در این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، قصد داریم دربارهی عبارتها و واژههای رایج موسیقی که اغلب در اجراهای ارکستری شنیده میشود، با هم گفتوگو کنیم. پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع، تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.
اصطلاحات موسیقی در ارکستر
ارکِستر:
ارکستر یکی از شناختهشدهترین واژهها در دنیای موسیقی است. به گروهی از نوازندگان و سازهای مختلف که با هم قطعات موسیقی را اجرا میکنند، ارکستر گفته میشود. هر ارکستر، یک رهبر نیز دارد. رهبر ارکستر فردی است که نوازندگان را راهنمایی و هماهنگ میکند تا اجرایی یکدست و هماهنگ داشته باشند.
پارتیتور:
نتنویسی که در آن، نتهای همهی سازها و بخشهای آوازی یک گروه بزرگ موسیقی، یک گروه کوچکتر یا هر مجموعهی نوازندگان دیگر، روی آن نوشته شده است و هنگام اجرا، مقابل رهبر ارکستر قرار میگیرد.
رپرتوار:
رپرتوار در اصل به معنای فهرست یا جدول است. در دنیای موسیقی، به مجموعه قطعههایی گفته میشود که یک نوازنده (یا خواننده) برای اجرای زنده مانند رسیتال یا کنسرت، آماده کرده و تمرین میکند. معمولاً تعداد این قطعهها بیشتر از تعداد آهنگهای اعلامشده در برنامه اصلی است. دلیل این است که گاهی پس از پایان برنامه، حضار با تشویق، درخواست اجرای قطعههای بیشتری میکنند و هنرمند باید آمادگی پاسخ به این درخواستها را داشته باشد.
سمفونی:
در دنیای موسیقی کلاسیک، به قطعهای که برای ارکستر نوشته شده و از چند قسمت مستقل به نام موومان تشکیل شده باشد، سمفونی میگویند. ساختار اصلی یک سمفونی معمولاً بر پایهی قالب سونات است. این قالب در واقع به معنای همان چهار بخش یا چهار موومان است. تاریخچهی این فرم موسیقی به سدهی هجدهم میلادی در اروپا برمیگردد. آهنگسازان بزرگی مانند یوهان سباستین باخ، موتزارت، هایدن و بتهوون نقش بسیار مهمی در پدید آمدن و تکامل آن داشتند.
اصطلاحات موسیقی در ارکستر
سونات:
به قطعهای موسیقایی گفته میشود که برای یک ساز تنها یا تعداد محدودی ساز نوشته شده است و در چند بخش جداگانه اجرا میگردد.
سوئیت:
سوئیت یک واژه در دنیای موسیقی است که به چند قطعه موسیقی سازی گفته میشود که پشت سر هم و با ارتباطی مشخص اجرا میشوند. این قالب موسیقی در سده چهاردهم از ترکیب چند آهنگ رقص شکل گرفت و به تدریج در آغاز سده هفدهم، به مجموعهای معمولاً پنج قسمتی، گاهی همراه با یک مقدمه، تبدیل شد. بخشهای مختلف یک سوئیت معمولاً از نظر درونمایه یا حالوهوای موسیقایی با هم پیوند دارند.
اپرا:
اثری موسیقایی و آوازی که معمولاً در ابعادی گسترده اجرا میشود. در این نمایش، ارکستر حضور دارد و خوانندگان به صورت تکنواز و گروهی به اجرا میپردازند. همچنین رقصندگان باله نیز در بخشهایی از آن روی صحنه حاضر میشوند.