حتوا یکسان است، اما بیان متفاوت:
گاهی در توصیف شخصیت افراد از یک ضربالمثل قدیمی استفاده میکنیم: «شیری یا روباه». این جمله چه معنایی دارد؟
این ضربالمثل برای کسی به کار میرود که بسته به شرایط، دو شخصیت کاملاً متضاد از خود نشان میدهد. این فرد در موقعیتهایی که احساس قدرت کند، مانند یک **شیر** قدرتمند و بیپروا رفتار میکند و بر دیگران زورگویی میکند. اما در مقابل کسانی که از او قویتر هستند، ناگهان نقش عوض میکند و مانند یک **روباه** حیلهگر و چاپلوس، خودش را کوچک میکند و تملق میگوید.
در حقیقت، این مثل فردی را توصیف میکند که اهل صداقت و صراحت نیست و برای رسیدن به مقاصد خود، دائماً چهره عوض میکند.
در این مطلب، به سراغ معانی ضربالمثلهای ایرانی از کتاب فارسی پایهٔ پنجم میرویم. در ادامه با ما همراه باشید.
این ضربالمثل در میان مردم آنقدر شناخته شده و رایج است که معمولاً به شکل یک سؤال شوخیدار استفاده میشود. بیشتر اوقات، دانشآموزان و دانشجویان در زمان امتحانات آن را به کار میبرند.
معانی ضرب المثل شیری یا روباه
وقتی کسی پس از انجام دادن کاری یا رساندن پیامی برمیگردد، معمولاً از او میپرسند: “شیر برگشتی یا روباه؟” یعنی آیا موفق و سربلند مثل شیر برگشتی، یا شکستخورده و دستخالی مثل روباه؟
این سؤال در واقع میخواهد بداند که در انجام مأموریت یا کاری که بر عهده داشتی، موفق بودی یا نه؟
پس “شیر” در اینجا نشانهٔ موفقیت و قدرت است، و “روباه” نماد شکست و ناکامی.
در گفتگوهای روزمره هم وقتی این دو کلمه کنار هم میآیند، بلافاصله مفهوم برد و باخت یا موفقیت و شکست به ذهن میرسد.
پس اگر کسی را “شیر” بنامیم، یعنی در کارش کامروا بوده، و اگر بگوییم “روباه”، یعنی در رسیدن به هدفش ناکام مانده است.