موومان به بخش کامل و مستقلی از یک قطعه موسیقی بزرگتر گفته میشود. هر موومان، شروع و پایان مشخص خود را دارد و مانند یک قطعه مجزا در دل یک اثر کامل موسیقایی قرار میگیرد. در ادامه این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با مفهوم موومان در موسیقی آشنا خواهید شد.
موومان به چه معناست؟
معمولاً هر قطعه موسیقی بزرگ از سه یا چهار بخش مستقل به نام موومان تشکیل شده است. فرمهایی مانند سمفونی، کنسرتو و سونات همگی از چندین موومان ساخته میشوند. گاهی در یک برنامه کنسرت، تنها یکی از موومانهای یک اثر اجرا میشود، اما اجرای کامل یک قطعه موسیقی زمانی است که همه موومانهای آن پشت سر هم نواخته شوند.
در بیشتر اجراها، پس از پایان هر موومان و قبل از شروع موومان بعدی، مکث کوتاهی وجود دارد. با این حال، بعضی آهنگسازان مشخص میکنند که موومان بعدی باید بلافاصله و بدون وقفه آغاز شود. برای مثال، بین بخش سوم و چهارم سمفونی شماره ۳ بتهوون که به اِروئیکا (سمفونی حماسی یا قهرمانی) معروف است، این سکوت بسیار کوتاه و ناچیز است.
موسیقی کلاسیک
در موسیقی کلاسیک غربی، به جز در اپرا، معمول نیست که شنوندگان در میان اجرا یا بلافاصله پس از پایان هر «موومان» دست بزنند. تشویق معمولاً پس از به پایان رسیدن کل قطعه انجام میشود.
یکی از دگرگونیهای مهم در دوره کلاسیک، تغییر در نگرش به ملودی و گسترش آن بود. در دوره باروک، روش رایج این بود که آهنگساز تم اصلی را در آغاز موومان معرفی میکرد و سپس همان تم را به صورت بافتهشده و با تکرارهای پیاپی در سراسر قطعه گسترش میداد، بدون آنکه فرودهای آشکار و کامل داشته باشد.
در نتیجه، هر «موومان» حالتی بسیار یکدست و پیوسته پیدا میکرد و تضاد آشکاری در ملودی یا تنالیته وجود نداشت. همچنین، ساختار جملات موسیقی اغلب نامنظم بود و تقسیمبندی مشخصی به بخشهای پرسش و پاسخ نداشت.
آهنگسازان سده هجدهم، روش یکدست باروک در تنالیته و تم را کنار گذاشتند و بیشتر بر نمایش تضاد میان بخشهای گوناگون یک «موومان» و حتی میان خود تمها تمرکز کردند.
حالت پیوسته و بدون وقفه موومانها و روش بافتن تمها در دوره باروک به تدریج از بین رفت و جای خود را به موومانهایی با حالات متضاد و ملودیهای جداگانه داد. این ملودیها اغلب در قالب جملههای مجزای دو یا چهارمیزانی (و گاه شش یا هشتمیزانی) شکل گرفتند. در نتیجه، ساختار تناوبی و جملات کامل با بخشهای پرسش و پاسخ پدید آمد.