نورعلی برومند از استادان پرتلاش موسیقی ایران بود. او نواختن سازهای مختلف را نزد استادان ماهر و با تجربه فرا گرفت. زندگی این هنرمند بزرگ، سرشار از تلاش و آموزش است که در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز به آن پرداختهایم. پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر با سرگذشت ایشان، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
نورعلی برومند
نورعلی برومند، استاد بزرگ موسیقی و نوازنده ماهر سازهای ایرانی، در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد. او از هفت سالگی استعدادش در موسیقی را نشان داد و بدون آموزش از استاد، ریتمها را به خوبی مینواخت.
پدرش میرزا عبدالوهاب خان برومند، که جواهرشناس نامداری بود، به موسیقی علاقه زیادی داشت. به همین خاطر، هنرمندان سرشناسی مانند درویش سماعحضور، حسین اسماعیلزاده و سیدحسین طاهرزاده به خانه آنها رفت و آمد میکردند. همین رفت و آمدها بستری شد تا استعداد نورعلی برومند رشد کند و شکوفا شود.
شروع آموزش موسیقی تخصصی
استاد نورعلی برومند فراگیری ساز تار را از سیزده سالگی و نزد درویش خان شروع کرد. او ردیفهای مقدماتی استادش را در طول سه سال آموخت. از پانزده سالگی نیز نزد همان استاد، که به درویش خان شهرت داشت، به یادگیری تار و سهتار ادامه داد و ردیفهای ابتدایی را به پایان رساند.
دوستی صمیمیای میان او و ابوالحسن صبا شکل گرفت. این دوستی از روزگاری آغاز شد که هر دو شاگرد درویش خان بودند و نواختن تار و سهتار را نزد او میآموختند. درویش خان به آنها لقب “دوتا کوچولو” داده بود.
در هجده سالگی با روحالله خالقی آشنا شد و مدتی با هم به تمرین نوازندگی پرداخت. پس از آن، برای ادامه تحصیل به آلمان رفت. او در آنجا در رشته پزشکی درس خواند و در کنار آن، به آموختن پیانو، سرایش و اصول نتخوانی موسیقی غربی نیز پرداخت. در این دوره به آثار موتسارت، آهنگساز نامی اتریشی، علاقهمند شد.
برومند در سال ۱۳۰۶ شمسی به ایران بازگشت. سپس برای تکمیل دانش خود، نزد موسی معروفی – که از شاگردان برجسته درویش خان بود – به شاگردی پرداخت تا ردیفهای متوسط تا عالی موسیقی ایرانی و همچنین اصول نتنویسی اختصاصی این موسیقی را بیاموزد.
ادامه تحصیل در اروپا
سپس برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی، دوباره به اروپا سفر کرد، اما به دلیل یک بیماری ناشناخته بینایی خود را از دست داد و در سال ۱۳۱۵ شمسی ناچار به ایران بازگشت. پس از آن، تمام وقت خود را به یادگیری و آموزش موسیقی اختصاص داد. از استادان او میتوان صمصامالدوله، فخامالدوله بهزادی، ابوالحسن صبا، حسینخان هنگآفرین، یوسف فروتن، حبیب سماعی، عبدالله دوامی و اسماعیل قهرمانی را نام برد. هر یک از این استادان در بخشی از موسیقی سرآمد بودند و برومند سالهای طولانی با صبر و حوصله نزد آنان به یادگیری و تمرین پرداخت.
او به مدت دوازده سال تمام، ردیفهای موسیقی سنتی ایران را نزد اسماعیل قهرمانی — که شاگرد برجسته و ارشد مکتب میرزا عبدالله دوامی بود — فراگرفت. از آنجا که به دلیل کهولت سن، پنجه و مضراب قهرمانی بسیار ضعیف شده بود، برومند با پشتکار بسیار، آثار استاد را دوباره آموخت، بازسازی کرد و دقیقاً به شیوه خود او به اجرا و تنظیم درآورد.
یادگیری سازهای گوناگون و پایهگذاریهای جدید در آموزش موسیقی
استاد نورعلی برومند به دلیل استعداد چشمگیرش در آموختن سازهای مختلف و ایجاد روشهای نوین در آموزش موسیقی، نقشی بیبدیل در پیشبرد و انتقال موسیقی اصیل به نسلهای پس از خود داشت. او در نواختن تار، سهتار، سنتور، تنبک و کمانچه چیرهدست بود و آواز نیز تدریس میکرد.
برومند به درخواست برونو نتل، موسیقیشناس آمریکایی، به دانشگاه ایلینوی رفت و در مدت کوتاه یک ماههای، به معرفی موسیقی دستگاهی ایران پرداخت و بخشهایی از ردیف موسیقی ایرانی را در آنجا ضبط کرد. این ضبطها امروز در آرشیو دانشگاه ایلینوی نگهداری میشوند.
در سال ۱۳۴۴، همزمان با راهاندازی رشته موسیقی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، مهدی برکشلی از او دعوت کرد تا به عنوان استاد ردیف در آن دانشکده مشغول شود. بدین ترتیب، آموزش آکادمیک موسیقی ایرانی را در آنجا پایهگذاری کرد. او هفتهای دو جلسه، ردیف موسیقی را به روش سینهبهسینه به شاگردان آموزش میداد تا اینکه در سال ۱۳۵۳ بازنشسته شد. در میانه دهه پنجاه، با تأسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران، تدریس در این مرکز را نیز آغاز کرد.
نورعلی برومند استاد بسیاری از چهرههای بزرگ موسیقی اصیل ایران بود؛ از جمله اکبر گلپایگانی، محمدرضا شجریان، پریسا، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، محمدرضا لطفی، فرخ مظهری، داریوش طلایی، مجید کیانی، جلال ذوالفنون، شهرام ناظری، ناصر فرهنگفر و رضوی سروستانی.
او سرانجام در دوم بهمنماه ۱۳۵۵ بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.