سقف عرشه فولادی چگونه است و چه کاربردی در ساختمانها دارد؟ در سالهای اخیر، این روش ساخت سقف مورد استقبال زیادی قرار گرفته و به عنوان یک راهکار مدرن در ساختوساز شناخته میشود. در این مقاله از مجله رونیکس، مراحل کامل اجرای این نوع سقف را به زبان ساده بررسی میکنیم.
عرشه فولادی در واقع یک سقف ترکیبی است که از ورقهای فولادی شکلدار و بتن ساخته میشود. این ورقهای فولادی به عنوان قالب دائمی و همچنین بخشی از سازه عمل میکنند. پس از نصب ورقها، روی آنها بتن ریخته میشود تا یک سقف یکپارچه و مقاوم ایجاد شود.
این سیستم مزایای زیادی دارد: اجرای آن سریع است، وزن کلی سازه را کاهش میدهد و نیاز به قالببندی چوبی یا فلزی موقت را از بین میبرد. همچنین فضای خالی بین ورقهای فولادی امکان عبور تاسیسات برق و مکانیک را فراهم میکند.
این سقفها معمولاً در ساختمانهای اسکلت فولادی، پارکینگها، سولهها و پروژههای تجاری بزرگ به کار میروند. اجرای صحیح آن نیازمند طراحی دقیق، نصب اصولی ورقها و بتنریزی کنترلشده است تا استحکام و ایمنی نهایی تامین شود.
سقف عرشه فولادی چیست؟
عرشه فولادی یک سازهی فلزی با شکل موجدار است که در ساخت سقف یا کف ساختمان کاربرد دارد. این محصول با نامهای مختلفی شناخته میشود. از جمله این نامها میتوان به عرشه فلزی، عرشه کفی و عرشه کیو اشاره کرد که در میان آنها، نامهای عرشه فولادی و عرشه کفی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
سقف عرشه فولادی معمولاً بر روی تیرآهن و اسکلت فلزی نصب میشود. این سازه یک سطح محکم و مناسب ایجاد میکند تا بتوان از مصالح گوناگون مانند بتن سبک یا بتن معمولی، عایقها و لایههای ضد آب برای تکمیل سقف استفاده کرد.
جزئیات اجرای سقف عرشه فولادی
سقفهای عرشه فولادی به دلیل محکم بودن و در عین حال سبکی، در سالهای اخیر به انتخاب اصلی سازندگان در پروژههای ساختمانی شهری تبدیل شدهاند. برای اجرای این نوع سقف، معمولاً از چهار ماده اصلی استفاده میشود:
۱. ورق فولادی که نقش عرشه سقف را دارد
۲. برشگیر
۳. آرماتور
۴. بتن
در بخشهای بعدی، روش اجرا و گامهای ساخت این نوع سقف را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
نحوه اجرای سقف عرشه فولادی
برای ساخت سقف با تیرآهنهای فولادی، مراحل زیر را دنبال میکنیم:
· نورد سرد ورقهای گالوانیزه فولادی
ابتدا، ورقهای فولادی گالوانیزه را با استفاده از روش نورد سرد و مطابق با طرح و نقشهای که برای سازه در نظر گرفته شده، به شکل پروفیلهای فولادی مورد نظر درمیآوریم.
ورقهای فولادی با پوشش گالوانیزه
اطلاعات بیشتر: شرکت رونیکس، سازنده انواع مختلف “مینی فرز شارژی” میباشد. این ابزار، وسیلهای مناسب و کارآمد برای برشکاری و صیقل دادن سطوح فلزات آهنی است.
