ملودیکا شبیه یک ارگ کوچک است که با دمیدن در آن نواخته میشود. اگر بخواهیم سادهتر بگوییم، این ساز شبیه ترکیبی از سازدهنی و پیانو است؛ هم کوچک است و هم به راحتی میتوان آن را حمل کرد. ملودیکا در دسته سازهای بادی زبانهدار قرار میگیرد، مانند سازدهنی که با دمیدن در آن صدا تولید میشود. اگرچه این ساز تاریخچه خیلی طولانی ندارد، اما خیلی زود بین نوازندگان و علاقهمندان به موسیقی شناخته شد و طرفداران زیادی پیدا کرد. در ادامه این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با این ساز جذاب و دوستداشتنی آشنا خواهید شد.
نواختن ملودیکا
نواختن و کنترل نتها با ملودیکا، نسبت به سازدهنی چالشبرانگیزتر است. معمولاً این ساز را با دست چپ نگه میدارند، چرا که طراحی آن برای افراد راستدست است. ملودیکا در دسته سازهای بادی جای میگیرد و صدای آن با دمیدن در ساز و فشردن کلیدهای آن تولید میشود. هنگام نواختن، نوازنده باید ساز را با یک دست نگه دارد. یک دست در پشت ساز قرار میگیرد تا آن را ثابت کند و دست دیگر وظیفه فشار دادن کلیدها و ایجاد نتهای مختلف را بر عهده دارد.
تاریخچه ساز ملودیکا
ملودیکا برای اولین بار در کشور ایتالیا و به دست فردی به نام آندری بورل ساخته شد. در آن زمان، نام این ساز کلاویتا بود. اما شکل امروزی و مدرن ملودیکا در سال ۱۹۵۰ توسط شرکت هوهنر ارائه شد و از آن پس، همه آن را با نام ملودیکا میشناسند.
در دهه ۱۹۶۰ نوازندگان بسیاری شروع به نواختن این ساز کردند. یکی از این افراد استیو رایش بود و پس از آن نیز هنرمندان سرشناسی مثل فیل مور در آلبوم هرمتو پاسکول از ملودیکا استفاده کردند.
در ایران نیز گفته میشود نخستین بار سامان احتشامی، پیانیست شناختهشده، این ساز را به عنوان یک ساز اصلی به مردم معرفی کرد.
انواع ملودیکا
این ساز بر اساس دامنهی صوتی که دارد، به شکلهای مختلفی دستهبندی میشود.
سوپرانو و آلتو
ملودیکاهای سوپرانو و آلتو صدای رساتر و کمی زیرتر از بقیه انواع ملودیکا دارند. برخی از ملودیکاها طوری ساخته شدهاند که میتوانید با هر دو دست آنها را بنوازید. در این ساز، معمولاً کلیدهای سفید را با دست راست و کلیدهای مشکی را با دست چپ مینوازند.
تنور
صدای ساز ملودیکا از ساز سوپرانو کمی بمتر است. برای نواختن آن، معمولاً با دست راست روی صفحه کلید فشار وارد میکنند و با دست چپ، دسته پشتی ساز را نگه میدارند. اگر نوازنده بخواهد از هر دو دست برای نواختن استفاده کند، میتواند یک لوله پلاستیکی به ساز اضافه کند و به روشی مشابه سازهای سوپرانو و آلتو، آن را بنوازد.
باس
در میان انواع سازهای ملودیکا، ملودیکای باس عمیقترین و بمترین صدا را تولید میکند. این نوع از ملودیکا، از نمونههای نادر و همچنین از گرانقیمتترین انواع این ساز به شمار میرود.
آکوردینا
ملودیکای آکوردینا یک نوع قدیمیتر از این ساز است که معمولاً از چوب یا فلز ساخته میشود. در این مدل، به جای صفحهکلید معمولی، از دکمههایی برای نواختن نتها استفاده میشود. دکمههای این ساز اغلب فلزی هستند، ولی در انواع ارزانقیمتتر، ممکن است از پلاستیک ساخته شده باشند.
ملودیکا
ساز ملودیکا با اسمهای مختلفی در بازار وجود دارد. برخی از این نامها عبارتاند از: ملودیون، تریولا، ملودیا، پیانیکا، ملودی هورن، دیامونیکا، پیانتا و کالویتا.