همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، اصطلاحاتی مانند کرم گوش، آهنگ گیر، آهنگ چسبنده یا سندروم موسیقی چسبنده، در واقع توصیفهایی علمی برای همان تجربه شنیدن آهنگی تکراری در ذهن هستند. تقریباً همه افراد، هفتهی یک یا دو بار این حالت را احساس میکنند. گاهی این پدیده میتواند لذتبخش و آرامشدهنده باشد و گاهی نیز به یک مشکل آزاردهنده تبدیل شود. در این نوشته از مدیر تولز، قصد داریم روشهای مفید برای رهایی از کرم گوش را با شما به اشتراک بگذاریم و بررسی کنیم که چطور میتوان از چرخه بیپایان یک آهنگ در ذهن جلوگیری کرد. در ادامه با ما همراه باشید.
چگونه از تکرار آهنگ در ذهنمان جلوگیری کنیم؟
از آنجا که علت دقیق این اتفاق هنوز به طور کامل مشخص نیست، نمیتوان روش قطعی برای جلوگیری از آن پیشنهاد داد. با این حال، تعدادی از بررسیها و تحقیقات که بر اساس تجربههای شخصی و گروهی انجام شده، نشان میدهند با رعایت برخی راهکارها میتوان این آهنگ تکرارشونده در ذهن را متوقف کرد.
اگر میخواهید آهنگی که مدام در فکرتان تکرار میشود را پردازش کرده و از ذهنتان پاک کنید، به این موارد توجه داشته باشید:
آهنگ را کامل گوش کنید:
اغلب آهنگهایی که در ذهن ما مدام پخش میشوند، در واقع تنها بخش کوچکی از یک قطعه موسیقی هستند؛ مثل یک بخش جذاب یا حتی چند خط از آن.
اگر با پدیده زیگزاگ آشنا باشید، میدانید که ذهن ما عادت دارد مسائل را حل کند و دوست دارد کارهای ناتمام را تمام کند. بنابراین، اگر آن قطعه موسیقی را کامل به یاد بیاورید و در ذهن تمامش کنید، معمولاً از شر تکرار آن راحت میشوید.
اما اگر نتوانید بخش فراموششده را به خاطر بیاورید، ذهن شما همچنان درگیر میماند و در یک چرخه تکرار گیر میافتد تا آن را کامل کند.
جدول حل کنید:
حل جدول کلمات متقاطع یا هر بازی مشابهی که با کلمات سر و کار دارد، میتواند به شما کمک کند آن آهنگ تکراری از ذهنتان بیرون برود. وقتی روی پیدا کردن کلمات تمرکز میکنید، در واقع همان بخشی از مغز را که درگیر ترانه شده، مشغول کار دیگری میکنید.
پس سعی کنید با دقت روی بازی متمرکز شوید؛ زیرا مغز انسان در هر لحظه فقط میتواند روی یک یا دو کار به خوبی تمرکز کند. اگر این روش مؤثر نبود و احساس ناامیدی کردید، کمی دست بکشید؛ چون معمولاً وقتی با این آهنگ ذهنی میجنگید، بیشتر در ذهن شما میچرخد و قویتر میشود.
اگر به این موضوع علاقه دارید، آشنایی با موسیقی جنوبی (بندری) را از دست ندهید.
آدامس بجوید:
برای خیلی از افراد، جویدن آدامس باعث میشود نتوانند آهنگی که در ذهنشان تکرار میشود را به وضوح بشنوند. این کار حتی ممکن است باعث شود کلاً آن آهنگ را فراموش کنند. تحقیقات روانشناسان در سالهای گذشته نشان داده که جویدن آدامس میتواند به کسانی که مدام یک ملودی در ذهنشان گیر میکند کمک کند.
از دید علم، توضیح این پدیده این گونه است: هنگام جویدن آدامس، مغز ما تا حدی گمراه میشود. با فعال شدن فرآیندی به نام “تکینۀ درونی”، مغز بین عمل جویدن و عمل خواندن یا مرور ذهنی آهنگ دچار تعارض میشود و در نتیجه، چرخۀ تکرار آهنگ در ذهن متوقف میگردد.
تکالیف ناتمام را تکمیل کنید:
همخوانیهای آهنگها بیشتر در ذهن ما میمانند. معمولاً فقط یک یا دو بیت از آنها را به خاطر میسپاریم، اما بیتهای بعدی را فراموش میکنیم و شعر را ناتمام در خاطر داریم. افکار ناتمام بیشتر تمایل دارند که دوباره به ذهن برگردند. به همین دلیل است که این افکار مدام در ذهن ما تکرار میشوند.
بررسیها نشان داده افرادی که اختلال وسواس فکری-عملی دارند، بیشتر در معرض گرفتار شدن به «کرم گوش» و ناراحتی ناشی از آن هستند و همچنین احتمال بهبود اختلال روانی آنها کمتر است.
مغز خود را درگیر کنید :
راه حل دیگری که دانشمندان برای رهایی از آهنگی که مدام در ذهن تکرار میشود ارائه میدهند، این است که ذهن خود را با یک فعالیت چالشبرانگیز دیگر مشغول کنید. به عنوان مثال، میتوانید حل کردن سودوکو یا معماهای ریاضی پیچیده را امتحان کنید. این کار باعث میشود تمرکز و توان ذهنی شما کاملاً به سمت حل آن مسئله جلب شود و دیگر فرصتی برای پرداختن به تکرار آهنگ در ذهن باقی نماند.
برای یادگیری پیشرفته، به بیوگرافی علی مولایی مراجعه کنید.
با یک فعالیت آرامشبخش شفاهی، حواستان را پرت کنید:
این کار آرامشبخش، وقتی بهترین نتیجه را دارد که به خاطر تکرار یک آهنگ در ذهنتان احساس آشفتگی یا نگرانی میکنید. کارهایی که میتوانند بخشهای مربوط به شنیدن و صحبت کردن در مغزتان را فعال کنند، شامل این موارد میشوند:
یک متن یا شعر را از حفظ با صدای بلند بخوانید.
با فرد دیگری گفتوگو کنید.
مراقبه انجام دهید.
دعا کنید.
کتاب بخوانید.
برنامه تلویزیونی تماشا کنید.
یک بازی کامپیوتری انجام دهید که در آن دیالوگ یا نوشتهای وجود داشته باشد.
آهنگ موردنظر را با ساز بنوازید:
اگر نواختن یک ساز را بلدید، بهتر است این قطعه موسیقی را خودتان شخصاً اجرا کنید. درگیر شدن با ملودی و تمرین کردن روی آن، برای بسیاری از موزیسینها این مسئله را برطرف کرده است. برای اینکه ملودی مدام در ذهنتان تکرار نشود، سعی کنید آن را با حال و هوایی متفاوت بنوازید.
از موسیقی درمانی استفاده کنید:
یک موسیقی را انتخاب کن که از گوش دادن به آن خوشت میآید، تا جای آهنگ قبلی را در ذهن تو بگیرد. بهتر است آهنگی را برگزینی که اثر آرامشبخش داشته باشد، اما خودش در فکرت تکرار نشود. هر فرد موسیقی ویژهای برای آرامش خود دارد، هرچند برخی آهنگها هستند که مورد علاقه بیشتر افراد هستند.
اگر سوالاتی دارید، مقاله سازهای ابداعی استاد شجریان به شما کمک خواهد کرد.