· انتقال ورق های فولادی به محل پروژه
پس از رسیدن ورقهای فولادی به محل ساختوساز، کار نصب آنها روی اسکلت ساختمان شروع میشود. این ورقها سبک هستند و کارگران به سادگی میتوانند آنها را جابهجا کرده و در جای خود قرار دهند. اما اگر ساختمان چندین طبقه داشته باشد، برای سریعتر شدن کار و کاهش هزینهها، ورقهای مربوط به هر طبقه را در یک بسته جمع میکنند و با کمک جرثقیل به طبقات بالا میبرند. بعد از این مرحله، سقفهای طبقات بالاتر باید با دقت و به شکل کاملاً ایمن، توسط سیمبکسلها و زنجیرهای مخصوص مهار شوند. تمام قطعات باید طوری نصب شوند که وزن اضافهای به سازه اصلی وارد نکنند. همچنین به نقل از سایت آهنک:
“از مهمترین مصالح این سقف فولادی، ورق فولادی گالوانیزه است که به روش نورد سرد تولید و با دستگاههای مخصوص فرم داده میشود. در سطح این ورق از فلز روی به عنوان پوشش گالوانیزه استفاده میشود که باید گالوانیزاسیون در هر دو سطح ورق به طور کامل انجام شود.ضخامت روی معمولا بین 0.8 تا 1.2 میلیمتر است. سطح ورق فولادی دارای برجستگیهایی است تا بین بتن و ورق پیوستگی کافی ایجاد شود. این برجستگیها به دو شکل دیده میشوند:
ذوزنقهای
موجدار“
جابجایی ورقهای آهنی به محل کار
· ورق های فولادی؛ چگونگی اجرا در سقف عرشه فولادی
پیش از آنکه ورقهای فولادی به طور کامل و همیشگی به هم متصل شوند، باید ابتدا به درستی روی تکیهگاههای خود و در جای صحیح قرار داده شوند. این ورقها لازم است پیش از انجام اتصال نهایی، با دقت در جای درستشان تنظیم و ثابت شوند. همچنین اگر فاصله بین دو تکیهگاه (دهانه) بیش از ۴ متر باشد، برای ساخت سقف با عرشه فولادی باید از تیرهای فرعی نیز استفاده کرد، بدون اینکه نیاز به شمعبندی موقت باشد.
· ثابت کردن ورق های فولادی به سازه
برای محکم کردن ورقهای فلزی روی اسکلت ساختمان، هنگام نصب با استفاده از میخکوب، این ورقها را با کمک میخ و اتصالات مناسب به سازه ثابت و محکم میکنیم.
نحوه محکم کردن ورقهای آهنی به اسکلت ساختمان
برای اینکه ورقهای فولادی را به درستی و با استحکام به اسکلت یا قالب اصلی یک سازه وصل کنیم، روشهای مختلفی وجود دارد. انتخاب هر روش بستگی به نوع پروژه، ضخامت ورق و جنس اسکلت دارد.
یکی از رایجترین راهها، استفاده از پیچ و مهرههای مخصوص است. این پیچها معمولاً از جنس فولاد گالوانیزه یا فولاد ضدزنگ ساخته میشوند تا در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم باشند. این روش برای اتصالهایی که ممکن است نیاز به باز و بسته شدن داشته باشند، بسیار مناسب است.
روش دیگر، جوشکاری است. در این روش، ورق فولادی مستقیماً به قسمتهای فلزی اسکلت جوش داده میشود. این کار باعث ایجاد یک اتصال بسیار قوی و دائمی میشود. البته این کار باید توسط یک جوشکار ماهر و با رعایت تمام استانداردهای ایمنی انجام شود تا استحکام لازم را داشته باشد.
گاهی اوقات نیز از پرچهای صنعتی استفاده میشود. پرچها قطعاتی فلزی هستند که با فشار، دو سطح را برای همیشه به هم متصل میکنند. این روش نیز اتصالی محکم و بادوام ایجاد میکند.
نکته مهم این است که قبل از شروع کار، باید از استحکام و آمادگی اسکلت اصلی مطمئن شد. همچنین، انتخاب روش مناسب و استفاده از ابزار و مواد باکیفیت، کلید دستیابی به یک اتصال ایمن و مطمئن است.
· نصب گل میخ (برشگیر)
برای وصل کردن قسمتهایی که ورق فولادی روی تیرها قرار میگیرد، باید از قطعهای به نام برشگیر یا گلمیخ استفاده کرد. این قطعه را با دستگاه جوش به تیرهای اصلی سازه متصل میکنند. توصیه میشود برای محافظت از ورقها در برابر جرقهها و ذرات جوش، پیش از شروع جوشکاری، یک حلقه محافظ سرامیکی در محل قرار داده شود.
بیشتر بخوانید:فرز مینیاتوری چیست؟
· آرماتور بندی؛ مهمترین مرحله اجرای سقف عرشه فولادی
بعد از اینکه میخهای نگهدارنده را کار گذاشتید، نوبت به مرحله بعد میرسد: قرار دادن میلگردها و آرماتورهای مخصوص کنترل حرارت روی سقف فلزی. این کار باید دقیقاً مطابق با نقشههای فنی انجام شود. برای انجام راحتتر و دقیقتر این مرحله، میتوانید از انبر مخصوص بستن میلگرد برند رونیکس استفاده کنید که ابزار مناسبی برای این کار است.
کار گذاشتن میلگرد در سقفهای عرشهای فولادی
سقفهای عرشه فولادی، یکی از روشهای رایج و پرکاربرد در ساختمانسازی هستند. در این نوع سقف، ورقهای فولادی شکلدار (عرشه) به عنوان قالب دائمی و همچنین بخشی از سازه عمل میکنند. پس از نصب این ورقها، مرحله مهم بعدی، اجرای آرماتوربندی است.
