ملودیکا یک ساز بادی-کلیدی است که شبیه به یک ارگ کوچک قابل حمل عمل میکند. نوازنده در یک سمت ساز میدمد و همزمان با انگشتانش کلیدهای روی آن را فشار میدهد تا نتهای مختلف را بنوازد. این ساز صدایی شیرین و دلنشین تولید میکند که بسیاری از افراد آن را دوست دارند. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، قصد داریم به طور کامل این ساز را به شما معرفی کنیم. پیشنهاد میکنیم تا پایان این مطلب با ما بمانید تا اطلاعات جالبی درباره ملودیکا به دست آورید.
معرفی ساز ملودیکا
ملودیکا یک ساز بادی است که با دمیدن در آن صدا تولید میشود. این ساز دارای یک صفحه کلید است و با فوت کردن و همزمان فشار دادن کلیدهای آن، نتهای مختلف به صدا درمیآیند.
میتوان گفت ملودیکا از نظر شیوه نواختن شبیه سازدهنی و از نظر ظاهر شبیه ارگ بادی کوچک است. اما یک ویژگی مهم آن، قابلیت نواختن چند نت همزمان است که به آن چندصدایی میگویند. همچنین این ساز سبک و قابل حمل است و محدوده صدایی آن حدود دو تا سه اکتاو میباشد.
نامهای دیگر ساز ملودیکا
در گوشه و کنار دنیا، این ساز کوچک موسیقی با نامهای گوناگونی شناخته میشود. برخی از این نامها عبارتند از:
ملودیهورن
پیانیکا
ارگان دهنی
آکاردئون دهنی
فلوت کلیددار
کلاویتا
ویبراندونون
ملودیون
دیامونیکا
پیانوی بادی
سازدهنی کلیددار
تاریخچه ساز ملودیکا
ملودیکا برای اولین بار در ایتالیا و به دست فردی به نام آندری بورل ساخته شد. سپس در سال ۱۹۵۰ میلادی، شرکت هونر شکل جدید و مدرن این ساز را ارائه داد که در واقع همان طرح رایج امروزی است.
در دهه ۱۹۶۰، یک آهنگساز مینیمالیست به نام استفان مایکل ریش، از ملودیکا در قطعهای به همین نام استفاده کرد.
فیل مور نیز در آلبوم خود با عنوان «همین حالا» برای نخستین بار این ساز را به کار برد. بعدها نوازنده برزیلی، هرمتو پاسکول، ملودیکا را همزمان با خواندن آواز اجرا کرد. نوازنده دیگری به نام آگوستوس پابلو نیز با استفاده از این ساز، باعث محبوبیت بیشتر آن شد. در جامائیکا ملودیکا بسیار طرفدار پیدا کرد و به سازی محبوب میان مردم تبدیل شد.
به تدریج با گسترش استفاده از ملودیکا، علاقهمندان زیادی در سراسر جهان پیدا کرد و هنوز هم میان موزیسینها، چه در تکنوازی، چه در گروهنوازی و حتی همراه با ارکستر، طرفداران فراوانی دارد.
در ایران، پیانیست شناخته شدهای به نام سامان احتشامی از نخستین کسانی بود که از این ساز استفاده کرد.
امروزه به دلیل سبکی و ساختار جذاب ملودیکا، هنرجویان ایرانی زیادی به آن علاقهمند شدهاند.
اجزا و ساختار ساز ملودیکا
این ساز بادی دارای کلیدهایی شبیه به پیانو است که به آنها کلاویه یا کیبورد میگویند. هوا از طریق یک نی که به دهانه ساز وصل میشود، وارد مخزن هوای آن میگردد.
به طور کلی، قسمتهای اصلی ساز ملودیکا عبارتند از:
لوله
سرساز یا قمیش
محفظه هوا
بدنه پلاستیکی
صفحهای که زبانهها روی آن قرار دارند
کیبورد
جنس این ساز معمولاً پلاستیکی و گاهی چوبی است. وزن آن سبک و کمتر از یک کیلوگرم میباشد و حدود ۳۷ کلید دارد.
نحوه نواختن ملودیکا
ملودیکا یک ساز بادی است که نحوه کارکرد آن شبیه ساز دهنی و پیانو است. این ساز از یک لوله پلاستیکی و یک صفحه کلید تشکیل شده است. وقتی نوازنده در لوله دهنی میدمد و کلیدها را فشار میدهد، هوا به داخل ساز هدایت میشود و باعث لرزش تیغههای فلزی داخل آن میشود. این لرزشها در نهایت صدا را به وجود میآورند. عبور هوا از میان لبهای نوازنده به سمت کلیدها صورت میگیرد. میزان بلندی یا کوتاهی صدا به مقدار هوایی که وارد ساز میشود و شدت لرزش تیغهها بستگی دارد.
هنگام نواختن، نوازنده معمولاً با یک دست ساز را نگه میدارد و با دست دیگر کلیدهای پشت ساز را فشار میدهد. نوازندگی با ملودیکا هم به صورت ایستاده و هم نشسته امکانپذیر است. با وجود شباهت این ساز به ساز دهنی، کنترل زیر و بمی نتها در ملودیکا دشوارتر از ساز دهنی است.