همانطور که میدانید، ملودی در موسیقی یعنی پشت سر هم نواخته شدن چند نت. اما گاهی این ملودی مخصوص خواندن با صدای انسان است، نه برای نواختن با ساز. به این نوع ملودی، «ملودی آوازی» یا «وکال» میگویند. در ادامه این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با این سبک از ملودی آشنا خواهید شد.
ملودی چیست؟
آهنگ، که گاهی به آن نوا یا ملودی هم میگویند، در دنیای موسیقی به دنبالهای از نتها گفته میشود که وقتی پشت سر هم نواخته میشوند، گوش ما آنها را به عنوان یک کل منسجم و یکپارچه درک میکند. به زبان سادهتر، آهنگ یعنی وقتی این سلسله نتها را میشنویم، احساس میکنیم که جایی شروع میشود، مسیری را طی میکند و در نهایت به پایان مشخصی میرسد.
ساده ترین تعریفی که می توان از ملودی ارائه کرد این است:
در حقیقت، ملودی کلمه همان چیزی است که ما به آن لحن یا آهنگ کلام میگوییم.
اگر بخواهیم این موضوع را کمی دقیقتر بیان کنیم، میتوان گفت:
ملودی وقتی شکل میگیرد که شما برای ساختن یک بخش از آهنگ یا قطعۀ آوازی، ریتم و ارتفاع نتهای صدا را در کنار هم قرار دهید.
یک ترانهسرا و آهنگساز، شعرها، چینش آکوردها، الگوهای ریتم و ملودیهای سازها را خلق میکند، اما شاید برجستهترین و گیراترین بخش کار او، ساختن همان ملودی اصلی باشد که برای خواندن طراحی شده است.
ساختار ملودی
ملودی یا نغمه در مقابل هارمونی قرار میگیرد. هارمونی به زیبایی و هماهنگیِ نتهایی میپردازد که همزمان و نه پشت سر هم نواخته میشوند. یک ملودی معمولاً از یک یا چند بخش کوتاه موسیقایی تشکیل شده که این بخشها در شکلهای گوناگون و در قالبهای مختلف تکرار میشوند. در واقع، جوهره و هستهٔ اصلی هر قطعه موسیقی، ملودی آن است.
همهٔ بخشهای هارمونی برای ساختن یک ملودی دلنشین به کار میروند و هدف نهایی آنها خلق یک نغمهٔ تازه و زیباست. اینکه بخواهیم بگوییم ملودی مهمتر است یا هارمونی، پرسش درستی نیست، زیرا هر دو در کنار هم و در یک مسیر مشترک حرکت میکنند.
وکال یا ملودی آوازی چیست؟
محدوده صوتی یا گستره آوازی، به مجموعه نتهایی گفته میشود که یک فرد میتواند با صدای خود بخواند یا تولید کند.
این اصطلاح بیشتر در زمینه خوانندگی کاربرد دارد و معمولاً از آن برای دستهبندی انواع صداها استفاده میشود.
ملودی آوازی یا خط آواز، به دنبالهای از نغمهها گفته میشود که برای خواندن توسط انسان طراحی شده است. در بیشتر سبکهای موسیقی مانند پاپ، راک، جاز، هیپهاپ، کانتری، آراندبی و اپرا، ملودی آوازی نقطه تمرکز اصلی قطعه موسیقی است.
بسیاری از ملودیهای زیبا به بخشهای آوازی مختلفی تقسیم میشوند که یا به صورت هماهنگ و چندصدایی اجرا میشوند یا بین چند خواننده تقسیم میگردند.
ملودی آوازی یا بخش خوانندگی، همان خط اصلی و آهنگینی است که خواننده آن را اجرا میکند. این بخش، کلام و شعر را با نوا و آهنگ خاصی درمیآمیزد و نقش مرکزی و احساسی قطعه موسیقی را بر عهده دارد. در واقع، ملودی آوازی همان قسمتی است که معمولاً در ذهن میماند و شنونده آن را زمزمه میکند. این بخش با همراهی سازها، فضای کلی اثر را شکل میدهد و پیام و حس قطعه را به طور مستقیم به مخاطب انتقال میدهد.
تفاوت ملودی آوازی و سازی
اولین و مهمترین نکته برای ساختن ملودی، چه برای خواننده و چه برای سازهای مختلف، این است که با مفهوم گام در موسیقی آشنا باشیم، بدانیم هر گام چه آکوردهایی دارد و این آکوردها چگونه به هم مرتبط میشوند. این موضوع آنقدر پایهای و کلیدی است که میتوان آن را راز اصلی دانست.
وقتی بدانیم گامهای موسیقی چگونه ساخته میشوند، آکوردهای هر گام چیست و چه درجاتی دارند، آنگاه میتوانیم یک دنبالهی آکورد زیبا بسازیم و بر اساس آن، ملودی خلق کنیم. ملودیای که خواننده اجرا میکند و ملودیای که سازها مینوازند، در یک آهنگ پاپ نقشهای جداگانهای دارند. معمولاً ملودی سازها پیرو و پشتیبان ملودی آواز هستند.
بیشتر آهنگسازان، ملودی اصلی و برجسته را به خواننده میدهند و از ملودی سازها برای ایجاد تضاد، هماهنگی و پر کردن فضای آهنگ استفاده میکنند. اگرچه تمرکز بیشتر آهنگها روی خط آوازی است، اما بعضی آهنگسازان ملودی سازها را پررنگتر و مستقلتر از ملودی خواننده ارائه میدهند.