آرماتوربندی به معنای قرار دادن شبکهای از میلگردهای فولادی در داخل بتن است. این میلگردها باعث افزایش مقاومت و استحکام سقف در برابر نیروهای مختلف میشوند. برای سقف عرشه فولادی، میلگردها معمولاً در دو جهت و به صورت شبکهای بر روی ورقها قرار میگیرند.
نکات کلیدی در این فرآیند شامل رعایت فاصله مناسب بین میلگردها، استفاده از میلگرد با سایز و تعداد صحیح طبق محاسبات مهندسی، و قرار دادن میلگردهای حرارتی برای کنترل ترکهای ناشی از تغییر دما است. همچنین، میلگردها باید به خوبی به تیرهای اصلی و دیوارهای جانبی متصل شوند تا یکپارچگی سقف حفظ شود.
پس از اتمام آرماتوربندی و بازرسی نهایی، بتنریزی بر روی این مجموعه انجام میگیرد. ترکیب ورق فولادی، شبکه میلگرد و بتن، سقفی سبک، مقاوم و با دوام را ایجاد میکند.
· بتن ریزی؛ آخرین گام برای استحکام بیشتر
در مرحله آخر، نوبت به ریختن بتن روی عرشه فولادی میرسد. ضخامت بتن باید دقیقاً همان باشد که در نقشههای اجرایی مشخص شده است. این لایه بتن مانند یک پوشش نهایی عمل کرده و سطحی هموار و یکدست ایجاد میکند.
ریختن بتن روی سقفهای فولادی
بتن یک ماده بسیار فشرده و محکم است. برای شکستن و تخریب آن، باید از ابزارهای مخصوص و مناسبی استفاده کرد. اگر میخواهید با این ابزارهای مناسب برای تخریب بتن آشنا شوید، روی لینک «بتن کن» کلیک کنید.
نکات اجرای سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی انتخاب بسیار خوبی برای سازههایی است که در ساختارشان از تیرآهن استفاده شده باشد. این نوع سقف به دلایلی مانند نصب سریع و راحت، قیمت مناسب، استحکام زیاد و سبکی وزن، بسیار پرطرفدار است.
در قسمت قبل، نحوه اجرای این سقف را بررسی کردیم؛ اما رعایت نکات زیر باعث میشود کارایی آن به شکل بهتری افزایش یابد:
1. انتخاب ورق مناسب
در ساخت سقفهای عرشه فولادی، از صفحاتی استفاده میشود که یک بخش میانی و یک پوشش فلزی دارند. بخش میانی این صفحات باید به راحتی شکل بگیرد و خم شود. همچنین پوشش رویی آنها باید در برابر نم، رطوبت و آب و هوا از خود مقاومت نشان دهد. معمولاً این پوشش از جنس فلز روی است که با ضخامت کافی، هر دو سطح بالا و پایین صفحه را میپوشاند. این صفحات انتخابی، مهمترین عامل در کیفیت نهایی سقف عرشه فولادی هستند. بنابراین هنگام انتخاب آنها باید به خوبی ساخته شدن، مقاومت در برابر رطوبت و توانایی تحمل بار و وزن توجه ویژهای داشت.
2. ابعاد ورقههای عرشه فولادی
ورقههای سقف فولادی در اندازههای گوناگونی ساخته میشوند. اندازه معمول و رایج این ورقهها، ۱.۲۵ متر پهنا و ۰.۸ تا ۱.۵ میلیمتر ضخامت است. اگر ورقههایی با پهنای بیشتر، طول بلندتر یا ضخامتهای دیگر انتخاب کنید، ممکن است در نصب و اجرای سقف فولادی به دشواری بربخورید.
3. در نظر گرفتن نکات ایمنی
نکته دیگری که در نصب سقفهای عرشه فولادی باید به آن توجه کنید، رعایت اصول ایمنی مانند مقاومت در برابر آتش است؛ مخصوصاً اگر میخواهید از ورقهای رنگشده فولادی استفاده نمایید. در صورتی که ورقهای انتخاب شده در مقابل آتش مقاومت لازم را ندارند، باید روی آنها پوششهای مخصوص محافظ در برابر آتش را اضافه کنید.
4. اهمیت بارگیری و انتقال
یک موضوع مهم که معمولاً کمتر مورد توجه قرار میگیرد، مربوط به جابجایی و حمل ورقهای سقف عرشه فولادی است. این عملیات باید با نهایت دقت انجام شود. هرگونه آسیب به این ورقها میتواند بر کیفیت و عملکرد نهایی آن تأثیر منفی بگذارد.
