تحقیق در مورد آموزش الکترونیکی + معایب و مزیت ها

در دنیای امروز، روش یادگیری و آموزش به شکل چشم‌گیری تغییر کرده است. یکی از این روش‌های جدید، آموزش الکترونیکی است. در این روش، از ابزارهای دیجیتال مانند کامپیوتر، تلفن همراه و اینترنت برای یادگیری استفاده می‌شود.

دیگر لازم نیست برای یاد گرفتن مطالب جدید حتماً در یک کلاس درس فیزیکی حاضر شوید. با آموزش الکترونیکی، شما می‌توانید در هر زمان و هر مکان، تنها با اتصال به اینترنت، به درس‌ها و منابع آموزشی دسترسی داشته باشید. این روش، یادگیری را برای همه آسان‌تر، منعطف‌تر و در دسترستر کرده است.

در این نوشته، قصد داریم خوبی‌ها و کاستی‌های آموزش از راه دور و غیرحضوری را بررسی کنیم. با ما همراه باشید تا با هم نکات مثبت و منفی این سبک از یادگیری را مرور کنیم.

تعریف آموزش الکترونیکی

یادگیری الکترونیکی که به آن E-learning می‌گویند، یک مفهوم کلی است و به معنای استفاده از فناوری‌های دیجیتال و الکترونیکی، مخصوصاً اینترنت و ابزارهای دیجیتال، برای آسان‌تر کردن فرآیند یادگیری و آموزش است. این نوع آموزش شامل روش‌ها و فعالیت‌های گوناگونی است که با کمک ابزارهایی مثل کامپیوتر، تبلت، تلفن همراه هوشمند و اینترنت در اختیار افراد قرار می‌گیرد.

یادگیری الکترونیکی می‌تواند در قالب‌های مختلفی ارائه شود؛ مانند دوره‌های اینترنتی، کلاس‌های آنلاین، وبینارها، کتاب‌های الکترونیکی، محتوای آموزشی چندرسانه‌ای و برنامه‌های آموزشی تعاملی.
به عنوان نمونه می‌توان به پلتفرم شاد اشاره کرد که در دوران همه‌گیری کرونا، جایگزین کلاس‌های حضوری شد؛ یا سایت مای مدیو که یک سامانه آموزشی است و از سوی آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان طراحی شده تا برخی خدمات آموزشی و فایل‌های درسی را در اختیار آنان قرار دهد.

مزیت و ویژگی های کلیدی آموزش الکترونیکی عبارتند از:

1- دسترسی آسان

یادگیری الکترونیکی این فرصت را در اختیار افراد قرار می‌دهد که از هر نقطه‌ای، تنها با اتصال به اینترنت، به محتوای آموزشی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.

2- انعطاف پذیری بالا

یادگیری الکترونیکی این امکان را فراهم می‌کند که شما در ساعات و مکان‌های مختلف به راحتی درس بخوانید.
هر فرد می‌تواند در هر زمان و هر مکانی که راحت باشد، آموزش ببیند و دانش خود را افزایش دهد.

3- تعامل

بسیاری از سایت‌ها و سامانه‌های آموزشی، امکانات گوناگونی را برای یادگیری بهتر در اختیار کاربران قرار می‌دهند. این امکانات شامل آزمون‌ها، تمرین‌ها، بخش پرسش و پاسخ و همچنین محیط‌های شبیه‌سازی شده است که به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کند مطالب را بهتر و عمیق‌تر یاد بگیرند.

4- تنوع چند رسانه ای

در آموزش آنلاین، معمولاً از ابزارهای گوناگونی مانند ویدئو، پادکست، تصاویر متحرک و طرح‌های گرافیکی بهره گرفته می‌شود تا محتوای آموزشی را به شکلی جذاب‌تر و مؤثرتر به فراگیران منتقل کند.

5- ارزیابی و بازخورد

سامانه‌های آموزش آنلاین این امکان را دارند که به صورت خودکار، تمرین‌های دانش‌آموزان را بررسی کنند و نظر خود را فوراً در اختیار آنان قرار دهند. این ویژگی به یادگیرندگان کمک می‌کند میزان درک خود از درس را ارزیابی کنند و ببینند در کجای مسیر یادگیری قرار گرفته‌اند.

6- یادگیری شخصی

سامانه‌های آموزش الکترونیکی این فرصت را در اختیار افراد قرار می‌دهند تا هر کسی به شکل مستقل و با استفاده از منابع آموزشی موجود، دانش خود را در زمینه‌های گوناگون افزایش دهد. به این ترتیب، هر فرد می‌تواند به صورت انفرادی و متناسب با نیازهای خود، یادگیری را ادامه داده و توانایی‌هایش را بهبود ببخشد.

