تحقیق در مورد سرطان و انواع آن

سرطان چیست و چگونه به وجود می آید؟

سرطان، که گاهی به آن چَنگار هم می‌گویند، نام گروهی از بیماری‌هاست. این بیماری‌ها زمانی به وجود می‌آیند که سلول‌های بدن بدون کنترل و مهار شروع به رشد و تکثیر می‌کنند. سلول‌های سرطانی دیگر مانند سلول‌های عادی بدن رفتار نمی‌کنند و از قوانین معمول رشد و تقسیم سلولی پیروی نمی‌نمایند.

هنوز دلیل قطعی و دقیق این اتفاق به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد که مشکلات ژنتیکی یا موادی که کار سلول را مختل می‌کنند، می‌توانند به هستهٔ سلول آسیب برسانند. از جمله این مواد مضر می‌توان به تشعشعات رادیواکتیو، مواد شیمیایی زیان‌آور و سموم، یا حتی تابیدن بیش از حد نور خورشید اشاره کرد. در بدن یک فرد سالم، همیشه یک تعادل طبیعی بین تعداد سلول‌هایی که تقسیم می‌شوند، سلول‌هایی که به طور طبیعی می‌میرند و سلول‌هایی که به سلول‌های تخصص‌یافته تبدیل می‌گردند، برقرار است.

تفاوت میان سلول های سرطانی و سلول های طبیعی

یک تفاوت مهم بین سلول‌های عادی و سرطانی، نحوه کارکرد آن‌هاست. سلول‌های طبیعی کارهای مشخص و مفیدی در بدن انجام می‌دهند، در حالی که سلول‌های سرطانی اینطور نیستند. به همین دلیل، سلول‌های سرطانی به شکل غیرعادی و بدون توقف رشد کرده و زیاد می‌شوند.

این سلول‌ها حتی به سیستم ایمنی بدن و به بافت‌ها و سلول‌هایی که از بدن در برابر عفونت محافظت می‌کنند، حمله می‌کنند. با این که یکی از کارهای سیستم ایمنی، از بین بردن سلول‌های آسیب‌دیده و غیرعادی است، اما گاهی سلول‌های سرطانی از دست آن فرار می‌کنند.

سرطان در واقع یک بیماری مربوط به ژن‌هاست. جهش‌های ژنی، یعنی تغییرات غیرطبیعی در DNA، روی سلول‌ها و نحوه رشد و تقسیم آن‌ها اثر می‌گذارند و می‌توانند باعث بروز سرطان شوند.

این تغییرات ژنی که منجر به سرطان می‌شوند، یا از طریق والدین به ارث می‌رسند، یا در طول زندگی فرد و به دلیل تقسیم سلولی یا آسیب دیدن DNA توسط عوامل مضر محیطی به وجود می‌آیند. منظور از عوامل مضر محیطی، چیزهایی مثل مواد شیمیایی یا اشعه‌های مضر موجود در نور خورشید است.

هر فرد مبتلا به سرطان، ترکیب ویژه‌ای از تغییرات ژنی را دارد. بنابراین، با پیشرفت سرطان، تغییرات ژنتیکی مختلفی حتی در سرطان‌های مشابه دیده می‌شود.

وقتی سرطان از جای اولیه خود به دیگر بافت‌ها و قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند، به آن “متاستاز” می‌گویند. برای نمونه، سرطان پستان ممکن است به ریه متاستاز بدهد. در این حالت، فرد همچنان بیمار سرطان پستان است، نه سرطان ریه.

اگر با میکروسکوپ به سلول‌های سرطانی بعد از متاستاز نگاه کنیم، شبیه همان سلول‌های اولیه سرطان هستند. برخی ویژگی‌ها مانند تغییرات کروموزومی در هر دو یکسان است.

البته هر تغییری در بافت‌های بدن به معنی سرطان نیست. برخی از این تغییرات اگر درمان نشوند، ممکن است بعداً به سرطان تبدیل شوند. اما برخی دیگر هرگز سرطانی نمی‌شوند. از جمله:

**هایپرپلازی:** وقتی سلول‌های یک بافت سریع‌تر از حد طبیعی تقسیم می‌شوند. در این حالت، سلول‌ها و بافت‌ها under microscope ظاهر طبیعی خود را دارند. عواملی مانند زخم‌های طولانی‌مدت می‌توانند باعث این حالت شوند.

