مراقبت درست از وسایل برقی باعث میشود مدت زمان بیشتری برای شما کار کنند. پنکههای خانگی هم همینطور هستند. چه از پنکه سقفی، دیواری یا پنکه رومیزی استفاده کنید، لازم است برای حفظ و نگهداری آن زمان بگذارید و در زمانهای معین آن را بررسی و تمیز کنید.
در این نوشته میخواهیم درباره روشهای مراقبت از پنکه صحبت کنیم و نکاتی را یادآوری کنیم که به دوام بیشتر پنکههای خانگی کمک میکنند.
رونیکس را بخوانید.
اصول نگهداری از پنکهها | مرور نکاتی که نمیدانستید!
برای اینکه این راهنما به شکل بهتری کمکتان کند، روشهای مراقبت از پنکهها را برای هر گروه جداگانه توضیح میدهیم. به طور کلی، پنکههایی که در بازار وجود دارند به دو دسته اصلی صنعتی و خانگی تقسیم میشوند. اصلیترین فرق پنکههای صنعتی با مدلهای خانگی، در قدرت باددهی بیشتر آنهاست. همچنین گاهی پنکههای صنعتی قابلیتهای دیگری مانند سیستم مهپاش نیز دارند.
اگر بخواهیم پنکهها را بر اساس ظاهر و مدلشان نیز گروهبندی کنیم، به این موارد میرسیم:
پنکههای سقفی
پنکههای چندکاره
پنکههای مهپاش صنعتی
همچنین میتوانید مقاله «5 مورد از نکات نگهداری ماشین لباسشویی» را نیز مطالعه کنید.

با این پیشدرآمد، اکنون میتوانیم نکات کلیدی برای نگهداری از پنکههای مختلف را بررسی کنیم.
نکات نگهداری از پنکههای سقفی
در مناطق با آبوهوای ملایم، پنکه سقفی یکی از اصلیترین وسایل برای تهویه هوای خانه به شمار میرود. کار پنکه سقفی این نیست که دمای اتاق را به شدت پایین بیاورد؛ بلکه با به حرکت درآوردن هوا و هدایت آن به سمت پایین، باعث میشود حس خنکی نسبی در فضا ایجاد شود.
اگر در خانه پنکه سقفی دارید، خوب است که حداقل سالی یک بار، قبل از شروع روزهای گرم، آن را بررسی و نگهداری کنید. راههای مراقبت از پنکه سقفی به این شرح است:
دسترسی به پرههای پنکه سقفی معمولاً سخت است و در نظافتهای روزمره کمتر به آن رسیدگی میشود. به همین دلیل اغلب روی پرهها و پشت آنها گرد و خاک جمع میشود. اولین قدم برای تمیز کردن پنکه، پرداختن به پرههای آن است. اگر آلودگی پرهها خیلی زیاد نیست، میتوانید با یک دستمال مرطوب آنها را پاک کنید؛ اما روش بهتر این است که پرهها را باز کنید و کاملاً بشویید. خوشبختانه باز کردن پرههای پنکه کار پیچیدهای نیست.
کار چرخش پنکه سقفی بر عهده یک موتور است. در بررسی سالانه، بهتر است از سالم بودن این موتور مطمئن شوید. داغ شدن موتور یا کمشدن سرعت چرخش پرهها، نشانههای خوبی برای وضعیت موتور نیستند. در این صورت بهتر است از یک تعمیرکار کمک بگیرید؛ اما اگر موتور مشکلی ندارد، فقط با تمیز کردن و کمی روغنکاری میتوانید مدت زیادی از آن استفاده کنید.
پنکههای سقفی معمولاً با یک یا دو بست به سقف وصل میشوند. این بستها ممکن است به مرور زمان و به دلیل لرزش پنکه شل شوند. بنابراین حداقل سالی یک بار آنها را بررسی کنید و در صورت نیاز، دوباره محکم نمایید.
