هدفها و دلایل قیام امام حسین (ع) در واقعه عاشورا چه بود؟ کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم
امام حسین (ع) به چند دلیل مهم قیام خود را آغاز کرد. ایشان نمیخواستند سکوت کنند و شاهد کارهای نادرست حکومت زمان خود باشند. یکی از اصلیترین هدفهای ایشان، امر به معروف و نهی از منکر بود؛ یعنی دستور دادن به کارهای خوب و جلوگیری از کارهای بد. امام حسین (ع) میخواست به مردم نشان دهد که سکوت در برابر ستم و بیعدالتی اشتباه است.
ایشان همچنین قصد داشت اسلام واقعی را که توسط حکومت بنیامیه تغییر پیدا کرده بود، دوباره زنده کند و به مردم معرفی نماید. امام حسین (ع) با قیام خود ثابت کرد که برای حفظ ارزشهای انسانی و دینی، باید ایستادگی کرد و حتی در این راه جان خود را فدا نمود. این قیام، درس بزرگی درباره آزادگی، مقاومت در برابر زور و دفاع از حق است که برای همه مردم جهان الگو میباشد.

در این بخش، به طور خلاصه با دلایل قیام امام حسین (علیه السلام) در واقعه عاشورا آشنا خواهید شد. این مطالب بر اساس کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هشتم گردآوری شده است.
انگیزه و اهداف امام حسین (ع) از قیام عاشورا
1- احیای دین و سنت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
معاویه در ظاهر به قوانین اسلام پایبند بود، اما در پنهان برخلاف دین عمل میکرد. او چنان حیلهگر و دوچهره رفتار میکرد که مردم گمان میبردند او فردی باایمان است. پس از او، پسرش یزید به ناحق قدرت را تصاحب کرد و آشکارا به کارهای نادرست و گناه آلوده شد. در دوران او، تغییرهای نادرست زیادی در دین پدید آمد.
امام حسین علیه السلام مشاهده کردند که دین خدا در حال از بین رفتن است؛ حرام خدا را حلال و حلالش را حرام میکنند و از هیچ عمل ناشایستی خودداری ندارند. ایشان برای زنده نگهداشتن دین خدا و رسول الله، در برابر باطل ایستادگی کردند.
2- اصلاح امت و احیا کردن دو فریضه امر به معروف و نهی از منکر
امام حسین (ع) اسب و کاغذی خواست و این نامه را برای برادرش محمد نوشت:
«به نام خداوند بخشنده مهربان. این وصیت حسین بن علی به برادرش محمد، که به ابن حنفیه معروف است. حسین گواهی میدهد که هیچ معبودی بهحق جز الله نیست و شریکی ندارد. محمد، بنده و فرستاده اوست که حق را از جانب خدا آورده است. بهشت و جهنم، حق هستند و بدون شک روز قیامت خواهد آمد و خداوند تمام کسانی را که در گورها آرمیدهاند زنده خواهد کرد.
من از روی سرکشی و ستمگری یا برای فساد قیام نکردهام؛ بلکه تنها برای اصلاح در امت جدم بیرون آمدهام. میخواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و همان راهی را بروم که جدّم محمد (ص) و پدرم علی بن ابیطالب (ع) رفتند.
هرکس این حقیقت را از من بپذیرد، خدا سزاوارتر است که حق را بپذیرد. و هرکس نپذیرد، من صبر میکنم تا خداوند میان من و این مردم به حق داوری کند و او بهترین داوران است.
ای برادر من، این وصیت من به توست و توفیق من تنها به دست خداست. بر او توکل کردم و به سوی او بازمیگردم.»
3- مبارزه با ظالمان و زنده کردن عدالت بر همگان
4- بیعت نکردن با یزید فاسق و فاجر و قیام در برابر او
در این نوشته میخواهیم درباره شیوههای زنده نگه داشتن ارزشهای قیام عاشورا صحبت کنیم. قیام عاشورا یک رویداد تاریخی بسیار مهم است که درسهای بزرگی برای زندگی امروز ما دارد.
برای پاسداشت این ارزشها، میتوانیم کارهای ساده اما مؤثری انجام دهیم:
اول اینکه سعی کنیم پیام اصلی این قیام را درک کنیم. پیام عاشورا، دفاع از حق و مبارزه با باطل است، حتی وقتی شرایط بسیار سخت میشود.
دوم اینکه این درسها را در زندگی روزمره خود به کار ببریم. مثلاً در برابر ستم بایستیم، به دیگران کمک کنیم و راستگویی را فراموش نکنیم.
سوم اینکه با شرکت در مراسم مربوط به عاشورا، مانند جلسات سخنرانی و دستههای عزاداری، این رویداد را زنده نگه داریم.
چهارم اینکه برای دیگران، به ویژه جوانان و کودکان، از داستان کربلا و درسهای آن بگوییم تا آنها نیز با این رویداد آشنا شوند.
در پایان، یادمان باشد که هدف از پاسداشت عاشورا، فقط گریه و عزاداری نیست، بلکه شناخت ارزشها و عمل کردن به آنها در زندگی است.