**دیسپلازی:** این حالت از هایپرپلازی جدی‌تر است. در دیسپلازی، رشد بیش از حد سلول‌ها همراه با ظاهر غیرعادی و تغییر در ساختار بافت است. به طور کلی، هر چه سلول‌های غیرعادی بیشتر باشند، خطر ابتلا به سرطان نیز بیشتر است.

برخی از انواع دیسپلازی نیاز به بررسی و درمان دارند. برای مثال، خال‌های پوستی ممکن است در نهایت به “ملانوما” یا سرطان پوست تبدیل شوند.

علایم سرطان

سرطان می‌تواند نشانه‌های مختلفی در بدن ایجاد کند. برخی از علائمی که ممکن است مشاهده کنید عبارت‌اند از:
– پیدایش یک توده یا برجستگی در هر قسمت از بدن
– به وجود آمدن خال جدید یا تغییر واضح در خال‌ها یا زگیل‌های قبلی
– وجود زخم‌های پوستی که خوب نمی‌شوند
– تغییر در عادت‌های دستشویی رفتن (ادرار و مدفوع)
– مشکل طولانی‌مدت در هضم غذا یا سخت قورت دادن غذا
– کم شدن وزن بدون دلیل روشن
– خونریزی یا ترشحات غیرعادی از قسمت‌های طبیعی بدن

توجه داشته باشید که این نشانه‌ها و سایر تغییرات مشابه همیشه به معنای ابتلا به سرطان نیستند. ممکن است این علائم به دلیل عفونت، تومورهای بی‌خطر یا مشکلات دیگر باشند. با این حال، مراجعه به پزشک برای بررسی این نشانه‌ها یا هر تغییر غیرعادی در بدن بسیار مهم است. فقط یک پزشک می‌تواند بیماری را به درستی تشخیص دهد. اگر کسی چنین علائمی دارد، نباید منتظر احساس درد بماند؛ زیرا سرطان در مراحل اولیه معمولاً دردی ایجاد نمی‌کند.

تشخیص سرطان

برای تشخیص بیماری سرطان، روش‌های مختلفی وجود دارد که پزشکان از آن‌ها استفاده می‌کنند:

♦ نمونه‌برداری (بیوپسی): در این روش، بخش کوچکی از بافت بدن برداشته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. این کار کمک می‌کند تا وجود سلول‌های سرطانی تأیید شود. سلول‌های سرطانی شکل و ویژگی‌های متفاوتی با سلول‌های سالم دارند.

♦ عکس‌برداری تشخیصی: یکی از راه‌های تشخیص سرطان، استفاده از عکس‌های رادیولوژی مانند اشعه ایکس است.

♦ سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی: این روش‌ها با دقت بالا تصاویری از داخل بدن تهیه می‌کنند و به پزشکان کمک می‌کنند تا تومورها یا ناهنجاری‌ها را ببینند.

♦ آزمایش خون: در این آزمایش، نشانه‌های احتمالی سرطان در خون بررسی می‌شود.

♦ آزمایش ادرار یا سایر بافت‌های بدن: این آزمایش‌ها نیز برای یافتن علائم بیماری انجام می‌شوند.

♦ آزمایش DNA: در این روش، ژن‌ها و مواد وراثتی فرد بررسی می‌شوند تا تغییرات مرتبط با سرطان شناسایی شود.

درمان سرطان

روش‌های اصلی برای درمان سرطان شامل این موارد هستند:
* درمان با داروهای شیمیایی (شیمی‌درمانی)
* پرتودرمانی
* عمل جراحی
* درمان با استفاده از ژن‌ها
* روشی که از تشکیل رگ‌های خونی جدید تغذیه‌کننده تومور جلوگیری می‌کند
* خوش‌بینی و نگرش مثبت
* گرمادرمانی

**درمان بیولوژیکی یا ایمونوتراپی:**
در این روش، سیستم دفاعی طبیعی بدن بیمار ترمیم، تحریک، هدایت و تقویت می‌شود. این کار با استفاده از پادتن‌ها و هدایت سیستم ایمنی خود بیمار برای جنگیدن با بیماری سرطان انجام می‌گیرد. استفاده از موادی مانند اینترفرون، سلول‌هایی که مستقیماً به تومور حمله می‌کنند و پادتن‌های ویژه، باعث کاهش رشد سرطان می‌شود.

