یکی از سازهای جالب و طبیعی که از خود طبیعت ساخته میشود، ساز حلزونی است. این ساز در واقع از پوسته حلزون درست میشود و بیشتر مردم بومی در مناطق خاصی از آن استفاده میکنند. در ادامه این نوشته با این ساز منحصر به فرد بیشتر آشنا خواهید شد.
ساز عجیب حلزونی
در شهر قدیمی تئوتیواکان در کشور مکزیک، تصویرهای زیادی از صدف حلزون پیدا شده که برای آراستن ساختمانها به کار رفتهاند. به نظر میآید در زمان تمدن آزتکها، شیپورهایی که از صدف حلزون ساخته میشدند بسیار ارزشمند و مهم بودهاند و مردم آن دوره نیروی روحانی زیادی برای آنها قائل بودند.
مناطق مورد استفاده
در جزایری مانند هاوایی و فیجی، این ساز را با نام «پو» میشناسند و روش نواختن آن شبیه به شیپورهای فانفار است. بسته به نحوه دمیدن نوازنده، صدای این ساز حلزونی شکل میتواند تا فاصله حدود دو مایلی به وضوح شنیده شود و داستانهای افسانهای زیادی درباره آن نقل شده است. در زمان تمدن آزتک، این ساز با نام «کویکویزوانی» شناخته میشد و در مراسم آیینی مهم از آن استفاده میکردند. علاوه بر این، از کویکویزوانی به عنوان ابزاری برای رهبری و هماهنگسازی نیروها در میدان نبرد نیز بهره میبردند.
تاریخچه استفاده از ساز حلزونی
باستانشناسان معتقدند قدمت بهکارگیری این ساز به دوره پارینهسنگی جدید، یعنی تقریباً دوازده هزار سال قبل، میرسد. ساز حلزونی شکل در بخشهای گوناگون جهان، بهویژه در مناطقی که صدفهای حلزونی در دسترس بوده، رواج داشته است. این ساز در جاهای مختلف نامهای متفاوتی دارد و اغلب در آیینهای مذهبی و رسمی مورد استفاده قرار میگیرد. ساکنان جنوب آسیا، آمریکای مرکزی، منطقه کارائیب و بسیاری از کشورهای اطراف اقیانوس آرام مانند کره و ژاپن، از گونههای مختلف و در اندازههای گوناگون این ساز استفاده میکنند.
در آرامگاه تمامی افراد برجسته و پادشاهان تمدن آزتک، یک ویژگی مشترک دیده میشود و آن وجود یک یا تعداد زیادی از این صدفهای حلزونی شکل در درون مقبرههاست.
استفاده از ساز جلزونی در معاصر
در زمان ما نیز نوازندگانی مانند استیو تور گاهی با ساز حلزونی شکل به اجرای موسیقی میپردازند. همچنین در فیلم علمیتخیلی «بیگانه» محصول سال ۱۹۷۹ به کارگردانی ریدلی اسکات، از صدای این ساز برای خلق صداهای ترسناک و نامتعارف استفاده شده است. این صداها معمولاً در صحنههایی پخش میشد که فضای مرموز و خالی از سکنهٔ سفینهٔ بیگانگان به تصویر کشیده میشد.