نماز جمعه، یکی از مهم‌ترین عبادت‌های گروهی مسلمانان است که هر هفته، روز جمعه و به جای نماز ظهر برگزار می‌شود. این نماز، فضایل و پاداش‌های بسیاری دارد و حضور در آن بسیار توصیه شده است.
**شرایط نماز جمعه:**
– نماز جمعه باید حتماً به صورت گروهی و با حضور حداقل تعداد مشخصی از مأمومین (پیروان) برگزار شود.
– معمولاً در هر شهر، در حالت عادی، باید فقط یک نماز جمعه برگزار گردد.
– شرکت در این نماز برای مردان واجب است، البته بر کسانی که شرایط لازم را داشته باشند، مانند آزاد بودن، مرد بودن و عاقل بودن.
– نمازگزار باید به این نماز اهمیت دهد و برای شنیدن خطبه‌ها و اقامهٔ نماز، به موقع در محل حاضر شود.
**چگونگی خواندن نماز جمعه:**
نماز جمعه دو رکعت است و پیش از آن، دو خطبه توسط امام جمعه ایراد می‌شود. حضور در زمان خطبه‌ها نیز بخشی از نماز محسوب می‌شود و باید با سکوت و توجه به آن گوش داد.
**رکعت اول:**
– پس از اتمام خطبه‌ها و اقامهٔ نماز، با تکبیرةالاحرام (گفتن «الله‌اکبر») نماز شروع می‌شود.
– پس از خواندن حمد و سوره، به رکوع می‌رویم.
– پس از بلند شدن از رکوع، بهتر است دو قنوت خوانده شود؛ در قنوت می‌توان هر دعا یا ذکری گفت، اما معمولاً دعاهای مخصوصی خوانده می‌شود.
– پس از قنوت، به سجده می‌رویم.
**رکعت دوم:**
– پس از برخاستن از سجده دوم، دوباره حمد و سوره خوانده می‌شود.
– پس از آن به رکوع و سپس به دو سجده می‌رویم.
– در پایان، با تشهد و سلام، نماز به پایان می‌رسد.
**توجه:**
اگر کسی نتواند در نماز جمعه شرکت کند، باید نماز ظهر آن روز را به صورت معمولی (چهار رکعتی) بخواند.
نماز جمعه، علاوه بر جنبهٔ عبادتی، گردهمایی بزرگی برای مسلمانان است که در آن دربارهٔ مسائل دینی و اجتماعی صحبت می‌شود و پیوند میان believers تقویت می‌گردد.
مختصر در مورد نماز جمعه
نماز جمعه یک عبادت ویژه است که به جای نماز ظهر و به صورت گروهی انجام می‌شود. این نماز دو رکعت دارد و قبل از آن دو خطبه توسط امام جمعه خوانده می‌شود. همچنین در این نماز، دو قنوت مستحبی وجود دارد.
برای برپایی نماز جمعه، حضور حداقل پنج نفر لازم است که یکی از آنها امام جمعه باشد. امام جمعه پیش از شروع نماز، دو خطبه برای حاضرین می‌خواند که در آنها مردم را به پرهیزکاری و تقوا دعوت می‌کند.
دستور انجام این نماز در سوره جمعه قرآن کریم بیان شده است. در روایات اسلامی آمده که نماز جمعه مانند حج برای افراد کم‌بضاعت است و گناهان را می‌بخشد. همچنین در برخی روایات اشاره شده که ترک کردن نماز جمعه ممکن است به دورویی و تنگدستی بیانجامد.
در زمان حضور امام معصوم، نماز جمعه واجب بود و در دوره غیبت، به نظر بیشتر مراجع تقلید، به صورت اختیاری واجب است.
در ایران، از دوره پادشاهی شاه اسماعیل صفوی، نماز جمعه رایج شد و پس از آن در بسیاری از شهرها برگزار گردید. امروزه در دوره جمهوری اسلامی، این نماز در تمام شهرهای ایران برقرار است.