**درمان فوتودینامیک (استفاده از رنگ و نور):**
در این روش، یک ماده رنگ‌دهنده به داخل جریان خون تزریق شده و در تمام بدن پخش می‌شود. پس از چند روز، این رنگ فقط در سلول‌های سرطانی باقی می‌ماند. سپس نور قرمز رنگ لیزر به این سلول‌ها تابانده می‌شود. رنگ داخل سلول‌های سرطانی این نور را جذب کرده و باعث یک واکنش شیمیایی می‌شود که سلول‌های بدخیم را از بین می‌برد.

**باز کردن مسیر هوا با لیزر:**
گاهی تومور سرطانی در ریه، مسیر عبور هوا (نای) را می‌بندد. در این شرایط، پزشک با استفاده از پرتو لیزر، بخشی از تومور را می‌سوزاند تا راه تنفس بیمار دوباره باز شود. این روش معمولاً به طور کامل تومور را از بین نمی‌برد، اما نفس کشیدن را برای بیمار بسیار راحت‌تر می‌کند.

**پیشرفت جدید با نانوذرات:**
به تازگی دانشمندان آمریکایی با کمک نانوذرات توانستند نوعی دارو را به بدن موش‌ها برسانند که باعث نابودی تومورهای سرطانی در آنها شد. این حامل‌های کوچک، شانس زنده ماندن موش‌ها را به طور چشمگیری بالا بردند.
این نانوذرات می‌توانند داروها را حمل کنند و پروتئینی به نام “Myc” را مسدود نمایند. این پروتئین در بسیاری از سرطان‌ها مانند سرطان خون، فعال می‌شود. نتایج آزمایشگاه نشان می‌دهد که ماده بازدارنده Myc بسیار مؤثر است، اما وقتی به تنهایی به خون تزریق شود، خیلی سریع تجزیه و از بین می‌رود. به همین دلیل باید توسط یک محافظ (مانند نانوذرات) همراهی شود.

انواع سرطان

بیش از صد گونه مختلف از بیماری سرطان در جهان وجود دارد. نام هر سرطان معمولاً از قسمتی از بدن که بیماری از آنجا شروع شده است گرفته می‌شود؛ مثلاً به سرطانی که در ریه پدید می‌آید، سرطان ریه می‌گویند. در ادامه، نگاهی به برخی از انواع این بیماری خواهیم داشت:

کارسینوما

کارسینوم، یکی از شایع‌ترین گونه‌های سرطان است که از سلول‌های پوشاننده‌ی سطوح داخلی و خارجی بدن به وجود می‌آید.

ساکروم

سارکوم‌ها، گروهی از تومورهای بدخیم هستند که در استخوان‌ها و همچنین بافت‌های نرم بدن مانند عضلات، رگ‌های خونی و عروق لنفاوی تشکیل می‌شوند.

لوسمی

سرطانی که در مغز استخوان و بافت‌های خونی ایجاد می‌شود. در این بیماری، تعداد زیادی گلبول سفید غیرطبیعی در خون و مغز استخوان ساخته می‌شود. این اتفاق باعث می‌شود تعداد سلول‌های سالم خون کم شود و در نتیجه بدن در رساندن اکسیژن به بافت‌ها، کنترل خونریزی و مبارزه با عفونت‌ها دچار مشکل شود.

این سرطان بر اساس سرعت پیشرفت و همچنین نوع سلول‌های خونی درگیر، به گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود.

لنفوما

لنفوما نوعی سرطان است که از گلبول‌های سفید به نام لنفوسیت شروع می‌شود. این بیماری در واقع سیستم ایمنی بدن را هدف قرار می‌دهد و باعث می‌شود لنفوسیت‌های غیرطبیعی در غدد و رگ‌های لنفاوی به وجود بیایند. لنفوما به دو گروه اصلی تقسیم می‌شود: هوچکین و غیر هوچکین.

