می‌خواهید با تحقیق و پژوهش دانش‌آموزی بیشتر آشنا شوید؟
پژوهش دانش‌آموزی، یعنی کنجکاوی و جستوجو برای پیدا کردن پاسخ سوالاتتان. این کار فقط یک تکلیف درسی نیست، بلکه یک ماجراجویی هیجان‌انگیز است. شما در این مسیر یاد می‌گیرید چگونه سوال بپرسید، اطلاعات درست را پیدا کنید، آنها را بررسی کنید و در نهایت نتیجه‌گیری کنید.
این مهارت‌ها نه تنها در درس، بلکه در تمام زندگی به کارتان می‌آید و شما را به فردی خلاق و توانمند تبدیل می‌کند. پس بیایید این سفر پرهیجان را آغاز کنیم!
در دنیای امروز، همه کشورها برای پیشرفت و توسعه بیشتر، با یکدیگر رقابت سختی دارند. آنها می‌دانند که برای رسیدن به این هدف، به نیروی انسانی توانمند و کاربلد نیاز دارند.
در این میان، پژوهش و تحقیق، نقش بسیار مهمی در پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. پژوهشگران، همان نیروهای ارزشمندی هستند که با مطالعه و بررسی‌های دقیق، جامعه را به سمت تحول و جنبش علمی پیش می‌برند.
در این نوشته، قصد داریم اهمیت انجام پژوهش در بین دانش‌آموزان را مورد بررسی قرار دهیم.
پژوهش چیست؟
تحقیق و پژوهش، سفری هیجان‌انگیز به سرزمین نادانسته‌هاست. این سفر با یک حس کنجکاوی شروع می‌شود و وقتی به واقعیت و کشف جدیدی می‌رسیم، پایان می‌یابد. مثل این است که در تاریکی به دنبال چیزی بگردیم که نامش «دانش» است. اما چنین سفری بدون یک راهنما و نقشه ممکن نیست. در اینجا، روش علمی مانند یک چراغ قوه عمل می‌کند که راه را به ما نشان می‌دهد. قدم به قدم، با دقت و حوصله، به دنبال جواب سوالات خود می‌رویم.
همه چیز از یک فکر شروع می‌شود؛ یک ایده کوچک که در ذهن شکل می‌گیرد و ما را به جلو می‌کشد. وقتی سوالی مطرح می‌کنیم، مسیر تحقیق روشن می‌شود. بعد با جمع‌آوری اطلاعات و مدارک، کم‌کم به جواب نزدیک‌تر می‌شویم. در این راه، گاهی به بن‌بست می‌خوریم، گاهی حدس‌هایمان اشتباه از آب درمی‌آید و گاهی هم به نتیجه‌های غافلگیرکننده‌ای می‌رسیم. اما نباید ناامید شد. آزمون و خطا بخش طبیعی و مهمی از فرآیند پژوهش است.
پژوهش، نیروی پیشبرنده همه پیشرفت‌ها در حوزه‌های مختلف است. از علم و فناوری تا پزشکی و اقتصاد، در هر زمینه‌ای که بخواهیم رشد کنیم، به تحقیق نیاز داریم. پژوهش فقط کار دانشمندان و محققان حرفه‌ای نیست. هر کسی، در هر سن و موقعیتی، می‌تواند در دنیای اطرافش جستوجو کند و به دنبال پاسخ پرسش‌های خود برود.
پژوهش دانش آموزی و اهمیت آن
پژوهش دانش‌آموزی روشی است برای جستوجو و کشف رازهای دانش. پژوهش یک مهارت است و مانند هر مهارت دیگری می‌توان آن را آموخت و تقویت کرد. آموزش و پرورش نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. این نهاد که مسئولیت آموزش شما سازندگان فردای کشور را بر عهده دارد، می‌تواند پایه و اساس پیشرفت هر جامعه‌ای را پی‌ریزی کند.