نماز جمعه از آغاز اسلام، یکی از نشانه‌های مهم اجتماعی مسلمانان بوده و نماد اتحاد و همبستگی آنان به شمار می‌رود. به دلیل مسائل سیاسی و اجتماعی که در خطبه‌های آن مطرح می‌شود، به نماز عبادی ـ سیاسی نیز معروف شده است.
موضوع خطبه نماز جمعه
خطبه‌های نماز جمعه با سپاس و ستایش پروردگار جهان آغاز می‌شود. سپس توصیه‌هایی برای پرهیزگاری و دوری از گناهان ارائه می‌گردد. در ادامه، درود و صلوات بر پیامبر بزرگ اسلام (ص) و سلام بر پیشوایان معصوم (ع) فرستاده می‌شود.
پس از آن، بخش کوتاهی از قرآن تلاوت می‌شود. برای همه مردان و زنان باایمان طلب آمرزش می‌شود و برای پیروزی اسلام و مسلمانان دعا می‌گردد.
در بخش دیگری از خطبه، مسائل مهم و مورد نیاز جامعه اسلامی بررسی می‌شود. این بخش شامل توضیح مسائلی است که به روشنگری مردم کمک می‌کند و مسلمانان برای بهبود زندگی دینی و دنیوی خود به آن نیاز دارند. همچنین، در مورد نقشه‌ها و برنامه‌های دشمنان اسلام و مسلمانان هشدار داده شده و حقایق برای مردم روشن می‌شود.
نماز جمعه چگونه خوانده می شود
نمای جمعه دو رکعت است، درست مثل نماز صبح. در این نماز، سوره حمد و سوره دیگر با صدای بلند خوانده می‌شود و دو قنوت دارد: یکی در رکعت اول، قبل از رکوع، و دیگری در رکعت دوم، بعد از رکوع.
بهتر است که امام جمعه در رکعت اول، بعد از حمد، سوره جمعه را بخواند و در رکعت دوم، سوره منافقین را تلاوت کند. همچنین لازم است پیش از شروع نماز جمعه، دو خطبه توسط امام جمعه ایراد شود که به احتیاط واجب باید بعد از اذان ظهر خوانده شود. اگر این خطبه‌ها قبل از اذان ظهر خوانده شود، باید دوباره اجرا شود.
مستحبّات نماز جمعه
برای امام جمعه کارهای پسندیده‌ای سفارش شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
۱. هنگام ایراد خطبه، رو به مردم بایستد.
۲. در سخنرانی توانا و بلیغ باشد و به موقع سخن بگوید.
۳. بر نمازهایش در وقت مقرر مداومت داشته باشد.
۴. به انجام دستورات الهی، حتی کارهای مستحب، علاقه‌مند باشد.
۵. از کارهای نهی شده، حتی کارهای مکروه، دوری کند.
۶. از امور مشکوک و شبهه‌ناک پرهیز نماید.
۷. از حرف‌های بی‌فایده خودداری کند تا سخنانش در جان مردم بیشتر اثر بگذارد.
۸. در نماز، چه در زمستان و چه در تابستان، عمامه بر سر بگذارد.
۹. در حال نماز، ردایی بر دوش داشته باشد؛ مانند عبا، برد یمانی یا مانند آن.
۱۰. هنگام خواندن خطبه، به عصا، شمشیر یا چیزی مشابه تکیه دهد.
۱۱. وقتی با مأمومان روبرو می‌شود، به آنان سلام کند.
۱۲. پیش از خطبه‌خواندن، تا وقتی مؤذن مشغول اذان است، بنشیند.
مکروهات نماز جمعه
آنچه برای امام و نمازگزاران در هنگام خوانده شدن خطبه‌های نماز، ناپسند شمرده می‌شود:
۱- اگر امام، در میان خطبه، سخنی غیر از متن خطبه بگوید. بهتر است که از این کار پرهیز شود.
۲- اگر نمازگزاران در هنگام ایراد خطبه‌ها صحبت کنند. مطابق احتیاط، آنان نیز نباید صحبت کنند. شایسته‌تر این است که نمازگزاران به خطبه‌ها با دقت گوش دهند و به پندها و سخنان امام توجه کنند.
پیشنهادی: دلایل اهمیت نماز خواندن در مسجد