در نوشتههای قبلی به طور کامل درباره ویژگیهای مهر و تفاوت بین سازهای تکمهره و دومهره صحبت کردیم. اما در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز قصد داریم درباره کاستیها و دشواریهای داشتن چندین مهر بر روی ساز توضیح دهیم. تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.
مشکل تعدد مهر های ساز چیست؟
مشکل اصلی که در این شیوه قیمتگذاری وجود دارد، این است که بسیاری از سازندگان، آشنایی کمی با نوازندگی و ویژگیهای اصوات ساز دارند. به همین خاطر، بیشتر معیارهای مربوط به کیفیت چوب را — که خود نیز اغلب سلیقهای است — مبنای تعیین ارزش ساز قرار میدهند. یا به دلیل نداشتن دانش کافی دربارهی شناخت صدا و نوازندگی، نمیتوانند ارزیابی درستی از ساز داشته باشند.
به همین دلیل گاهی میبینیم که صدای سازی با یک مهر، از سازی با سه مهر بهتر است. متأسفانه موضوع به همین جا ختم نمیشود. زیرا در بسیاری موارد، سازنده تنها یک روش ساخت را یاد میگیرد و مثلاً از ساز یک سازنده خاص تقلید میکند. برای اینکه سریعتر به مرحله تولید و فروش برسد، همان روشی را که در اولین سازهایش به کار برده، ادامه میدهد و فقط برای اینکه بتواند قیمتهای بالاتری هم برای سازهایش تعیین کند، تعداد مهرها را روی ساز افزایش میدهد. در واقع این دسته از سازندگان تنها بلدند یک نوع ساز بسازند و فقط با زدن تعداد مهرهای مختلف روی آن، مدلهای متفاوت ارائه میدهند.
سنتور یک مهر و دو مهر کدام را بخرم؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، دو مهر بودن یک سنتور لزوماً به معنای بهتر یا باکیفیتتر بودن آن نیست. حتی سنتورهای یک مهر نیز پیدا میشوند که در مقایسه با نمونههای دو مهر مشابه، صدای بهتری تولید میکنند.
همهی سازندگان هم از روش یک مهر یا دو مهر پیروی نمیکنند. برخی از آنها سازهای خود را بر اساس طرح و مدل دستهبندی میکنند. مثلاً مدل «مافی» ممکن است در انواع ساده، خاتمکاری شده یا طرحدار عرضه شود. یا مدل «سیف» در انواع ساده، چهار خط، سفارشی یا گلدار موجود است.
بعضی سازندگان دیگر هم مانند «ایرانی» یا «موسوی» ممکن است مدلهای «یک مهر»، «یک مهر ویژه» یا «دو مهر» ارائه دهند. پس میتوان گفت اصطلاح یک مهر یا دو مهر در بین همهی سازندگان رایج و یکسان نیست. برخی از آنها فقط یک مدل خاص میسازند، چه یک مهر و چه دو مهر.
اما به طور کلی، وقتی سنتورهای یک مهر و دو مهر را با هم مقایسه میکنیم، سازهای دو مهر معمولاً از نظر کیفیت ساخت — که شامل مواردی مانند پلگذاری دقیق، تراش و پرداخت چوب، استفاده از چوبهای مرغوبتر و زمان بیشتری که برای ساخت آنها صرف شده است — در سطح بالاتری قرار دارند. انتظار میرود این سازها صدای بهتری داشته باشند و کیفیت کلی آنها بیشتر باشد، زیرا در ساخت آنها از مواد اولیهی درجهیکتر و زمان کار بیشتری استفاده شده است. از این نظر معمولاً برتر در نظر گرفته میشوند و اصطلاحاً گفته میشود کارِ «دو مهر» هستند؛ یعنی بر اساس معیارهای فنی، از کارهای «یک مهر» بالاترند.