شنیدن با گوش دادن فرق دارد! شنیدن کاری است که بدون فکر و هدف انجام میشود؛ اما گوش دادن، کاری آگاهانه است و برای یاد گرفتن، بررسی کردن و فهمیدن عمیق صورت میگیرد. «گوش دادن فعال» حتی از گوش دادن عادی هم پیشرفتهتر است و اصول و قوانین خاص خود را دارد. یکی از زمینههایی که میتوانیم در آن از گوش دادن فعال بهره ببریم، دنیای موسیقی است. نوازندگان و موسیقیدانان بزرگ، هرگز مانند افراد معمولی به موسیقی گوش نمیدهند؛ بلکه از روشهای گوش دادن فعال به موسیقی استفاده میکنند. اگر شما هم دوست دارید مانند یک متخصص موسیقی به آهنگها گوش دهید، این نوشته را تا پایان دنبال کنید. برای آموزشهای بیشتر در زمینه موسیقی میتوانید به وبلاگ مدیر تولز مراجعه کنید.
گوش دادن فعال موسیقی چیست؟
گوش دادن فعال به موسیقی به این معناست که وقتی یک قطعه موسیقی را میشنوید، با تمام حواس و تمرکز خود به آن توجه کنید و اجازه ندهید چیزهای دیگر در اطرافتان حواستان را پرت کند. این روش، برعکس گوش دادن منفعلانه است.
متأسفانه بیشتر افراد هنگام شنیدن موسیقی، به شکل غیرفعال عمل میکنند؛ یعنی همزمان کارهای دیگری انجام میدهند یا به چیزهای دیگری فکر میکنند. اگر میخواهید مانند یک موزیسین حرفهای به موسیقی گوش دهید، باید روش غیرفعال را کنار بگذارید و به جای آن از روش گوش دادن فعال استفاده کنید.
فواید گوش دادن فعال موسیقی
گوش دادن دقیق و هوشیارانه به موسیقی میتواند توانایی شما در تشخیص اصوات موسیقایی را بهبود بخشد، درک بهتری از موسیقی در شما ایجاد کند و نقاط قوت و ضعف قطعات موسیقی را برایتان آشکار کند. به طور خلاصه، اگر شما یک موسیقیدان، نوازنده یا خواننده هستید، باید این را در نظر داشته باشید که علاوه بر تواناییهای فنی در موسیقی، به مهارت شنیداری قوی نیز نیاز دارید. برای این نوع از گوش دادن، لازم نیست حتماً با تئوری موسیقی آشنایی داشته باشید یا یک نوازنده متبحر باشید؛ حتی اگر تازه کار خود را در زمینه موسیقی شروع کردهاید، باز هم میتوانید از این روش بهره ببرید.
چطور فعالانه موسیقی گوش دهیم؟
برای لذت بردن واقعی از یک قطعه موسیقی، ابتدا باید در جایی کاملاً آرام قرار بگیرید. بهتر است به اتاقی ساکت بروید، پردهها را بکشید و نور را کم کنید. سپس چشمانتان را ببندید تا تمام توجهتان به شنیدن معطوف شود. سعی کنید آهنگ را با بالاترین کیفیت ممکن (مثل فرمتهای FLAC یا WAV) پخش کنید و از هدفون مناسبی استفاده کنید. وقتی همه این شرایط فراهم شد، میتوانید گوش دادن را شروع کنید.
بار اول، آهنگ را از ابتدا تا انتها بدون وقفه گوش دهید. در طول شنیدن، به بخشهای مختلفی مثل ریتم، ملودی، هارمونی و متن ترانه دقت کنید. از خودتان سوال بپرسید. در ادامه چند نمونه سوال آورده شده است. ممکن است برای پاسخ دادن به همه آنها لازم باشد چندین بار آهنگ را بشنوید.
– چه سازهایی در این قطعه نواخته شدهاند؟
– سبک این موسیقی چیست؟
– سرعت قطعه چطور است؟
– آیا بخشی از ریتم تکرار میشود؟ آیا میتوانید آن را زمزمه کنید؟
– متن ترانه درباره چیست؟
– ارتباط بین ترانه و موسیقی چگونه است؟
– ملودی اصلی با کدام ساز اجرا میشود؟
– چه آکوردهایی در قطعه به کار رفته؟
– کدام سازها مسئول ریتم اصلی هستند؟
– چرا برخی سازها در پسزمینه قرار دارند؟
– احساس کلی آهنگ شاد است یا غمگین؟
– آیا این احساس در طول آهنگ تغییر میکند؟
– گام قطعه ماژور است یا مینور؟
– این موسیقی چه حسی در شما ایجاد میکند؟
بعد از پاسخ به این سوالات، یک بار آهنگ را با سرعت کم و یک بار هم به صورت معکوس گوش دهید. این کار به شما کمک میکند جزئیات جدیدی کشف کنید که در دفعات قبلی متوجه آنها نشده بودید.
برای این که در طولانیمدت از این روش گوش دادن نتیجه بهتری بگیرید، میتوانید برداشتهای خود را روی کاغذ یادداشت کنید. بهتر است یک دفترچه مخصوص برای این کار داشته باشید و تحلیلهای موسیقایی خود را در آن بنویسید. علاوه بر نوشتن، میتوانید از نقاشی هم استفاده کنید و حس آهنگ را به تصویر بکشید. این کار به درک عمیقتر موسیقی کمک زیادی میکند.
در پایان، با کمک نرمافزارهای ساخت موسیقی (DAW) میتوانید فرکانسهای آهنگ را مشاهده کنید. این کار به شما کمک میکند یک نقشه ذهنی از قطعه داشته باشید و اوج و فرودهای آن را با دقت بیشتری ببینید.