اگر با دقت به قسمتهای مختلف پیانو نگاه کنید، در بخش پایین آن چند پدال میبینید. این پدالها ابزارهایی هستند که نقش مهمی در زیبایی نوازندگی دارند. در واقع، پدالهای پیانو جنبههای دیگری از موسیقی را نیز تنظیم و کنترل میکنند. در ادامه این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با کاربرد پدال در پیانو آشنا خواهید شد.
پدال پیانو
یادگیری نحوه کار با پدالهای پیانو، یکی از دغدغههای اصلی کسانی است که به نواختن این ساز علاقه دارند. دلیل این اهمیت آن است که استفاده درست و بهموقع از پدالها، بخش کلیدی در اجرای یک قطعه موسیقی به شمار میرود.
اگر به یک نوازنده پیانو در حال اجرا نگاه کنید، متوجه میشوید که او علاوه بر حرکت دستانش، از پاهایش نیز برای فشار دادن پدالها استفاده میکند. پدالهای پیانو دقیقاً برای ایجاد تغییرات خاص در صدا و اجرا طراحی شدهاند تا نوازنده بتواند با کمک آنها، قطعهای زیباتر و گیراتر خلق کند.
کاربرد پدال در پیانو
پدالها اهرمهایی در پایین ساز هستند که نوازنده با فشار دادن آنها با پا، میتواند چگونگی و حس صدای پیانو را تغییر دهد. بیشتر پیانوهای رایج سه پدال دارند، ولی انواعی با تعداد پدال کمتر یا بیشتر هم ساخته میشود.
در پیانوهای سهپداله، پدال سمت راست معمولاً پدال «طنین» (sustain pedal) نام دارد. پدال وسطی را پدال «تمرین» (sustenuto pedal) مینامند و پدال سمت چپ، پدال «نرم» (soft pedal) خوانده میشود. در بخشهای بعدی، کاربرد هر یک از این پدالها را به طور جداگانه بررسی خواهیم کرد.
پدال دمپر(پدال ساستین)
پدال ساستین که به آن پدال دمپر هم میگویند، معمولاً در سمت راستِ مجموعه پدالها قرار دارد. این پدال نسبت به بقیه، کاربرد بیشتری دارد. وقتی این پدال فشرده میشود، تمامی میلههای کوچک مُهارکننده از روی سیمهای پیانو بلند میشوند. در نتیجه، حتی پس از برداشتن دستها از روی کلیدها، سیمها همچنان به لرزش ادامه داده و صدای نت قطع نمیشود.
این پدال همچنین باعث کشیدهتر و طولانیتر شدن صداها میگردد. اهمیت پدال دمپر بسیار زیاد است و در این باره گفته میشود که “پدال دمپر روح پیانو است”. کاربرد دیگر این پدال، کمک به نوازنده برای اجرای راحتتر و روانترِ نتها به صورت پیوسته و لگاتو است.
پدال سوستنوتو(Sostenuto)
پدال میانی یا سوستنوتو، ابتدا در کشور فرانسه اختراع شد. این پدال که بین دو پدال دیگر قرار دارد، به نوازنده پیانو امکان میدهد تا صدای نتهای خاصی را که خود انتخاب کرده است، ادامه دهد و باقی بماند، در حالی که دیگر نتها به صورت عادی و کوتاه نواخته میشوند.
برخلاف پدال معمولی سمت راست (دمپر) که صدای تمام کلیدهای فشرده شده را طولانی میکند، پدال سوستنوتو فقط نتهای مشخصی را نگه میدارد. این پدال در دهه ۱۸۶۰ میلادی و به طور مشخص در سالهای ۱۸۶۰ و ۱۸۶۲ توسط دو مخترع به نامهای الکساندر فرانسیس دبیان و کلود مونتال ساخته شد.
پدال نرم
پدال نرم که با نام پدال سافت نیز شناخته میشود، نخستین بار توسط بارتولومئو کریستوفری، کسی که پیانو را اختراع کرد، طراحی شد. در زبان ایتالیایی به این پدال، اونا کردا گفته میشود. کارکرد اصلی پدال سافت — که معمولاً پدال سمت چپ پیانو است — کاهش و ملایمتر کردن صدای ساز است. البته در پیانوهای اولیهای که کریستوفری ساخت، این عملکرد به وسیلهی یک پدال در زیر ساز انجام نمیگرفت، بلکه یک دستگیره در کنار پیانو این کار را انجام میداد. وقتی این مکانیسم به کار میافتاد، سیمهای پیانو کمی جابهجا میشدند و در نتیجه چکشها به جای آن که به دو سیم ضربه بزنند، فقط به یک سیم برخورد میکردند. این تغییر باعث میشد صدای تولید شده آرامتر و نرمتر باشد.