هم چیز درباره حشره ملخ 🦗
ملخها حشرات جالبی هستند که در همه جای جهان به جز قطب جنوب پیدا میشوند. آنها معمولاً بدنی کشیده و باریک، دو شاخک بلند و پاهای قوی برای پریدن دارند.
یک ویژگی خاص ملخها، توانایی آنها در تغییر رفتار است. وقتی تعدادشان کم است، به صورت تنها و آرام زندگی میکنند. اما وقتی جمعیتشان زیاد میشود، شکل ظاهری و رفتارشان کاملاً عوض میشود، دستهجمعی میشوند و به صورت گروههای بسیار بزرگ به پرواز درمیآیند. به این گروههای بزرگ، “دستههای ملخ” میگویند.
این دستهها میتوانند بسیار بزرگ باشند و از میلیونها ملخ تشکیل شوند. آنها مانند یک ابر تاریک در آسمان حرکت میکنند و وقتی در جایی فرود میآیند، میتوانند تمام محصولات کشاورزی مانند گندم، ذرت و سبزیجات را در مدت زمان کوتاهی بخورند و خسارت زیادی به بار آورند.
ملخها برای کشاورزی در بسیاری از نقاط جهان یک تهدید جدی به حساب میآیند. دانشمندان و کارشناسان همیشه در حال مطالعه و نظارت بر حرکت این حشرات هستند تا بتوانند خسارتهای آنها را کمتر کنند.

در این بخش، میخواهیم با زندگی ملخها بیشتر آشنا شویم. در ادامه همراه ما باشید تا دنیای این حشرات کوچک را بهتر بشناسیم.
ملخ چیست؟
ملخها حشراتی هستند که در گروه بندپایان قرار میگیرند. آنها از راسته راستبالان و زیرگروه ملخیها به شمار میروند. دهان ملخها به گونهای است که میتواند غذا را خرد و آسیاب کند.
زیستگاه و تغذیه
ملخها در همه جای دنیا دیده میشوند. آنها معمولاً در زمینهای چرای دام، مراتع سبز و مزرعههای اطراف جادهها زندگی میکنند. غذای اصلی آنها شامل انواع علفها، سبزیها و دیگر گیاهان پربرگ است که در محیط زندگیشان یافت میشود.
روش دفاعی ملخ
بیشتر حشرات با پرواز از خطر دور میشوند، اما ملخها و جیرجیرکها علاوه بر پرواز، میتوانند بپرند. این جانوران پاهای محکم و بلندی در پشت بدن خود دارند که به آنها کمک میکند تا به راحتی بجهند. معمولاً این حشرات قادرند بیش از یک متر، یعنی تقریباً سه پا، در هوا بپرند.

ملخها و جیرجیرکها آروارههای محکمی دارند و معمولاً از گیاهان تغذیه میکنند. در فصل جفتیابی و تولیدمثل، با مالیدن بخشهایی از بدن خود به هم، صداهای بلندی ایجاد میکنند.
ملخها بیشتر وقت خود را روی زمین سپری میکنند، اما میتوانند پس از پرش، با قدرت پرواز کنند. بالهای جلویی آنها کلفت و مقاوم است، اما بالهای پشتی نازک و تقریباً شفاف هستند و هنگام پرواز مانند یک بادبزن باز میشوند.
ملخ جهنده چمنزار، مانند بسیاری از گونههای مشابه، پاهای عقبی بزرگی دارد که برای پریدن از آنها استفاده میکند. اما برخلاف بیشتر ملخها، این نوع قادر به پرواز نیست، چون بالهای مناسب برای پرواز ندارد. ملخ جهنده چمنزار در پایان پاییز از بین میرود. تخمهای آن در طول زمستان زنده میمانند و در بهار سال بعد، نسل جدیدی از این ملخها متولد میشود.
