سلام به همه هنرمندان عزیز و خلاق!
به دوره آموزشی ساخت جواهرات و تزئینات با سیم خوش آمدید!
بیایید اول کمی با این هنر و گذشته‌ی آن آشنا شویم.
ساخت زیورآلات با سیم که به آن پیچاندن سیم هم می‌گویند، یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای درست کردن جواهرات دست‌ساز است.
در این روش، با کمک انواع سیم و فقط با استفاده از دست و ابزارهای ساده مخصوص این کار، می‌توان شکل‌ها و قطعات گوناگونی ساخت، بدون اینکه نیاز به لحیم کاری یا گرم کردن باشد.
سابقه این روش به هزاران سال پیش بازمی‌گردد.
اشیای سیمی ساخته‌شده در گورستان اور یافت شده‌اند که مربوط به دوران سومریان است، یعنی نزدیک به دو هزار سال قبل از میلاد!
این آثار امروزه در موزه بریتانیا نگهداری می‌شوند.
علاوه بر این، نمونه‌هایی دو هزار ساله از دوران روم باستان نیز کشف شده است.
در این روش، همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، از وسایل مخصوصی برای ساختن زیورآلات با سیم استفاده می‌کنیم. در ادامه با این ابزارها بیشتر آشنا خواهیم شد.
ابزارهای موردنیاز برای ساخت زیورالات مفتولی:
وسایل کار با مفتول و ساخت زیورآلات:
مفتول: سیم فلزی نازک و انعطاف‌پذیر
مهره: تکه‌های رنگی و تزئینی که به مفتول threading می‌شوند
سیم‌چین: وسیله‌ای برای بریدن مفتول
انبر دم‌باریک: انبری با نواز باریک برای خم‌کاری و نگهداری قطعات ریز
انبر دم‌گرد: برای ایجاد حلقه‌های گرد و منحنی‌های ظریف
چکش: برای صاف کردن و فرم‌دهی به فلز
تخته کار: سطح کار مناسب که هم محکم است و هم به tools آسیب نمی‌زند
سوهان: برای صاف کردن لبه‌های تیز و ناصافی‌ها
درفش: وسیله‌ای برای سوراخ‌کاری و باز کردن حلقه‌ها
حلقه‌ساز: ابزاری برای ساخت حلقه‌هایی با سایز یکسان و منظم
مفتول:
مفتول‌ها در واقع سیم‌های باریکی از جنس فلز هستند که در کارهای هنری و صنعتی زیادی به کار می‌روند.
این سیم‌ها بر اساس جنس فلز، ضخامت، شکل سطح مقطع، میزان انعطاف و نوع پوشش بیرونی‌شان به گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.
در بخش بعدی، به بررسی ویژگی‌ها و موارد استفاده هر یک از این انواع می‌پردازیم.
مفتول از نظر جنس:
مفتول‌ها از فلزات گوناگون و ترکیبات آن‌ها ساخته می‌شوند. موادی مانند نقره، طلا، برنج، فولاد ضدزنگ و دیگر فلزات در تولید آن‌ها به کار می‌روند.
مفتول از نظر اندازه قطر:
قطر یا ضخامت یک مفتول، نشان‌دهنده میزان کلفتی یا نازکی آن سیم است. در ایران این اندازه معمولاً با واحد میلی‌متر بیان می‌شود، اما در کشورهای دیگر از واحدی به نام «گیج» (gauge) استفاده می‌کنند.
نکته مهم این است که هر چه عدد گیج یک مفتول بیشتر باشد، آن سیم نازک‌تر خواهد بود.
در ادامه، جدولی ارائه می‌شود که ضخامت‌های مختلف مفتول را در واحدهای گوناگون نشان می‌دهد.
مفتول از نظر شکل مقطع:
سیم‌ها از نظر شکل سطح مقطع به سه دسته تقسیم می‌شوند: گرد، تخت (نیم‌دایره) و چهارگوش.
مفتول از نظر نرمی:
سیم‌های مفتولی از نظر میزان انعطاف به سه گروه تقسیم می‌شوند: نرم، نیمه‌سفت و سفت. در ساخت جواهرات دست‌ساز، معمولاً از دو نوعِ اول استفاده می‌کنیم: نوع نرم برای کارهای ظریف و دقیق و نوع نیمه‌سفت برای شکل‌هایی که باید محکم باشند و به راحتی تغییر شکل ندهند.
مفتول از نظر نوع روکش:
سیم‌ها از نظر پوشش بیرونی به دو دسته تقسیم می‌شوند: سیم‌های بدون پوشش و سیم‌های دارای پوشش.
نوع دارای پوشش، لایه‌ای از جنس مواد مختلف مانند مس، طلا، نقره و غیره دارد.
همچنین سیم‌های رنگی و طرح‌دار نیز وجود دارند که برای کارهای هنری و تزیینی بسیار زیبا و کاربردی هستند.
هنگام استفاده از سیم‌های روکش‌دار باید دقت کنید که پوشش آن‌ها به‌راحتی با ابزار آسیب نمی‌بیند.
مهره و سنگ:
برای زیباتر کردن زیورآلات ساخته شده با سیم‌های فلزی، می‌توانید از سنگ‌های تزئینی، مهره‌های رنگی و کریستال‌های درخشان در لابه‌لای آن‌ها استفاده کنید.
سیم چین، دم باریک، دم گرد:
برای ساختن زیورآلات با مفتول، ابزارهای مختلفی به کار می‌روند.
سه وسیله‌ای که بیشتر از بقیه استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: سیم‌چین، انبردست دم‌باریک و انبردست دم‌گرد.
سیم‌چین برای بریدن سیم به کار می‌رود.
دم‌باریک کمک می‌کند تا مفتول را محکم نگه دارید یا آن را با زاویه‌های تیز خم کنید.
اما اصلی‌ترین کار، یعنی پیچاندن و شکل‌دادن به مفتول، با استفاده از انبردست دم‌گرد انجام می‌شود.
چکش و تخته کار:
برای شکل‌دهی و صاف کردن سیم از چکش استفاده می‌کنیم.
برای این کار باید قطعه را روی یک صفحه کار فلزی یا پلاستیکی محکم قرار دهیم و سپس با چکش به آن ضربه بزنیم.
سوهان یا سمباده:
از این ابزار برای صاف کردن یا گرد کردن سر تیز سیم‌ها استفاده می‌شود.
درفش:
از این وسیله برای ایجاد فاصله بین سیم‌های به هم تابیده استفاده می‌شود.
حلقه ساز:
از این وسیله برای درست کردن حلقه‌های کاملاً گرد در اندازه‌های مورد نظرتان استفاده می‌شود.
سیم پیچ:
یکی از روش‌های پرکاربرد برای درست کردن زیورآلات با سیم، استفاده از شکل فنری یا حلقه‌ای آن است.
این فنرها را می‌توان هم با دست و هم با دستگاه درست کرد. البته ساختن آن با دست دشوارتر است و زمان بیشتری می‌برد.
در ادامه، هر دو روش ساخت این نوع از زیورآلات را به شما آموزش خواهیم داد.
ساخت سیم پیچ با دریل:
امیدوارم از این قسمت از آموزش درست کردن زیورآلات با سیم، خوشتان آمده باشد.
حالا لوازم مورد نیازتان را بردارید تا با هم کار درست کردن این زیورآلات را شروع کنیم.
دوست دارم نظرها و پرسش‌هایتان را برایم بنویسید.