سید محمود هاشمی شاهرودی، یکی از شخصیت‌های مهم مذهبی و سیاسی در ایران بود. او در خانواده‌ای مذهبی و اهل علم به دنیا آمد و از همان کودکی، تحصیلات خود را در زمینه علوم دینی آغاز کرد. برای ادامه تحصیل به شهر نجف رفت و نزد استادان بزرگ آن زمان، دانش دینی خود را تکمیل کرد.
پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه‌های علمیه، او به یکی از مراجع تقلید شیعه تبدیل شد. علاوه بر فعالیت‌های مذهبی، در امور سیاسی و اجتماعی نیز نقش داشت و برای مدتی ریاست قوه قضائیه ایران را بر عهده گرفت. در طول زندگی خود، کتاب‌های زیادی در زمینه‌های مختلف دینی نوشت و شاگردان بسیاری را تربیت کرد.
او در سنین بالا دار فانی را وداع گفت، اما آثار و آموزه‌هایش همچنان نزد بسیاری از مردم و طلاب علوم دینی، ارزشمند و مورد احترام است.
زندگینامه سید هاشمی شاهرودی
آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی در سال ۱۳۲۷ در شهر نجف به دنیا آمد و در سوم دی‌ماه ۱۳۹۷ در تهران درگذشت. او از مراجع تقلید شیعه و یک سیاست‌مدار ایرانی بود. وی به عنوان عضو فقیه شورای نگهبان از سال ۱۳۷۳ فعالیت داشت، به جز یک دوره ده‌ساله که ریاست قوه قضائیه را بر عهده داشت. همچنین او نایب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. علاوه بر این، با حکم سید علی خامنه‌ای، ریاست مؤسسه «دائرةالمعارف فقه اسلامی بر طبق مذهب اهل بیت» نیز به او سپرده شد. پدر ایشان از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی خویی (ره) به شمار می‌رفت.
سید هاشمی شاهرودی در دوران جنگ تحمیلی
در سال ۱۳۶۱، رئیس جمهور وقت با پیگیری و بهره‌گیری از توانایی روحانیون انقلابی عراق، به ویژه آیت‌الله سید محمدباقر حکیم و آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی، و با تدوین یک اساسنامه، سازمانی به نام مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را بنیان گذاشتند. آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی از بنیانگذاران و اولین رئیس این مجلس بود.
آثار آیت الله هاشمی شاهرودی
1. پژوهش‌هایی در علم اصول (درس‌های اصول شهید صدر در ۷ جلد)
2. کتاب خمس (۲ جلد)
3. مقاله‌های فقهی
4. قاعده فراغ و تجاوز
5. حکومت اسلامی
6. جهان‌بینی اسلامی
7. تفسیر موضوعی بخشی از نهج‌البلاغه
8. تفسیر آیه «مودت ذی القربی»
9. پژوهش‌هایی در فقه کشاورزی
10. سخنرانی‌هایی درباره قیام امام حسین
11. روزه، آموزش و هدایت
12. کتاب اجاره (۲ جلد)
13. کتاب زکات (۴ جلد)
14. کتاب مضاربه
15. خوانش‌های فقهی معاصر (۲ جلد)
16. بحث‌هایی درباره اصول فقه
17. درس‌نامه اصول فقه
18. رساله توضیح المسائل
19. مناسک حج به فارسی و عربی
20. روزه: پرسش‌ها و پاسخ‌ها
21. پرسش و پاسخ‌هایی درباره روزه
22. الصراط (پاسخ به استفتائات)
23. کتاب حج
24. روشنایی‌ها و دیدگاه‌ها (۳ جلد)
25. منشور قضاوت
26. کتاب عدالت (۸ جلد)
و…
فعاليتهاى سياسی آيت‌الله هاشمى شاهرودى
آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی در دوران تحصیل و تدریس خود، فعالیت‌های سیاسی گسترده‌ای داشت. پس از حمله عوامل رژیم صدام به عالمان و اندیشمندان در سال ۱۹۷۴ میلادی، ایشان دستگیر و زندانی شد و شکنجه‌های جسمی و روحی بسیاری را تحمل کرد. او پس از تظاهرات مردم عراق در حمایت از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره)، به‌ویژه در شهر نجف، تحت تعقیب رژیم بعث قرار گرفت و به توصیه شهید صدر(ره) به ایران بازگشت تا نمایندگی ایشان را نزد امام خمینی(ره) بر عهده بگیرد.
پس از ورود به ایران، به حضور امام خمینی(ره) رسید و با موافقت ایشان، پیام‌رسان بین امام(ره) و شهید صدر(ره) شد و پیام‌های علمی حوزه نجف را به امام(ره) منتقل می‌کرد. به دستور آیت‌الله العظمی خامنه‌ای — که در آن زمان با حکم امام(ره) مسئولیت نهضت‌های اسلامی را داشت — تشکیلات جامعه روحانیت مبارز و مجلس عالی عراق را پایه‌گذاری کرد و آن را مدیریت و سازماندهی نمود.
او که به فرمان امام(ره) مسئولیت تدریس و پژوهش در مسائل فقهی، به‌ویژه احیای فقه حکومتی مبتنی بر روش اجتهادی جواهری را بر عهده داشت، در طول سال‌های انقلاب، هیچ تلاشی برای پیشرفت و تعالی انقلاب اسلامی ایران فروگذار نکرد.
آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی سال‌ها عضو فقهای شورای نگهبان بود و در این نهاد مقدس خدمت کرد تا اینکه با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. در دوران مسئولیت او در قوه قضائیه، خدمات زیادی انجام گرفت که توسعه قضایی، سرعت بخشیدن به رسیدگی پرونده‌ها و ارتباط بیشتر با مردم از جمله آن‌ها بود.
پس از پایان مسئولیت در قوه قضائیه، حضرت آیة الله العظمی هاشمی شاهرودی بار دیگر تدریس فقه و اصول را در شهر مقدس قم آغاز کرد و در کنار فعالیت‌های سیاسی مؤثر و ادامه خدمت‌گذاری به نظام جمهوری اسلامی، مسئولیت مهم مرجعیت دینی را نیز پذیرفت.