کنجکاوی و علاقه به دانستن نادانسته‌ها، شما را به سوی پژوهش می‌کشاند. پس بهتر است این حس کنجکاوی را به شکلی هدفمند به سوی علم و دانش هدایت کنید. دانش پایانی ندارد و هنوز چیزهای ناشناخته و کشف‌نشدهٔ زیادی در دنیا وجود دارد. برای درک این موضوع، سعی کنید با نگاهی تازه به دنیای اطراف خود بنگرید. سؤال‌های تازه در ذهن خود ایجاد کنید. به فکرتان پرواز بدهید و از خیال‌پردازی نترسید. چرا که اختراع هواپیما نیز از روی رویاهای برادران رایت شکل گرفت. هدف این نیست که ذهنتان را انباشته از اطلاعات کنید، بلکه هدف این است که یادگیری برایتان لذت‌بخش‌تر شود. پژوهش برای شکوفا کردن استعدادهای پنهان و رشد خلاقیت شماست.
نمونه پژوهش دانش آموزی
برای اینکه کارتان را خوب شروع کنید، بهتر است اول یک موضوع انتخاب کنید. سعی کنید موضوعی را بر اساس علاقه‌تان انتخاب کنید تا در میانه راه، به خاطر سخت بودن، آن را رها نکنید. از انتخاب موضوع‌های تکراری خودداری کنید و مطمئن شوید که امکان تحقیق روی آن وجود دارد و منابع کافی برایش در دسترس است.
در ادامه چند نمونه موضوع برای شما آورده شده است:
– روش‌های بهره‌گیری از انرژی خورشیدی و شارژرهای خورشیدی
– آشنایی با میتو، کتری مدرن و آینده‌دار
– اطلاعاتی درباره سیاه‌چاله‌ها
– دلیل چسبندگی تار عنکبوت
– چگونگی ساخت فضاپیما و زیردریایی
– توضیحی درباره ترفند نوری آرمسترانگ
– نحوه کار با صفحه کلید نامرئی لپ‌تاپ
روش تحقیق برای دانش آموزان
بعد از این که موضوع تحقیق خود را انتخاب کردید، همه سوال‌ها و نکته‌هایی که به فکرتان می‌رسد را یادداشت کنید. سوال‌هایتان را با کلمه‌هایی مثل چه چیزی، چه زمانی، کجا، چگونه و چرا شروع کنید و سپس به آنها جواب دهید. بعد، اطلاعاتی که جمع کرده‌اید را مرتب و منظم کنید.
پیشنهاد می‌کنیم در طول انجام پژوهش، با معلم خود در ارتباط باشید و نظر او را هم بپرسید.
حالا بر اساس پژوهش خود یک فرضیه بسازید. به عنوان مثال، اگر موضوع تحقیق شما درباره زندگی انسان در سیارات دیگر است، باید ببینید که به نظر شما این اتفاق امکان دارد بیفتد یا نه. پاسخ شما به این سوال به همراه دلیل آن، همان فرضیه تحقیق شما خواهد بود. در واقع شما با پرسیدن یک سوال و دادن پاسخ به آن، فرضیه خود را آزمایش می‌کنید و بارها آن را با تفکر و درک خود و بر اساس روش‌های علمی مقایسه می‌کنید. اینطوری متوجه می‌شوید که سوالی که مطرح کرده‌اید درست است یا نه.
در کتاب‌ها و منابع مختلف به دنبال جواب سوال‌های خود بگردید. می‌توانید از کتاب‌های کتابخانه مدرسه، کتابخانه عمومی محل زندگی‌تان یا وب‌سایت‌های علمی معتبر استفاده کنید. وقتی برای پیدا کردن پاسخ سوالاتتان منابع گوناگون را بررسی می‌کنید، در واقع دارید بخش‌های مختلف ذهن خود را سازماندهی می‌کنید.
در پایان، بر اساس نتیجه‌هایی که از تحقیق خود گرفته‌اید، یک جمع‌بندی کلی برای پژوهشتان بنویسید.
برای دریافت راهنمایی بیشتر می‌توانید به این کتاب‌ها مراجعه کنید:
– کتاب «روش تحقیق و پژوهش ویژه دانش‌آموزان و نوجوانان»، نوشته جنیس ون کلیو، ترجمه زهرا اسمعیل پور، انتشارات راشدین.
– کتاب «پژوهش دانش‌آموزی»، نوشته علیرضا مصباح‌فر، انتشارات تیک.
معرفی چهار مرکز علمی جهان اسلام