خراب شدن کلید پنکه سقفی اتفاق رایجی است. بعضی افراد پس از خراب شدن کلید، پنکه را مستقیماً به برق وصل میکنند. این کار درست نیست و ممکن است به موتور و دیگر بخشهای پنکه آسیب بزند. اگر کلید پنکه شما مشکل دارد، حتماً آن را عوض کنید.
نکات نگهداری از پنکههای چندکاره
پنکههای قابل حمل، رومیزی و دیواری از رایجترین انواع پنکه در بازار هستند که ظاهر و کارکرد مشابهی دارند. به همین دلیل، بسیاری از تولیدکنندگان به سمت ساخت پنکههای چندکاره رفتهاند. این پنکهها را میتوان به صورت ایستاده، روی دیوار یا روی میز استفاده کرد. روش مراقبت از همه این مدلها تقریباً یکسان است و با رعایت چند نکته ساده میتوانید مدت زمان بیشتری از آنها استفاده کنید.
پنکههای چندکاره معمولاً دارای توریهای حفاظتی هستند. اولین قدم برای نگهداری بهتر، تمیز کردن مرتب این توریها است. این کار هم از ورود گرد و خاک به داخل پنکه جلوگیری میکند و هم به جریان هوای تمیزتر در فضای خانه کمک میکند. در بیشتر مدلها، توریهای پنکه قابل جدا شدن و شستشو هستند.
وقتی توری پنکه را باز کردید، میتوانید پرههای آن را هم تمیز کنید. برای این کار معمولاً یک دستمال نمدار کافی است؛ اما اگر پرهها خیلی کثیف باشند، میتوانید با باز کردن چند پیچ، آنها را جدا کرده و بشویید.
نکته مهم دیگر در مراقبت از پنکههای چندکاره، توجه به قسمتهای داخلی آن است. بهتر است هر بار که توری و پرهها را تمیز میکنید، نگاهی هم به داخل پنکه بیندازید. پاک کردن گرد و غبار از اجزای داخلی، باعث کارکرد بهتر و طول عمر بیشتر پنکه میشود. همچنین اگر نخ یا چیزی دور محور پنکه پیچیده شده، حتماً آن را باز کنید تا در آینده برای پنکه مشکل ایجاد نکند.
دسترسی به موتور و قطعات داخلی پنکههای چندکاره معمولاً آسان نیست. بنابراین بهتر است خودتان اقدام به باز کردن یا تعمیر این قسمتها نکنید. اگر احساس کردید سرعت پنکه کم شده یا مشکلی در کارکرد آن وجود دارد، آن را نزد یک تعمیرکار ماهر ببرید.
نکات نگهداری پنکههای مهپاش
پنکههای مهپاش معمولاً در فضاهای عمومی مانند مساجد، کافهها، ادارات و نظیر آنها به کار میروند. این پنکهها از نظر ظاهری شبیه به پنکههای ایستاده معمولی هستند. تفاوت اصلی آنها در وجود یک سیستم مهپاش یا رطوبتساز است که باعث خنککردن سریعتر و بهتر هوا میشود. روش مراقبت از این پنکهها به شرح زیر است:
نکات نگهداری از پنکه مهپاش تقریباً مشابه پنکههای چندکاره است. تمام توصیههایی که برای پنکههای چندکاره گفته شد، در اینجا هم باید رعایت شود. فقط اگر پنکه مهپاش در مکانهای عمومی استفاده میشود، باید زمانبندی سرویس و تمیزکاری آن را زودبهزودتر انجام دهید؛ مثلاً حداقل هر ماه یک بار آن را تمیز کنید.
نکته کلیدی در مورد پنکههای مهپاش، توجه به مخزن آب آنهاست. اگر آب مخزن تمام شود یا قطعکن خودکار آب آن درست کار نکند، ممکن است پمپ دستگاه بسوزد و هزینه تعمیر زیادی ایجاد کند.
