تفاوت ساز ویولن و ویولا

ویولن و ویولا هر دو از اعضای یک خانواده‌ی موسیقایی هستند و از نگاه اول شبیه به هم به نظر می‌رسند. با این حال، این دو ساز از جهات گوناگونی با یکدیگر متفاوت هستند. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، قصد داریم این دو ساز را با هم مقایسه کنیم و ویژگی‌های هر یک را مرور کنیم تا تفاوت‌های آن‌ها را بهتر درک کنید. تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.

تفاوت ساز ویولن و ویولا

آندره آماتی (به ایتالیایی: Andrea Amati) و گاسپارو دا سالواس (ایتالیایی: Gasparo da Salò) از نخستین و مشهورترین سازندگان ویولن و ویولا در آغاز سده شانزدهم میلادی به شمار می‌روند. نام برند ویولن آماتی نیز برای پاسداشت یاد و هنر این سازنده برجسته انتخاب شده است.

معرفی ساز ویولن

ویولن یک ساز موسیقی است که با کشیدن آرشه روی سیم‌هایش صدا تولید می‌کند. این ساز، کوچک‌ترین عضو در گروه سازهای زهی-آرشه‌ای به شمار می‌رود.

نحوه نواختن آن معمولاً به این شکل است که ویولن روی شانه چپ نوازنده قرار می‌گیرد و آرشه با دست راست به حرکت درمی‌آید. این ساز چهار سیم دارد که نت‌های آن از پایین به بالا به ترتیب عبارت‌اند از: سل (سیم چهارم)، ر (سیم سوم)، لا (سیم دوم) و می (سیم اول). فاصله بین هر سیم با سیم بعدی، یک فاصله پنجم در موسیقی است.

ویولن توانایی اجرای محدوده وسیعی از نتها را دارد و می‌تواند تمامی فواصل کروماتیک و حتی ریزپرده‌ها را نیز بنوازد. این ساز جایگاه مهمی در انواع سبک‌های موسیقی مانند پاپ، کلاسیک، جاز و موسیقی ایرانی دارد و تقریباً در هیچ‌یک از این سبک‌ها نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

معرفی ساز ویولا

ویولا یک ساز موسیقی است که سیم‌هایی دارد و با کمانه یا آرشه نواخته می‌شود. نام این ساز در زبان آلمانی و همچنین در فرانسوی و ایتالیایی ویولا است. ویولا در دسته سازهای آلتو از خانواده ویولن قرار می‌گیرد که شامل ویولن، ویولنسل و کنترباس نیز می‌شود.

جنس مواد به کار رفته در ساخت ویولا مشابه ویولن است و تنها تفاوت اصلی، اندازه بزرگ‌تر آن نسبت به ویولن می‌باشد. صدای ویولا گرم و پُربَر است و با صدای ویولن تفاوت چشمگیری دارد؛ به همین دلیل نقش صدای میانی را در گروه سازهای این خانواده ایفا می‌کند. آرشه ویولا نیز کمی سنگین‌تر از آرشه ویولن است و موی اسب به کار رفته در آن پهن‌تر می‌باشد.

تفاوت سایز ویولن و ویولا

یکی از واضح‌ترین تفاوت‌های ویولن و ویولا در اندازه آن‌هاست. ویولن کوچک‌تر از ویولا است. به طور دقیق‌تر، یک ویولن کامل یا سایز استاندارد بزرگسالان، حدود ۳۶ سانتی‌متر طول دارد. اما یک ویولا با سایز کامل، معمولاً بین ۳۸ تا ۴۱ سانتی‌متر درازا دارد. بنابراین اگر یک ویولن و یک ویولا را کنار هم ببینید، به سادگی می‌توانید از روی ظاهر و اندازه، آن‌ها را از هم تشخیص دهید.

تفاوت نت های ویولن و ویولا

شاید برایتان جالب باشد که نوازندگان ویولن و ویولا از یک نوع نت‌نویسی استفاده نمی‌کنند. اگر به صفحه نت ویولن دقت کنید، در سمت چپ آن علامتی به نام «کلید سل» را مشاهده می‌کنید. اما در نت‌های ویولا این علامت فرق دارد و به جای کلید سل، از علامتی به نام «کلید دو» استفاده می‌شود. به همین دلیل، جای نت‌ها روی خطوط حامل در این دو ساز با هم تفاوت دارد.

در نتیجه این تفاوت، نتی که روی خط وسط حامل نوشته می‌شود، در ویولن «سی» نامیده می‌شود، اما در ویولا همان نت، «دو» خوانده می‌شود. به همین ترتیب، بقیه نت‌ها نیز در این دو ساز با یکدیگر متفاوت هستند.

تفاوت آرشه ویولن و ویولا

وقتی به انتهای آرشه‌ی ویولن و ویولا نگاه کنید، متوجه می‌شوید که بخش پایینی آرشه‌ی ویولا معمولاً کمی سنگین‌تر از آرشه‌ی ویولن است. همچنین، در برخی از آرشه‌های مخصوص ویولا، قسمت انتهایی یا همان دسته‌ی آرشه را طوری می‌سازند که انحنای ملایمی داشته باشد.

تفاوت سیم های ویولن و ویولا

سیم‌های ویولن و ویولا هر کدام روی نت‌های متفاوتی تنظیم می‌شوند. در ویولن معمولی، سیم‌ها برای نت‌های می، لا، ر و سل کوک می‌گردند. اما در ویولا، سیم‌ها روی نت‌های لا، ر، سل و دو تنظیم می‌شوند. به همین دلیل، پایین‌ترین و بم‌ترین صدای ویولا از بم‌ترین صدای ویولن نیز کلفت‌تر و عمیق‌تر است.