در دنیای موسیقی، گاهی واژههایی وجود دارند که معنی نزدیک به هم دارند، ولی دقیقاً یکی نیستند. با این حال، بعضی افراد آنها را به جای هم به کار میبرند. برای اینکه بتوانیم از این واژهها به درستی استفاده کنیم، باید معنی دقیق هر کدام را بدانیم.
“آهنگساز” و “ملودیساز” هم دو نمونه از این واژهها هستند. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، میخواهیم تفاوت این دو را با هم بررسی کنیم. تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
تفاوت میان آهنگساز و ملودیست
برای اینکه تفاوت بین آهنگساز و ملودیست را متوجه شوید، اول باید بدانید هر کدام دقیقاً چه کاری انجام میدهند. وقتی با وظیفه هر یک آشنا شوید، راحتتر میتوانید نقش آنها را از هم تشخیص دهید.
مفهوم آهنگساز و آهنگسازی
آهنگسازی، هنر ساختن یک قطعه موسیقی است. به فردی که این کار را انجام میدهد و اثری در دنیای موسیقی میسازد، آهنگساز میگویند.
یک آهنگساز در واقع کسی است که همه بخشهای مختلف یک قطعه موسیقی را روی کاغذ میآورد، سازهای مورد نیاز را انتخاب میکند و نحوه ترکیب شدن نتهای هر ساز با سازهای دیگر را مشخص مینماید. به بیان تخصصیتر، او ابتدا ملودی اصلی هر ساز را مینویسد، سپس بر اساس گام قطعه، هارمونی (یعنی آکوردها و آرپژها) را تعیین کرده و کار ارکستراسیون را انجام میدهد.
در این حالت، تنظیمکننده همان آهنگساز است؛ چون کسی که هارمونی را مشخص میکند، در واقع تنظیم را هم انجام داده است. تفاوت موسیقی کامپیوتری و موسیقی طبیعی (آکوستیک) نیز در همین نکته است.
در ایران، کار آهنگسازی معمولاً بین سه نفر تقسیم میشود: کسی که ملودی اصلی را میسازد، تنظیمکننده و نوازنده. این سه بخش با هم ترکیب میشوند تا کار آهنگسازی تمام شود و یک اثر موسیقایی به وجود آید. در بیشتر موسیقیهای پاپ و راک ایران، به جز صدای خواننده، هر صدای دیگری که میشنویم حاصل کار تنظیم است و کیفیت آن به مهندسی صدا بستگی دارد. این کار شامل استفاده از سازهای زنده و طبیعی، فایلهای صوتی آماده (سمپل) و سازهای مجازی (VST) میشود.
نقش تنظیم کننده
کار تنظیم کننده در ساختن و قشنگ شدن یک آهنگ بسیار مهم است. خیلی وقتها دیده شده که یک ملودی ساده، بعد از دست یک تنظیم کننده خوب، آنقدر زیبا و گیرا میشود که تبدیل به یک آهنگ معروف و محبوب میگردد.
اما عکس این موضوع هم وجود دارد. یک تنظیم کننده بیتجربه یا ناشی میتواند حتی یک ملودی بسیار زیبا را خراب کند و از اثرگذاری بیندازد. به همین دلیل، مرحله تنظیم در ساخت یک آهنگ، بخش بسیار مهم و جدی است که باید به آن توجه ویژهای داشت.
یک آهنگساز و یک ملودیساز هر دو در ساخت موسیقی نقش دارند، اما کارشان با هم فرق میکند.
ملودیساز کسی است که ملودی اصلی یا همان خط آوازی قطعه را میسازد. این همان قسمتی از موسیقی است که معمولاً آن را زمزمه میکنیم و در ذهن میماند.
اما آهنگساز کارش گستردهتر است. او علاوه بر ملودی، تمام بخشهای دیگر یک قطعه موسیقی مثل هارمونی، ریتم و سازبندی را نیز طراحی و خلق میکند. در واقع، آهنگساز نقشه کامل قطعه را میریزد.
میتوان گفت هر آهنگسازی میتواند یک ملودیساز باشد، اما هر ملودیسازی الزاماً یک آهنگساز کامل نیست.
ملودی چیست ؟
ملودی یا نوا در موسیقی، به دنبالهای از نتها گفته میشود که وقتی پشت سر هم نواخته میشوند، یک قطعهٔ واحد و خوشآهنگ را تشکیل میدهند.
به بیان دیگر، ملودی از اجرای پیاپی نتهای مختلف با زمانبندی مشخص و در کنار سکوتها به وجود میآید و در نهایت یک جملهٔ موسیقایی کامل را میسازد. بالا و پایین رفتن زیر و بمی نتها به ملودی روح میدهد و باعث زیبایی و جذابیت آن میشود.
ملودی میتواند برای سازهای مختلف ساخته شود یا برای خواننده طراحی گردد. در هر دو حالت، برای اجرا نیاز به یک ساز یا یک خواننده است تا آن را بنوازد یا بخواند.
همچنین آکوردها (بخش هارمونی موسیقی) نقش مکمل دارند و اگر برای یک ملودی، مجموعه آکوردهای مناسب و خوشایندی انتخاب شود، زیبایی و گیرایی آن چندین برابر خواهد شد.
ملودی ساز
برای اینکه ملودی ساز را راحتتر بفهمید، کل آهنگ را در نظر نگیرید. فقط به صدای خواننده گوش دهید. این بخش از موسیقی، وکال نام دارد. ملودی ساز، در واقع همان ملودی وکال را میسازد و مشخص میکند که یک شعر چطور باید خوانده شود. میتوان گفت اساس یک قطعه پاپ، همین ملودی وکال است و بقیه بخشهای آهنگ بر پایه آن ساخته میشوند.