بهتر است برای راهاندازی پنکه مهپاش از آب تصفیهشده استفاده کنید. اگر آب تصفیه در دسترس نیست، حتماً به وضعیت فیلترهای مخزن دقت کنید. تمیز کردن فیلترها و زدودن رسوب از مخزن، باعث میشود عمر پنکه بیشتر شود.
در مراقبت از پنکه مهپاش، تعویض روغن پمپ و بررسی سلامت آن را فراموش نکنید.
اگر احساس کردید مهپاشی دستگاه به خوبی انجام نمیشود، اول نکات مربوط به مخزن و آبرسانی (نکات ۲ و ۳) را بررسی کنید. اگر مشکل از آن قسمتها نبود، احتمالاً منافذ مهپاش گرفتهاند. گاهی رسوب آب یا گردوغبار باعث بسته شدن این سوراخها میشود. تمیز کردن منظم این منافذ از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری میکند.
بیشتر بخوانید: آموزش تعمیر غذاساز به زبان ساده | آموزش سرویس و عیب یابی غذاساز خانگی
آموزش تعمیر پنکه در خانه
تعمیر لوازم برقی در خانه معمولاً کار توصیهشدهای نیست، اما اگر آشنایی اولیه و تجربهٔ کافی در کار با ابزارهای تعمیراتی دارید، میتوانید برخی مشکلات ساده را خودتان برطرف کنید. مثلاً روغنکاری موتور و محور پنکه، عوض کردن کلید پنکههای سقفی، بررسی سیمکشی و اتصالات برق پنکه سقفی و تعویض قطعات قابل دسترس مانند پرهها یا توریهای محافظ، از جمله کارهایی است که در توان بسیاری از افراد است.
برای انجام این کارها به مجموعهای از ابزارهای دستی نیاز دارید. آچار، انبردست، پیچگوشتیهای مختلف، دستگاههای اندازهگیری ولتاژ و جریان برق، فازمتر، چسب برق و لوازم ایمنی، وسایلی هستند که بهتر است در جعبه ابزار خانه موجود باشند.
سخن آخر
پنکهها از لوازم برقی پراستفادهای هستند که در خانه، محل کار و فضاهای صنعتی به کار میروند. برای اینکه پنکهتان مدت بیشتری برایتان کار کند، باید به طور منظم آن را بررسی و نگهداری کنید و به چند نکتهٔ مهم در مراقبت از آن توجه داشته باشید. در این نوشته، روشهای نگهداری از پنکه را مرور کردیم. اگر پرسش دیگری دارید، در بخش نظرات به شما پاسخ خواهیم داد.
سؤالات متداول
آیا روش مراقبت از پنکههای خانگی و صنعتی با هم فرق میکند؟
خیر. تمام نکاتی که در مورد اصول نگهداری از پنکه گفته شد، برای هر دو نوع پنکههای خانگی و صنعتی یکسان و قابل استفاده است.
چرا پس از مدتی سرعت پنکههای سقفی کم میشود؟
اگرچه دسترسی به پنکههای سقفی سخت است، اما نباید فراموش کنیم که آنها هم مانند هر وسیله برقی دیگر نیاز به مراقبت و سرویس دارند. در بیشتر مواقع، کم شدن سرعت پنکههای سقفی به دلیل عدم نگهداری و سرویس دورهای رخ میدهد. تمیز کردن منظم این پنکهها و رعایت نکات گفته شده، باعث بهتر کار کردن و افزایش عمر آنها خواهد شد.
آیا محل نصب پنکه در نگهداری از آن تأثیر دارد؟
بله. برای پنکههای دیواری یا ایستاده، بهتر است پنکه را نزدیک پنجرهای باز قرار دهید. به طوری که هوای تازه بیرون را به داخل اتاق هدایت کند و فضای اتاق به خوبی تهویه شود. استفاده از پنکه در فضاهای کاملاً بسته که هیچ جریان هوایی وجود ندارد، باعث کاهش عمر مفید آن میشود.