7- همکاری

یادگیری آنلاین این امکان را فراهم می‌کند که فراگیران به صورت گروهی و با همکاری یکدیگر مطالب را بیاموزند. این همکاری می‌تواند از طریق حضور در کلاس‌های اینترنتی، تبادل نظر در فضاهای گفت‌وگو و انجام دادن تکالیف مشترک صورت بگیرد.

معایب آموزش الکترونیکی

یادگیری آنلاین فواید زیادی مثل انعطاف در زمان و مکان، در دسترس بودن و هزینه مناسب دارد، اما در کنار این محاسن، نکات منفی هم دارد. از جمله مهم‌ترین این کاستی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فقدان تعامل چهره به چهره

در سیستم آموزش الکترونیکی، معمولاً آن ارتباط مستقیم و رو درویی که در کلاس‌های معمولی وجود دارد، از بین می‌رود. این موضوع گاهی باعث می‌شود فرد احساس تنهایی کند و ممکن است مشکلات یا پرسش‌هایش به راحتی حل نشود.

تعامل اجتماعی محدود

آموزش از راه دور ممکن است باعث کاهش ارتباطات اجتماعی و رشد توانایی‌های فردی در برخورد با دیگران شود. این نوع آموزش، فرصت‌هایی را که در کلاس‌های حضوری و از طریق همکاری با همکلاسی‌ها و معلمان به دست می‌آید، کمتر فراهم می‌کند. همچنین، امکان ایجاد شبکه‌های ارتباطی و دوستی‌های پایدار در این فضا ممکن است محدودتر باشد.

مسائل فنی

گاهی اوقات مشکلات فنی باعث ایجاد وقفه در فرآیند یادگیری می‌شوند. این مشکلات می‌توانند شامل اینترنت ناپایدار، باگ‌های نرم‌افزاری یا خرابی قطعات سخت‌افزاری باشد. چنین موانعی در نهایت باعث اختلال در آموزش و یادگیری افراد خواهند شد.

الزامات سواد دیجیتال

یادگیری الکترونیکی برای کار کردن به ابزارهای دیجیتال و اینترنت نیاز دارد. اگر دانش‌آموزی با فناوری آشنا نباشد، ممکن است در کار با سامانه‌های آموزشی، دریافت درس‌ها و شرکت کردن در کلاس‌ها به مشکل برخورد کند.

تجربه حضوری محدود

بعضی از درس‌ها مثل کارهای آزمایشگاهی یا مهارت‌های فنی، به خاطر نبودن امکان تمرین عملی و فیزیکی، به خوبی از طریق آموزش آنلاین قابل یادگیری نیستند.

تقلب و سرقت ادبی

آموزش آنلاین گاهی شرایطی را فراهم می‌کند که دانش‌آموزان و دانشجویان به سمت انجام کارهای غیرصادقانه مانند تقلب در آزمون یا کپی کردن مطالب دیگران سوق داده شوند. به بیان ساده‌تر، برخی افراد به جای آنکه خودشان درس بخوانند، در زمان امتحان از مطالب موجود در اینترنت یا از دوستانشان کمک می‌گیرند. این کار باعث می‌شود عمق یادگیری آن‌ها کاهش یابد و مطالب را به خوبی درک نکنند.

نابرابری و دسترسی

همهٔ افراد به یک اندازه به ابزارهای فناوری و اینترنت پرسرعت و پایدار دسترسی ندارند. این وضعیت ممکن است باعث ایجاد ناعدالتی در آموزش شود و بعضی از دانش‌آموزان را با دشواری روبهرو کند.

اتکای بیش از حد به صفحه‌نمایش

کاربرد مداوم صفحه‌نمایش برای آموزش از راه دور، ممکن است باعث خستگی چشم، کاهش انرژی و بروز مشکلات دیگر در زمینه سلامتی گردد.

عدم تحرک

آموزش آنلاین، برخلاف کلاس‌های حضوری، باعث می‌شود افراد تحرک کمتری داشته باشند. این کم‌تحرکی می‌تواند به مرور زمان منجر به افزایش وزن و بروز مشکلات سلامتی مرتبط با آن شود.

با این حال، باید توجه داشت که این مشکلات دلیلی برای کنار گذاشتن سیستم آموزش الکترونیکی نیست. بلکه بهتر است مراکز و نهادهای آموزشی با ارتقای کیفیت دوره‌های آنلاین و طراحی برنامه‌ریزی‌های مناسب، این کاستی‌ها را جبران کنند.