دستگاه گوارش ملخ
دستگاه گوارش از دهان و یک لوله باریک به نام مری شروع میشود که به کیسه بزرگی به نام چینهدان وصل میشود. بعد از چینهدان، قسمت پیشمعده یا سنگدان قرار دارد. بخش اصلی معده بعد از آن است که به شش جفت زائدهی رودهای متصل میشود. پس از معده، روده شروع میشود که قسمت جلویی آن نازک، بخش میانی آن باریک است و در انتها به راستروده که گشادتر است، ختم میگردد.
دستگاه گردش خون ملخ
ملخ حیوانی است که قلبش به شکل یک لوله باریک میباشد و در قسمت پشتی شکم، درون محفظهای به نام حفره دلپوش قرار گرفته است. این حفره توسط دو لایه نازک به نامهای پرده عشایی و یک لایه عضلانی نازک احاطه شده است. خون از طریق سوراخهای کوچک و جفتی در دو طرف قلب که دارای دریچه هستند، وارد قلب میشود و سپس در اثر انقباضهای قلب، به سمت یک رگ اصلی پشتی که به طرف سر امتداد دارد، با فشار پمپاژ میگردد.
سپس خون وارد فضای بین اندامهای داخلی میشود و در میان آنها جریان پیدا میکند و در نهایت دوباره به حفره دلپوش بازمیگردد. سیستم گردش خون ملخ، مانند دیگر بندپایان، از نوع باز و بدون رگهای بسته است و در آن مویرگ و سیاهرگ وجود ندارد. مایع خون دارای سلولهای بیرنگی است که با از بین بردن موجودات ریز و مهاجم، نقش مدافعان بدن را ایفا میکنند.
دستگاه تنفسی ملخ
منافذ تنفسی یا سوراخهای جفت شده، به مجموعهای از لولههای نازک و قابل کشش به نام نایها متصل میشوند. این نایها به تمام بخشهای بدن شاخهشاخه میگردند.
کوچکترین شاخههای نای، که نایژک نام دارند، اکسیژن را به سلولهای بدن میرسانند و دیاکسید کربن را مستقیماً از آنها خارج میکنند. ملخ برخلاف برخی حشرات دیگر، چندین کیسه هوایی بزرگ با دیوارههای نازک درون شکم خود دارد. این کیسهها با انقباض و انبساط متناوب دیواره بدن، به ورود و خروج هوا در دستگاه تنفسی کمک میکنند.
در هنگام دم، چهار جفت منفذ تنفسی جلویی باز میشوند و شش جفت عقبی بسته میمانند. در بازدم، این حالت برعکس میشود؛ به این ترتیب، جریان هوا درون نایها به صورت منظم و مشخص جریان پیدا میکند.
انواع ملخ
ملخهای جهنده که در چمنزارها زندگی میکنند
ملخهایی که در بیابانها دیده میشوند
ملخهای ساکن مناطق مراکش
ملخهای موجود در ایتالیا
ملخها جهنده چمنزار
این ملخها پاهای پشتی بزرگی دارند که به کمک آن میتوانند بپرند. اما برخلاف بیشتر انواع دیگر ملخها، این گونه قادر به پرواز نیستند، چون بالهای مناسبی برای این کار ندارند. ملخهای جهندهٔ چمنزی با پایان یافتن فصل پاییز از بین میروند. تخمهای آنها در طول زمستان سالم میمانند و با فرارسیدن بهار، نسل تازهای از این ملخها به دنیا میآیند.
ملخها صحرایی
این ملخها جثه نسبتاً درشتی دارند و بدنشان محکم است. طول بدن آنها معمولاً بین ۴۵ تا ۵۵ میلیمتر است. بالهای آنها تقریباً شفاف و دارای نقطههای تیره رنگ است، اما وقتی زمان جفتگیری فرا میرسد، رنگ بدنشان به زرد کمرنگ تغییر میکند.
ملخهای ماده، مدت کوتاهی پس از جفتگیری، شروع به تخمگذاری میکنند. ملخ صحرایی همواره یک مشکل جدی برای کشاورزان ایران، بهویژه در استانهای جنوبی، به حساب میآید. دستههای بزرگ این ملخها که از کشورهای آفریقایی، عربستان، هند و پاکستان حرکت میکنند، هر چند سال یک بار، باغها و زمینهای کشاورزی این نواحی را به شدت تهدید میکنند.
