همه چیز درباره احترام به قانون کپی‌رایت
وقتی کسی کتابی می‌نویسد، آهنگی می‌سازد، نقاشی می‌کشد یا هر اثر دیگری خلق می‌کند، در واقع صاحب آن اثر می‌شود. قانون کپی‌رایت یا حق تکثیر، از حقوق این فرد محافظت می‌کند. این قانون می‌گوید که هیچ کس بدون اجازهٔ سازندهٔ اصلی، نمی‌تواند از اثر او کپی بگیرد، آن را پخش کند یا به فروش برساند.
چرا رعایت کپی‌رایت مهم است؟
احترام به حقوق سازنده: وقتی ما از قانون کپی‌رایت پیروی می‌کنیم، در واقع به زحمت و خلاقیت کسی که اثری را خلق کرده، احترام می‌گذاریم.
تشویق به خلاقیت: وقتی سازندگان بدانند حقوقشان محفوظ است، با انگیزه بیشتری اثرهای جدید و باکیفیت خلق می‌کنند.
حمایت از کسب‌وکار: بسیاری از افراد از طریق فروش آثارشان زندگی می‌کنند. اگر هر کسی بتواند به راحتی از اثر آنها کپی برداری کند، درآمد آنها از بین می‌رود.
چگونه کپی‌رایت را رعایت کنیم؟
از نرم‌افزارهای قانونی استفاده کنیم.
عکس، متن و موسیقی را بدون اجازه از اینترنت دانلود نکنیم و کپی نگیریم.
همیشه نام سازنده و منبع اثر را ذکر کنیم.
قبل از استفاده از یک اثر، از سازنده آن اجازه بگیریم.
استثناها: در برخی موارد خاص، مانند استفاده برای فعالیت‌های آموزشی در مدرسه یا پژوهش‌های شخصی، ممکن است بتوان از بخش کوچکی از یک اثر بدون اجازه استفاده کرد، اما حتی در این مواقع هم باید نام سازنده ذکر شود.
به یاد داشته باشیم که رعایت حق تکثیر، فقط یک قانون نیست، بلکه نشان‌دهندهٔ شخصیت و احترام ما به دیگران است.
در ادامه، با مفهوم «حق تکثیر» یا کپی‌رایت در کتاب کار و فناوری پایه هشتم آشنا خواهید شد. در این بخش همراه ما باشید.
حق تکثیر
هر کسی که یک اثر جدید و منحصر به فرد خلق کند، از حقوق خاصی برخوردار است. یکی از این حقوق، “حق تکثیر” یا کپی‌رایت است. این حق، مجموعه‌ای از امتیازات انحصاری است که به صاحب اثر اجازه می‌دهد کارش را منتشر کند، از آن کپی بگیرد یا از آن الگو برداری کند.
صاحبان این حق، برای مدتی مشخص و به صورت قانونی، می‌توانند کنترل کنند که اثرشان چگونه تکثیر و استفاده شود. پس از پایان این مدت، اثر به دارایی عمومی تبدیل می‌گردد. استفاده از این آثار در هر شکل، معمولاً نیاز به دریافت اجازه از ناشر یا خالق اثر دارد. با این حال، در شرایط خاصی که قانون معین کرده است، مانند “استفاده منصفانه”، دیگر نیازی به دریافت این اجازه نیست. همچنین صاحب حق تکثیر می‌تواند این حقوق را به فرد دیگری واگذار کند. [1]
آثاری که مشمول حق تکثیر هستند
قانون کپی‌رایت از آثاری که برای نخستین‌بار خلق می‌شوند، محافظت می‌کند. در ادامه نمونه‌هایی از کارهایی را می‌بینید که می‌توانند تحت پوشش این قانون قرار گیرند:
* نوشته‌ها و آثار ادبی، مانند کتاب‌های داستانی و غیرداستانی، داستان‌های کوتاه و شعر.
* آثار موسیقی، که شامل نت‌نگاری (صفحه نت) و همچنین ترانه‌ها و آهنگ‌ها می‌شود.
* آثار مربوط به نمایش، مثل نمایش‌نامه‌ها و دیگر کارهایی که برای اجرا روی صحنه نوشته می‌شوند.
* نمایش‌های بی‌کلام (پانتومیم)، حرکات موزون رقص، آثار هنری تجسمی، پیکره‌سازی (مجسمه)، طرح‌های گرافیکی و پویانمایی (انیمیشن).
* فیلم‌نامه‌ها و خودِ فیلم‌ها.
* آثار صوتی ضبط‌شده.
* طرح‌ها و ساختمان‌های معماری.
آثاری که حق تکثیر برای صاحب اثر در پی دارد، شامل این امور می شود:
حق نشر و بهره‌برداری از یک اثر شامل موارد زیر است:
* انتشار اثر
* خلق آثار تازه بر پایه اثر اصلی
* برداشت ایده و الگو از اثر
* اقتباس از سبک بیان اثر
* تکثیر و تولید مثل اثر
* پخش و انتشار اثر
* اجاره دادن یا انتقال مالکیت آن به دیگران
* نمایش اثر در مکان‌های عمومی
* بازآفرینی و تولید دوباره اثر
* توزیع و پخش نسخه‌های اثر از راه فروش
رعایت نکردن حق کپی رایت
حق مالکیت خصوصی به پدیدآورنده یک اثر این اختیار را می‌دهد که از کارش در برابر استفاده‌های نادرست محافظت کند. اگر کسی بدون اجازه، اثر او را کپی کند یا منتشر سازد، عمل او غیرقانونی بوده و مجازات خواهد داشت.
[1]: ویکی‌پدیا
[2]: صاحبان اندیشه
برای مطالعه مطالب اجتماعی کلیک کنید.