بررسیهای علمی نشان میدهند که موسیقی اثر قابل توجهی بر احساسات و ذهن انسان میگذارد. از گذشتههای دور، موسیقی به عنوان ابزاری برای تسکین و بهبود حال درونی افراد به کار میرفته است. پژوهشگران حتی تأثیر موسیقی را بر روی جنین و کودکان تازه متولد شده نیز مطالعه کردهاند و به یافتههای جالبی دست یافتهاند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه، ادامه مطلب را در وبلاگ مدیر تولز دنبال کنید.
تاثیر موسیقی بر جنین و نوزاد
ارسطو معتقد است: „وقتی چیزی میشنویم (شعر یا موسیقی) روح ما تغییر میکند“. از زمان شاگردان بقراط تا قبایل سرخپوست آمریکا، انسانها همواره از موسیقی و آواز برای آرام کردن خود و کاهش رنجهایشان بهره بردهاند.
موسیقی بهطور عمیقی بر عواطف ما اثر میگذارد؛ حتی یک لالایی ملایم و زیبا میتواند نوزاد را آرام کند.
اگر کودکان در دوران بارداری، پس از تولد، در سالهای رشد و حتی در دوره دبیرستان در معرض موسیقی کلاسیک قرار گیرند، باهوشتر و با ذکاوتتر خواهند شد.
نوزادان از هفته شانزدهم زندگی در رحم مادر به موسیقی پاسخ میدهند و گویی آواز میخوانند. جنین بعد از چهار ماهگی نسبت به موسیقی واکنش نشان میدهد و حرکات او در برابر آهنگ قابل احساس است. این نشان میدهد که انسان حتی پیش از تولد به موسیقی عکسالعمل دارد.
جنین انسان حدود بیست هفته پس از شکلگیری میتواند صداهای بیرون و موسیقی را بشنود. پژوهشها ثابت کردهاند که آنها قادرند آنچه را در محیط رحم مادر شنیدهاند، حتی تا دوازده ماه پس از به دنیا آمدن به یاد بیاورند و نسبت به آن واکنش نشان دهند.
تأثیر آهنگ و نوای خوش بر کودک در دوران بارداری و ماههای اول پس از تولد
گوش نوزاد از هفتههای میانی بارداری توانایی شنیدن صداهای بیرون را پیدا میکند. از این زمان، شنیدن آهنگهای ملایم و آرامشبخش میتواند بر رشد او اثر بگذارد. این صداها، به ویژه موسیقیهای بیکلام و ملودیهای ساده، میتوانند ضربان قلب کودک را منظمتر کنند و احساس امنیت در او ایجاد نمایند.
پس از به دنیا آمدن نیز، نوزاد صداهایی را که در دوران جنینی شنیده است، به خاطر میآورد و با شنیدن دوبارهی آنها، آرام میگیرد. پخش موسیقی آرام برای نوزاد میتواند فضایی امن و دلنشین برای او بسازد، به بهتر خوابیدنش کمک کند و حتی در یادگیری آینده او مؤثر باشد.
توجه به این نکته مهم است که صدای موسیقی باید ملایم و در حد مناسب باشد. بهترین انتخاب، قطعاتی با ریتم کند و ملودی ساده است که باعث آرامش مادر و کودک شود.
تاثیر موسیقی بر نوزادان چگونه است؟
در سالهای گذشته، دانشمندان اطلاعات جدیدی درباره چگونگی رشد مغز به دست آوردهاند. نوزادان در زمان تولد، میلیاردها سلول مغزی به نام نورون دارند. در سالهای ابتدایی زندگی، این سلولهای مغزی شروع به ایجاد اتصال با یکدیگر میکنند. هرچه از این ارتباطات بیشتر استفاده شود، مغز قویتر و توانمندتر میشود.
اگر کودکان در سالهای اولیه رشد خود به موسیقی گوش دهند، شبکههای مغزی مربوط به موسیقی در ذهن آنها تشکیل میشود. برخی از این اتصالات مغزی ناشی از موسیقی، بر شیوه تفکر و اندیشیدن آنها نیز تأثیر میگذارند.
به نظر میرسد گوش دادن به موسیقی کلاسیک، به رشد درک فضایی و تجسم سهبعدی در کودکان کمک میکند. همچنین، یادگیری نواختن یک ساز موسیقی میتواند توانایی تفکر و استدلال آنها را بهبود بخشد.
ارتباط با موسیقی از بدو تولد
شنوایی نوزادان از همان روزهای اول به سرعت رشد میکند و به همین دلیل، خیلی زود میتوانند با موسیقی ارتباط بگیرند. پدر و مادرها با حمایت از این علاقه طبیعی فرزندشان به موسیقی، میتوانند پیوند عاطفی عمیقتری با او ایجاد کنند، مهارتهای گفتاری او را بهبود بخشند و دریچهای به دنیایی پر از شگفتی و لذت را به رویش باز کنند.
این موضوع نشان میدهد که همانطور که کودکان پیش از حرف زدن، با صدا درآوردن سعی میکنند خود را برای صحبت کردن آماده کنند، در زمینه موسیقی نیز مرحلهای وجود دارد که کودک تلاش میکند بدون آنکه بتواند آواهای موزون بسازد، از موسیقی تقلید کند.
اثر موزارت
گفته شده که گوش دادن به موسیقی، به ویژه موسیقی کلاسیک، به رشد درک فضایی و سهبعدی کودک کمک میکند و سبب ایجاد هزاران اتصال جدید بین سلولهای عصبی در مغز او میشود. همچنین، گوش دادن به موسیقی کلاسیک توانایی کودکان را برای حل کردن پازل و معماها افزایش میدهد. این تأثیر خاص، “اثر موزارت” نامیده میشود.
بر اساس مقالهای علمی، کودکان میتوانند الگوهای ریتمیک را تشخیص دهند. پژوهشگران در مجارستان و هلند به این نتیجه رسیدهاند که حتی نوزادان نیز قادر به درک تفاوتهای بین ریتمهای مختلف هستند.
جین استندلی، استاد موسیقی در دانشگاه فلوریدا، توضیح میدهد که موسیقی میتواند احساس شادی و آرامش ایجاد کند و از این ویژگی میتوان برای کودکان نیز بهره برد.
شاید یکی از لذتبخشترین کارهایی که برای فرزندتان انجام میدهید، خواندن لالایی برای او باشد، مخصوصاً وقتی که گریه میکند و شما سعی دارید او را به خواب ببرید.
اما اگر از تکرار یک لالایی خاص خسته شدید، نگران نباشید. میتوانید شعرهای دیگری را انتخاب کنید و با همان لحن آرامبخش برای کودک خود بخوانید. این تغییر در تأثیر مثبت آن بر فرزندتان تفاوتی ایجاد نخواهد کرد.
حتی در یکی از بیمارستانهای کشور اسلواکی، موسیقیدرمانی به عنوان روشی برای تقویت هوش نوزادان تازه متولد شده آزمایش شده و نتایج بسیار خوبی در بهبود سطح هوش و حافظه نوزادانِ تحت این آزمایش نشان داده است.