در لنفوم هوچکین، نوعی سلول غیرعادی به نام سلول رید استنبرگ دیده می‌شود که معمولاً از لنفوسیت‌های B منشأ می‌گیرد.

اما در لنفوم غیر هوچکین، سلول رید استنبرگ وجود ندارد و بیماری ممکن است از هر دو نوع لنفوسیت T و B شروع شود.

ملانوما

ملانوما نوعی سرطان پوست است که از سلول‌های ملانوسیت شروع می‌شود. این سلول‌ها مسئول ساخت ملانین، یعنی همان رنگدانه‌های پوست، هستند. این بیماری بیشتر روی پوست ظاهر می‌شود، اما در مواردی ممکن است در بافت‌های دیگر مانند چشم نیز دیده شود.

معرفی برخی سرطان ها و علت آن ها

عوامل مؤثر در بروز انواع سرطان:

• سرطان لب: مصرف دخانیات و قرارگیری طولانی‌مدت در معرض نور خورشید.
• سرطان دهان: مصرف الکل، کمبود آهن و ویتامین‌ها، بیماری سیفیلیس و عوامل قارچی و ویروسی.
• سرطان گلو: استعمال سیگار و مصرف نوشیدنی‌های الکلی.
• سرطان مری: نوشیدن چای بسیار داغ، مصرف الکل، خوردن ماهی دودی، استفاده از تریاک، مصرف زیاد ترشی‌ها، سوءتغذیه و عوامل ناشناخته.
• سرطان ریه: کشیدن سیگار، تماس با مواد رادیواکتیو و مواد معدنی خاص.
• سرطان معده: رژیم غذایی ناسالم، مشکلات گوارشی، سابقه خانوادگی، جنسیت (شیوع بیشتر در مردان و افراد با گروه خونی A)، مصرف سیگار و دلایل ناشناخته.
• سرطان روده: مصرف بالای چربی حیوانی، مصرف ناکافی میوه و سبزیجات، عوامل ارثی، مشکلات داخلی بدن و استعمال سیگار.
• سرطان کبد: هپاتیت B و C مزمن، مصرف مشروبات الکلی، بیماری سیروز کبدی و استفاده از داروهای انرژی‌زا.
• سرطان کیسه صفرا: وجود سنگ‌های مزمن در کیسه صفرا و عوامل ناشناخته.
• سرطان لوزالمعده: عفونت‌ها، استعمال سیگار، مصرف زیاد گوشت قرمز و دلایل ناشناخته.
• سرطان کلیه: مصرف سیگار، عوامل ارثی و دلایل ناشناخته.
• سرطان مثانه: آلودگی به انگل شیستوزومیا، سنگ مثانه، مصرف برخی داروها، عفونت‌ها، تماس با مواد شیمیایی و کشیدن سیگار.
• سرطان پروستات: تماس با ترکیبات نفتی، عوامل هورمونی، مصرف سیگار و علل ناشناخته.
• سرطان تخمدان: سطح بالای هورمون استروژن و عوامل ناشناخته.
• سرطان رحم و گردن رحم: عفونت‌های ویروسی، سطح بالای استروژن، مصرف سیگار، چاقی، فعالیت جنسی و شرایط نامناسب اجتماعی و اقتصادی.
• سرطان پستان: عوامل ژنتیکی، بارداری پس از ۳۰ سالگی، قرارگیری در معرض پرتوها، عدم بارداری در طول زندگی و مصرف سیگار.
• سرطان پوست: تابش نور خورشید، تماس با مواد معدنی، پوست روشن، تماس با آرسنیک و وجود خال‌های مادرزادی بدخیم.
• سرطان چشم: عوامل ناشناخته و ارث.
• سرطان گوش: عفونت‌های مزمن، تابش زیاد آفتاب و عوامل مادرزادی.
• سرطان مغز: گسترش سرطان از سایر اندام‌ها و عوامل ناشناخته.
• سرطان استخوان: مصرف برخی داروها، پرتودرمانی، سرطان پروستات، کلیه یا ریه و دلایل ناشناخته.
• سرطان خون: عوامل مادرزادی، پرتوهای مضر و مواد شیمیایی، عفونت‌ها و علل ناشناخته.
• سرطان بینی: تابش شدید آفتاب و خال‌های بدخیم.
• سرطان تیروئید: سابقه پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن، جنسیت (شیوع بیشتر در زنان) و عوامل ناشناخته.

