کالیوپ که با نام پیانوی بخار نیز شناخته می‌شود، یک ساز موسیقی با پیشینه آمریکایی-کانادایی است که هم ظاهری غیرمعمول و هم نحوه نواختن جذابی دارد. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، به طور کامل با این ساز آشنا خواهیم شد.
کالیوپ چیست؟
کالیوپ یک ساز موسیقی است که با استفاده از فشار گاز، بخار یا هوای فشرده کار می‌کند و صدایی شبیه به سوت قطار تولید می‌کند. این صدا بسیار بلند است و تا مسافت‌های طولانی شنیده می‌شود. همچنین، امکان کم کردن صدای این ساز وجود ندارد.
این ساز معمولاً با یک صفحه کلید نواخته می‌شود که نوازنده آن را کنترل می‌کند. علاوه بر این، کالیوپ می‌تواند به صورت خودکار و مکانیکی نیز نواخته شود. صفحه کلید درون یک واگن کوچک قرار دارد که با نقاشی و طلاکاری تزئین شده است و نوازنده هم درون همین واگن می‌نشیند. جنس صفحه کلید از برنج است تا در برابر گرمای بخار و رطوبت مقاوم باشد.
سوت‌های کالیوپ به صورت کروماتیک کوک می‌شوند، اما تنظیم دقیق آن‌ها کار سختی است. تعداد این سوت‌ها معمولاً بین ۲۵ تا ۶۷ عدد است، البته در نمونه‌های قدیمی اغلب ۳۲ سوت وجود داشت. در گذشته، از این ساز بیشتر در سیرک‌ها و کشتی‌های تفریحی استفاده می‌شد، چون در آن مکان‌ها دسترسی به منابع بخار آسان بود.
تاریخچه کالیوپ
جوشوا سی استودارد در نهم اکتبر سال ۱۸۵۵ میلادی، ساز کالیوپ را به ثبت رساند. طرح او از سازهای پیشین مانند شیپور قطار الهام گرفته بود. پس از آن، یکی از کارکنان شرکت موسیقی استودارد به نام «آرتور اس. دنی» کوشید تا این ساز را بهبود بخشد، اما موفقیتی به دست نیاورد. سرانجام او در سال ۱۸۵۹ میلادی، کالیوپ را در مجموعه کریستال پالاس لندن به نمایش گذاشت. نمونه ارتقا یافته‌ای که دنی ساخت، برخلاف مدل‌های قدیمی، امکان تنظیم فشار بخار و کنترل بلندی صدا را فراهم می‌کرد. همچنین از سال ۱۸۹۰ تا ۱۹۳۲ میلادی، بسیاری از کالیوپ‌های دیگر توسط توماس جی نیکول در شهر سینسیناتی ایالت اوهایو ساخته شدند.