علی اکبر شهنازی یک نوازنده چیرهدست تار و از استادان موسیقی ایرانی بود. او سهم بزرگی در گسترش و حفظ ردیفهای موسیقی سنتی ایران داشت. علاوه بر تار، با سازهای دیگری مانند سهتار و پیانو نیز آشنایی داشت. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، نگاهی به زندگی و آثار این هنرمند بزرگ خواهیم داشت.
تولد و کودکی
علیاکبر شهنازی در بیست و سوم اردیبهشت ماه سال ۱۲۷۶، در محله عینالدوله تهران به دنیا آمد. در خاندان او، موسیقی از ارزش و جایگاه ویژهای برخوردار بود. پدربزرگش، علیاکبر فراهانی، از تارنوازان چیرهدست دربار ناصرالدینشاه محسوب میشد. پدرش، آقا حسینقلی فراهانی، نیز یکی از سرشناسترین نوازندگان تار در دوره قاجار بود. عموی او، میرزا عبدالله فراهانی، در زمره استادان برجستهای قرار داشت که به آموزش تار و سهتار میپرداخت. پسرعمویش، احمد عبادی، از استادان نامدار تار در روزگار معاصر به شمار میرفت. افزون بر اینها، دو برادر کوچکترش، محمدحسن و عبدالحسین شهنازی، نیز در نواختن تار مهارت داشتند. اینها تنها بخشی از بستگان علیاکبر شهنازی بودند که در عرصه موسیقی فعال بودند. او که در چنین محیط هنرمندی پرورش یافته بود، از هشت سالگی نزد پدرش فراگیری تار را شروع کرد و به مدت شش سال، ردیفهای موسیقی ایرانی را نیز از او آموخت. در این راه، از راهنماییهای درویشخان نیز بهره برد. وی تحصیلات خود را نیز در مدارس سنلوئی، اشراف و سعادت ادامه داد و به پایان رساند.
اگر به این موضوع علاقه دارید، بیوگرافی مژگان شجریان را از دست ندهید.
شروع فعالیت حرفهای علی اکبر شهنازی
علی اکبر شهنازی در سن چهاردهسالگی اولین صفحهی موسیقی خود را در تهران با همکاری آقای دماوندی، خوانندهی دوره قاجار، در دستگاههای بیات ترک و افشاری ضبط کرد. چهار سال بعد، وقتی پدرش از دنیا رفت، او جای پدرش را گرفت و به آموزش هنرجویان پرداخت. او همیشه تلاش کرد تا روایت پدرش از ردیف موسیقی را ثبت و حفظ کند. سبک نوازندگیاش نیز بسیار به سبک پدرش شباهت داشت. در دهه ۱۳۰۰، او به محبوبترین نوازنده تار در آن زمان تبدیل شده بود. حدود اواسط سال ۱۳۰۵، به درخواست شرکت هیز ماسترز ویس، قطعاتی را با خوانندگی اقبال اجرا و ضبط کرد. همچنین در سال ۱۳۰۸ هنرستان موسیقی شهنازی را بنیان گذاشت. او در برنامههای رادیو هم با ادیب خوانساری همکاری داشت و به نوازندگی میپرداخت.
اگر به این موضوع علاقه دارید، حتماً ۶ تا از اشتباهات رایج پیانیست های مبتدی+راهحل را بخوانید.
خدمات علی اکبر شهنازی به نظام دستگاهی موسیقی ایران
علی اکبر شهنازی در طول زندگی هنری خود، همواره از نظام موسیقی دستگاهی ایران محافظت و آن را زنده نگه داشت. به گونهای که در هفت دهه فعالیت او، هیچ تغییر یا جابجایی در گوشههای ردیف یا تزئینات اضافی در نوازندگیاش دیده نشد. او در زمینه آموزش ردیف و نیز استانداردسازی ساز تار، خدمات ارزشمندی ارائه کرد. شهنازی با توجه به شرایط زمان خود و ورود عناصر مدرن در دوره پهلوی، از روشهای غربی نیز برای بهبود و زیبایی صدای تار استفاده کرد. از جمله این روشها میتوان به انواع گلیساندو، حرکتهای پرشی پیوسته از پایین به بالای دسته ساز و برعکس، پرشهای با فاصلههای کوتاه، قطعات سریع و طولانی، تکرارهای پشت سر هم، تغییرات حجم صدا، روشهای مختلف انگشتگذاری و استفاده مناسب از تمام سیمهای تار اشاره کرد.
در این مقاله فواید یادگیری پیانو که در علم ثابت شدند! اطلاعات مفیدی آمده است.
اگر سوالاتی دارید، مقاله ساز ها و زیرشاخه های سبک نیو ایج به شما کمک خواهد کرد.
مقاله خانه اپرای سیدنی، یکی از مهمترین مراکز هنرهای نمایشی حاوی اطلاعات جامعی است.
توصیه میکنیم این مطلب ۱۰ تا از بهترین نوازندگان ویولن سل دنیا! را حتماً بخوانید.