در دنیای خوانندگی و هنر، گاهی به افراد شاخص، با توجه به استعداد ویژهای که دارند، لقبی داده میشود. این لقبها کمک میکند تا هنر و توانایی آن فرد بهتر شناخته شود. در ادامه این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با حسین خواجهامیری، که به او پهلوان آواز ایران میگویند، آشنا خواهید شد.
بیوگرافی حسین خواجهامیری مشهور به ایرج
ایرج نام هنری این خواننده مشهور است. حسین خواجه امیری که با نام ایرج شناخته میشود، در یازدهم دی ماه سال ۱۳۱۱ در شهر خالدآباد نطنز متولد شد. خانواده او اهل هنر بودند.
به ایرج خواجه امیری لقب “پهلوان آواز” دادهاند و هوادارانش او را با این عنوان میشناسند.
ایرج از آن دسته خوانندگان نادری است که توانسته به بهترین شکل از تواناییهای صدای خود استفاده کند و استعداد طبیعیاش را به کمال برساند. او از خوانندگان صاحب سبک ایران به شمار میرود و صدایش یکی از معدود صداهای شش دانگ محسوب میشود.
زنده یاد استاد محمدرضا شجریان، صدای ایرج را معیار و استانداردی برای خوشصدایی میدانست.
مکتب آواز اصفهان
ایرج با سبکهای مختلف خوانندگی آشناست، اما بیش از هر چیز به شیوه آواز اصفهان دلبستگی دارد. تحریرهای نرم و روان، صدای شفاف و رسا و بیان مناسب او در خواندن، نشان میدهد که از مکتب اصفهان الهام گرفته است. با این حال، به نوعی میتوان گفت که هرچند او از این سبک تاثیر پذیرفته، ولی پایبندی کامل به آن نداشته است.
شاید روشهای ویژهای که فقط در خوانندگی ایرج دیده میشود و همچون رازی است که هیچ خواننده دیگری به آن دست نیافته، گواه روشنی بر این موضوع باشد.
ورود به مکتب ابوالحسن صبا
او پس از تمام کردن درسهای دبستان، به تهران آمد. در سال ۱۳۲۶ به کلاسهای استاد ابوالحسن صبا رفت و به مدت دو سال، نزد این استاد بزرگ، دانش موسیقی خود را کامل کرد. استاد صبا نیز او را به رادیو ایران معرفی کرد تا در آنجا با گروه موسیقی ابراهیم خان منصوری همکاری کند و برنامه اجرا نماید.
این هنرمند، بعد از مدتی به دانشکده افسری رفت. در شبهای جمعه که مرخصی داشت، از ساعت هفت و نیم تا هشت شب در برنامهای به نام «ارتش» حاضر میشد و با گروه موسیقی محمد بهارلو به نوازندگی میپرداخت. به دلیل مقررات خاص ارتش، در آن زمان مجبور شد نام هنری «ایرج» را برای خود انتخاب کند. این نام در واقع، اسم برادرش بود.
همکاری با برنامه گل ها
ایرج در سال ۱۳۳۶ با دعوت داوود پیرنیا به برنامه گلها پیوست. نخستین همکاری او در این برنامه، اجرای برگ سبز ۴۳ بود که در دستگاه شور – ابوعطا و با همراهی علی تجویدی، فرهنگ شریف و امیر ناصر افتتاح خواند. از آن زمان به بعد، همکاری او با برنامه گلها ادامه پیدا کرد.
اولین فیلم به خوانندگی ایرج
ایرج علاوه بر این، در برنامههای رادیویی مختلفی شرکت کرد و برای فیلمهای فارسی نیز آواز خواند. بسیاری از بازیگران در آن فیلمها، به جای خواندن خودشان، به لبخوانی ترانههای او میپرداختند. نخستین فیلمی که ایرج در آن ترانه اجرا کرد، «روزنه امید» به کارگردانی سردار ساکر هندی بود که ترانههای آن را جواد لشکری ساخته بود.
او همچنین در برنامههای رادیو ارتش و با گروههای موسیقی مختلف مانند ارکستر دانشجویان، ارکستر محمد بهارلو، ارکستر ابراهیم خان منصوری و ارکستر عبدالله جهانپناه همکاری داشت. ایرج برای ۱۰۵ فیلم فارسی آواز خوانده است و پس از انقلاب، بهویژه در دهههای هفتاد و هشتاد، بیش از ده آلبوم موسیقی منتشر کرده است.
پهلوان آواز ایران
یک فیلم مستند درباره زندگی و فعالیتهای هنری ایرج، با نام «پهلوان آواز»، در پایان سال ۱۳۹۱ به صورت دیویدی منتشر شد.
این خواننده بزرگ با هنرمندان بسیار زیادی همکاری نزدیک داشت و از سوی آنها مورد ستایش و احترام بود. از جمله این هنرمندان میتوان به پرویز یاحقی، اسدالله ملک، جلیل شهناز، فریدون حافظی، فرهنگ شریف، امیر ناصر افتتاح، جهانگیر ملک، حسن کسایی، لطف الله مجد، علی تجویدی، رضا ورزنده، منصور صارمی، محمد موسوی، احمد عبادی، حسن ناهید، انوشیروان روحانی، همایون خرم، حبیب الله بدیعی و شمار زیادی از نوازندگان و خوانندگان دیگر اشاره کرد.