پیشگیری از سرطان

برای پیشگیری از سرطان که درمان آن اغلب سخت و همراه با شیمی‌درمانی است، بهترین راه این است که از مواد سرطان‌زا دوری کنیم و با آن‌ها مقابله کنیم. همان‌طور که گفته شده، پیشگیری بسیار آسان‌تر از تحمل رنج درمان بیماری‌های سخت مانند سرطان است.

۱. به هیچ‌وجه سیگار و سایر دخانیات استفاده نکنید و از آلوده کردن محیط‌زیست خودداری کنید، چون محیط آلوده هم یکی از عوامل ایجاد سرطان است.

۲. خوردن غذاهای پرچرب، نمک‌دار و گوشت قرمز به مقدار زیاد و مداوم، می‌تواند باعث سرطان‌های گوارشی به‌ویژه سرطان معده شود. پس در مصرف این غذاها احتیاط کنید.

۳. مصرف مواد مخدر به‌خصوص تریاک، سرطان‌زا است (سرطان مری و مثانه در مصرف‌کنندگان تریاک شایع‌تر است).

۴. مواد رادیواکتیو و ترکیبات دارای پرتوهای مضر نیز باعث سرطان می‌شوند.

۵. اگر در خانواده‌تان سابقه سرطان وجود دارد، حتماً به پزشک مراجعه کنید و مشاوره بگیرید.

۶. برخی عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می‌توانند باعث سرطان شوند؛ آن‌ها را بشناسید.

۷. مصرف خودسرانه و نادرست برخی داروها نیز ممکن است سرطان‌زا باشد؛ بنابراین بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید.

۸. چاقی زیاد و کم‌تحرکی می‌توانند خطر سرطان رحم و پستان را افزایش دهند. پس در خوردن غذا تعادل را رعایت کنید و ورزش را فراموش نکنید.

۹. الکل و نوشیدنی‌های مست‌کننده می‌توانند باعث سرطان لب، دهان، حنجره و کبد شوند.

۱۰. برخی غذاهای کنسروی حاوی مواد مضر و سرطان‌زا هستند.

۱۱. تابش مستقیم و طولانی‌مدت نور خورشید به پوست، ممکن است باعث سرطان پوست شود.

۱۲. تماس زیاد با مواد نفتی مانند بنزین، گازوئیل، کودهای شیمیایی و برخی داروهای صنعتی، خطر سرطان پوست، بیضه و پروستات را افزایش می‌دهد.

۱۳. مصرف مداوم روغن‌های حیوانی، مواد قندی و خوراکی‌های رنگی صنعتی (مثل بستنی‌های رنگی، شکلات‌های رنگی و ساخارین) می‌تواند باعث انواع سرطان شود. پس در مصرف این خوراکی‌ها تعادل را حفظ کنید.

۱۴. زایمان در سنین کمتر از ۱۲ سال و بیشتر از ۴۹ سال، خطر سرطان دستگاه تناسلی را افزایش می‌دهد. بنابراین از ازدواج زودهنگام فرزندان جلوگیری کنید و سن مناسب زایمان را در نظر بگیرید.

۱۵. برخی بیماری‌هایی که ممکن است ساده به نظر برسند، گاهی امکان تبدیل به سرطان را دارند. پس مشورت با پزشک را فراموش نکنید.

۱۶. با ورزش منظم، رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، تغذیه سالم و کاهش استرس و فشارهای روحی می‌توان به‌طور جدی از سرطان پیشگیری کرد.

بیشتر بخوانید: درباره سرطان بینی چه می‌دانید
سرطان چیست و انواع آن _ مدیر تولز