از آنجا که این آفت از مسیر عربستان، از روی خلیج فارس عبور کرده و خود را به سواحل جنوبی ایران میرساند، به آن «ملخ دریایی» گفته میشود. گاهی اوقات نیز همین ملخها از سمت جنوب شرقی و از مناطق هند و پاکستان، به مزارع ایران حمله میکنند.
از سوی دیگر، چون خاستگاه اصلی این نوع ملخ، مناطق بیابانی قاره آفریقا است، نام «ملخ صحرایی» نیز برای آن به کار میرود. انسانها این ملخ دریایی را از قرنها قبل از میلاد مسیح میشناختهاند و حتی در سنگنوشتههای باستانی نیز از آن یاد شده است. هنگام هجوم، این حشرات میتوانند باعث قحطی و نابودی گسترده شوند. آنها در زمان افزایش جمعیت و مهاجرتهای دستهجمعی، همه نوع گیاه و حتی پوست درختان را میخورند.
این ملخها علاقهی خاصی به درخت سنجد دارند و در شرایط طغیان، هرگونه گیاه سبز و پوشش گیاهی در مسیر خود، از جمله محصولات کشاورزی مانند انواع علوفه، غلات، صیفیجات، سبزیها، گیاهان مرتعی و درختان میوه و غیرمثمر را به طور کامل نابود میکنند.
ملخهای مراکشی
یکی از مهمترین و مضرترین انواع ملخها در ایران و بسیاری از نقاط جهان، ملخ مراکشی است. این حشره بیشتر در مناطق خشک و نیمهخشک زندگی میکند و در کشورهایی مانند مراکش، جزایر قناری، تونس، الجزایر، اسپانیا، پرتغال، جنوب فرانسه، جنوب ایتالیا، شبهجزیره بالکان، قبرس، ترکیه، سوریه، عراق، اردن، ایران، افغانستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان مشاهده شده است. به همین دلیل، این مناطق با نام کانون ملخ مراکشی شناخته میشوند.
رنگ بدن این ملخها معمولاً زرد مایل به قهوهای است و لکههایی خاکستری رنگ روی آن دیده میشود. بالهای پشتی آنها بیرنگ و شفاف است و پاهای عقبیشان به رنگ زرد کمرنگ میباشد.
ملخ های ایتالیایی
این نوع ملخ در بیشتر مناطق اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه وجود دارد. برخلاف ملخهای صحرایی و مراکشی، این ملخها فقط مسافتهای کوتاهی را جابجا میشوند. تنها در برخی سالها که شرایط آب و هوایی تغییر میکند و گیاهان در مناطق اصلی زندگیشان خشک میشوند، به مزارع نزدیک که با آبیاری کشت میشوند هجوم میبرند و آسیب میرسانند.
ملخ ایتالیایی در ایران با نام «ملخ محلی» هم شناخته میشود. این ملخ تقریباً در همه مناطقی که ملخ مراکشی یافت میشود، دیده میشود. از انواع دیگر ملخها میتوان به ملخ آسیایی مهاجر و ملخ کرواسی اشاره کرد که با وجود تعداد زیاد، قابلیت هجوم گسترده و مهاجرتهای بزرگ را ندارند.
آفت ملخها
وقتی ملخها به صورت غیرعادی زیاد میشوند و به حالت هجوم درمیآیند، به آن آفت ملخ میگویند. این اتفاق معمولاً بعد از یک دوره خشکسالی و در پی افزایش بارندگی سالانه رخ میدهد. در چنین شرایطی، سطح هورمون سروتونین در مغز ملخها بالا میرود و باعث میشود تعداد زیادی از آنها به سرعت تولیدمثل کنند. این جمعیت انبوه برای یافتن غذا، دستهجمعی کوچ میکنند و با حمله به زمینهای کشاورزی، خسارتهای زیادی به بار میآورند.