5. اهمیت گل میخ
در زمان انتخاب میخهای مخصوصی که برای متصل کردن ورقهای سقف عرشه فولادی به کار میروند، باید بسیار دقیق بود. این میخها در واقع وسیلهای برای چسباندن ورقها به یکدیگر در این نوع سقف هستند. یک موضوع کلیدی این است که طول میخهایی که انتخاب میکنید، باید از ضخامت ورقهای سقف بیشتر باشد. اما دقت کنید که این طول، از کل ارتفاع سقف (که مجموع ضخامت ورقها و لایه بتن روی آن است) تجاوز نکند.
6. سرعتبخشی به کار
اگر زمانبندی پروژه برای شما موضوع مهمی است، در مرحله آرماتوربندی میتوانید از شبکههای آماده (مش) استفاده کنید. همچنین در زمان بتنریزی، بهکارگیری بتن الیافی یک گزینه مناسب است که حتی ممکن است نیاز به آرماتوربندی را هم از بین ببرد.
این موارد، بخشهای کلیدی در اجرای سقف عرشه فولادی محسوب میشوند. البته در فرآیند اجرا میتوان به نکات ریزتر دیگری نیز توجه کرد. اگر کار اجرای این نوع سقفها را به افراد باتجربه و متخصص بسپارید، میتوانید با اطمینان بیشتری از کیفیت نهایی کار مطمئن باشید.
مزایای اجرای عرشه فولادی چیست؟
سقف عرشه فولادی مزایای زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
* انجام سریع پروژه
* جابهجایی راحت ورقهای عرشه فولادی
* عدم نیاز به شمع و ستونهای موقت در هنگام اجرا
* امکان ساخت چند سقف به صورت همزمان
* حذف مرحله قالببندی، زیرا ورقهای گالوانیزه خود به عنوان قالب سقف عمل میکنند.
* ایمنی بسیار خوب
* هزینه اجرای کمتر نسبت به برخی روشهای دیگر
* کاهش ضخامت نهایی سقف
* مصرف کمتر بتن و در نتیجه صرفهجویی در هزینه
* سبکی وزن ورقهای گالوانیزه و سقف نهایی
* یکدستی و ظاهر منظم سقف
* قابلیت اجرا در هر نوع آب و هوا
* امکان استفاده در انواع مختلف پروژههای ساختمانی
* خاصیت عایق بودن در برابر حرارت و صوت
* عمر طولانی و دوام بالا
* نصب آسانتر سیستمهای تاسیساتی و سیمکشی
عرشه فولادی؛ ترکیبی موفق از فلز و بتن
با توجه به موارد گفته شده، اگر انتخاب و اجرای سقف عرشه فولادی به شکل صحیح و با محاسبات دقیق انجام شود، میتواند هم از نظر اقتصادی و هم از نظر مدیریت زمان پروژه، نتیجه بسیار مطلوبی به همراه داشته باشد.
با در نظر گرفتن این نکات، روش عرشه فولادی یکی از گزینههای بسیار مناسب برای اجرای سقف در سازههای فلزی به شمار میآید. کیفیت مصالح استفاده شده در این روش، نقش مهمی در استحکام نهایی سازه ایفا میکند. عرشه فولادی یک سیستم مستحکم است که برای افزایش مقاومت، با بتن ترکیب میشود. این ویژگی باعث شده تا علاوه بر سبکوزن بودن، از دوام و عمر طولانیتری نیز برخوردار باشد.
سوالات متداول
آیا استفاده از ورقهای گالوانیزه، سقفهای عرشه فولادی را سنگین نمیکند؟
نه. ورقهایی که در این سقفها به کار میروند، ضخامت و اندازههای استانداردی دارند. به همین دلیل، وزن نهایی سازه در حد مجاز و مطابق با استانداردها باقی میماند.
اجزای اصلی سقف عرشه فولادی چه چیزهایی هستند؟
مهمترین بخشهای تشکیلدهنده این سقفها عبارتند از: ورقهای فولادی، میخهای مخصوص، میلگرد و بتن.
سقفهای عرشه فولادی چند نوع دارند؟
سقفهای عرشه فولادی در دو دسته کلی ساده و مرکب ساخته میشوند. نوع مرکب پیچیدهتر است و خودش به چند روش مختلف اجرا میشود. به دلیل استحکام بالاتر، سقفهای عرشه فولادی مرکب معمولاً گزینه پرکاربردتری هستند.