسد. این موضوع هم کارکرد موتور را دچار مشکل میکند و هم باعث میشود بخاری ماشین گرمای کافی نداشته باشد.
تعویض ترموستات کار پیچیدهای نیست و این قطعه نیز در مقایسه با بسیاری از قطعات دیگر خودرو، قیمت کمتری دارد. برای تعویض آن کافی است ابتدا اجازه دهید موتور کاملاً خنک شود. بهتر است قبل از شروع کار، خودرو را روشن نکنید.
سپس درپوش مخزن آب را باز کنید. در این مرحله دقت کنید؛ اگر موتور هنوز داغ باشد، امکان سوختگی وجود دارد.
بعد به شیر تخلیه پایین رادیاتور بروید و مایع داخل آن را خالی کنید. قبل از باز کردن شیر، یک ظرف مناسب زیر آن قرار دهید. لازم نیست رادیاتور را کاملاً خالی کنید، تخلیه تا نصف کافی است.
حالا محل نصب ترموستات را پیدا کنید و ترموستات قدیمی را بیرون بیاورید. این قطعه معمولاً در انتهای شلنگی قرار دارد که رادیاتور را به موتور وصل میکند. برای درآوردن ترموستات قبلی، باید دو پیچ، یک خار و یک بست را از سر همان شلنگ باز کنید.
برای باز کردن خار شلنگ رادیاتور میتوانید از خاربازکن رونیکس مدل RH-1727 استفاده کنید. این محصول از آلیاژ کروم–وانادیوم ساخته شده است. یک ابزار کاربردی و باکیفیت که به دلیل پوشش تفلن روی قسمت سری، در برابر زنگزدگی مقاوم است.
خار بازکن مدل RH-1727
علاوه بر این، مجموعه آچار دو سر تخت رونیکس مدل RH-2201 نیز گزینه خوبی برای باز و بسته کردن پیچهاست. این مجموعه هشت عددی، با دو سر دستی کاملاً صاف و صیقلی ساخته شده که باعث استحکام و عمر طولانی آن میشود. همچنین رویه این آچارها با لایهای از نیکل و کروم پوشانده شده تا در برابر زنگ زدگی و فرسودگی مقاومت بالایی داشته باشد.
آچار دو سر تخت مدل RH-2201 یک ابزار کاربردی و محکم است که برای باز و بسته کردن مهرهها و پیچهای شش گوش طراحی شده است. این آچار در هر سَر خود دارای دو اندازه متفاوت است، بنابراین میتوانید با یک ابزار، دو سایز مختلف را کار کنید. جنس آن از فولاد مرغوب است که باعث استحکام بالا و جلوگیری از تغییر شکل آن میشود. این آچار برای استفاده در کارهای فنی، تعمیرات خانگی و فعالیتهای صنعتی سبک بسیار مناسب و قابل اعتماد است.
آب ماشین را بررسی کنید
کم بودن آب رادیاتور خودرو هم میتواند روی کارکرد بخاری مشکل ایجاد کند. بنابراین قبل از استارت زدن، سطح آب را چک کنید. اگر آب خودرو کم باشد، موتور بیش از حد گرم میشود و این باعث میشود بخاری به درستی کار نکند.
خرابی رادیاتور ماشین
یکی از رایجترین دلایل خراب شدن بخاری داخل خودرو، اشکالاتی است که در رادیاتور پیش میآید. مهمترین مواردی که باعث خرابی رادیاتور میشوند، عبارتند از: بسته شدن یا گرفتگی شلنگی که بخاری را به رادیاتور وصل میکند، جمع شدن جرم و رسوب در رادیاتور و همچنین بیرون زدن آب یا نشتی از رادیاتور.
روش صحیح استفاده از بخاری خودرو
کار کردن با بخاری ماشین ساده است. با رعایت چند نکته کوچک میتوانید مطمئن باشید که سیستم گرمایش خودروی شما به درستی کار میکند.
A/C را روشن کنید
بعضی از رانندگان فکر میکنند که دکمه A/C در خودرو فقط برای خنککردن هوا در تابستان کاربرد دارد. این یک باور نادرست اما رایج است. در واقع، اگر این دکمه را در روزهای سرد سال نیز روشن کنید و دمای کابین را روی گرم تنظیم نمایید، سیستم گرمایشی خودرو شما با کارایی بهتری عمل خواهد کرد و هوای داخل زودتر و یکنواختتر گرم میشود.
ضد یخ بریزید
ضد یخ علاوه بر جلوگیری از یخ زدن آب داخل موتور در زمستان، باعث تمیز شدن مسیرهای رادیاتور و گردش بهتر آب میشود. این موضوع در نهایت باعث میشود سیستم گرمایشی خودرو بهتر کار کند.
پیش از پایان این مطلب، خوب است با کارهایی که ضد یخ برای خودرو انجام میدهد آشنا شویم:
“1- یکی از اصلیترین وظایف ضد یخ، جلوگیری از یخ زدن در فصل سرماست. چون قطعات خودرو فلزی هستند، یخ زدن آب میتواند آسیبهای جدی و غیرقابل جبرانی ایجاد کند. ضد یخ با پایین آوردن دمای انجماد آب، از این اتفاق جلوگیری میکند. زیرا یخ زدن مایع خنککننده باعث افزایش حجم آن شده و ممکن است به دیوارههای موتور و رادیاتور آسیب برساند.
2- تقریباً همه رانندگان میدانند که در زمستان باید از ضد یخ استفاده کرد، اما کمتر کسی میداند که ضد یخ در تابستان هم مفید است. استفاده از ضد یخ در فصل گرما، دمای جوش آب را بالا میبرد و از داغ شدن بیش از حد موتور جلوگیری میکند. مثلاً در شهری مانند تهران که دمای هوا گاهی به ۴۰ درجه میرسد، وجود مایعی که بتواند گرمای موتور را کنترل کند بسیار ضروری است.
3- گاهی اوقات، به دلیل نرسیدن مایع خنککننده به تمام قسمتهای موتور، دمای آن بالا رفته و خودرو جوش میآورد. ضد یخ با کاهش رسوب داخل رادیاتور، این مشکل را تا حد زیادی برطرف میکند.
4- زنگ زدن و خوردگی قطعات فلزی موتور میتواند هزینههای زیادی به دنبال داشته باشد. یکی از وظایف مهم ضد یخ که بسیاری از افراد از آن خبر ندارند، جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی این قطعات است.”
سخن آخر
تنظیم درست بخاری ماشین در روزهای سرد سال، میتواند تجربه رانندگی شما در زمستان را دلپذیر و ایمن کند. بخاری یکی از سادهترین و در عین حال ضروریترین بخشهای خودرو محسوب میشود. با کمی مراقبت و دقت، میتوانید کارایی سیستم گرمایشی ماشین خود را بهبود بخشید و هوای داخل کابین را گرم و مطبوع نگه دارید. سرویس کردن بخاری خودرو نیز کار پیچیدهای نیست. اگر ابزار مناسب و باکیفیتی در اختیار داشته باشید و راهنماییهای این مطلب را به کار ببندید، میتوانید عملکرد بخاری ماشین خود را تنظیم و بهینه کنید.