تشکیل دستههای عظیم ملخ معمولاً در سالها و مناطقی اتفاق میافتد که شرایط آبوهوایی مساعد باشد. با این حال، دلیل اصلی شکلگیری این دستهها و روش دقیق پیشبینی آن، هنوز به طور کامل شناخته نشده است.
شگفتی ملخها
در خطبه ۱۸۵ نهج البلاغه، امام علی (ع) مردم را به شگفتیهای موجود در این حشره کوچک توجه میدهند و میفرمایند: و اگر بخواهی درباره ملخ سخن بگویی بگو که خداوند برای او دو چشم سرخ رنگ و دو حدقه همچون دو قرص ماه آفریده و گوش پنهان و دهان مرتب و متناسب به او بخشیده است.
خداوند برای او حسّ قوی و دو دندان که با آنها (ساقه و شاخه گیاهان و برگ های درختان را) می چیند و دو داس که با آنها (ساقه ها و برگ های مورد نظر را) می گیرد، قرار داده است. کشاورزان برای زراعت خود، از آنها می ترسند، ولی هرگز قادر بر دفع آنها نیستند . اینها همه در حالی است که تمام پیکر او به اندازه یک انگشت باریک نیست.
وَ إِنْ شِئْتَ قُلْتَ فِی اَلْجَرَادَهِ إِذْ خَلَقَ لَهَا عَیْنَیْنِ حَمْرَاوَیْنِ وَ أَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَیْنِ قَمْرَاوَیْنِ وَ جَعَلَ لَهَا اَلسَّمْعَ اَلْخَفِیَّ وَ فَتَحَ لَهَا اَلْفَمَ اَلسَّوِیَّ وَ جَعَلَ لَهَا اَلْحِسَّ اَلْقَوِیَّ وَ نَابَیْنِ بِهِمَا تَقْرِضُ وَ مِنْجَلَیْنِ بِهِمَا تَقْبِضُ یَرْهَبُهَا اَلزُّرَّاعُ فِی زَرْعِهِمْ وَ لاَ یَسْتَطِیعُونَ ذَبَّهَا
ملخ موجود بسیار شگفتانگیزی است. سالهای پیش پژوهشهای گستردهای روی این حشره انجام شد و محققان دریافتند که صورت ملخ در واقع ترکیبی از ویژگیهای چندین جاندار مختلف است.

بدنی عجیب و غریب دارد که هر بخش از آن به حیوان دیگری میماند. صورتش شبیه اسب، چشمانش مانند فیل، گردنش مانند گاو و شاخکهایش مانند شاخ گوزن است. سینهاش شبیه شیر، شکمش مانند کژدم (عقرب)، بالهایش مانند عقاب، رانهایش مانند شتر، پاهایش مانند شترمرغ و دمش مانند مار است. ملخها از نظر تعداد، از بیشترین موجودات روی زمین هستند و هر روز دو برابر وزن خود غذا میخورند.
آیه ۱۳۳ سوره «اعراف» ملخ را مایه عذاب قوم فرعون میداند و فرموده: «سپس بلاها را پشت سر هم بر آنها نازل کردیم. طوفان، ملخ و آفت گیاهی، قورباغهها و خون را که نشانههایی از هم جدا بودند بر آنها فرستادیم ولی باز بیدار نشدند و تکبر ورزیدند و جمعیت گناهکاری بودند».
آیه ۷ سوره «قمر» هم خدا خارج شدن کفار از قبرهایشان را در روز قیامت به گروه ملخها تشبیه کرده؛ «آنها از قبرها خارج میشوند در حالی که چشمهایشان از وحشت به زیر افتاده و بیهدف همچون ملخها پراکنده به هر سو میروند».
گروه ملخها برخلاف بسیاری از پرندگان که در حرکت دستهجمعی، نظم مشخصی دارند، هیچ ترتیب و قاعدهای ندارند. آنها به صورت درهم و بینظم حرکت میکنند و به هر سویی پراکنده میشوند.
پیشنهادی: در مورد حشرات بیشتر بخوانید
تحقیق ملخ_ مدیر تولز