اردشیر کامکار از استادان بزرگ موسیقی ایران است که با مهارت بینظیر خود، نقش مهمی در دگرگونی و ارتقای جایگاه ساز کمانچه ایفا کرده است. در این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با این هنرمند نامدار و احیاءکننده هنر کمانچهنوازی در دوران معاصر آشنا میشویم.
اردشیر کامکار ،رونق دهنده هنر کمانچه نوازی معاصر
اردشیر کامکار، نوازنده چیرهدست کمانچه، قیچک و ویولن، در بیستوهشتم آبان ماه سال ۱۳۴۱ در یک خانواده اهل موسیقی و سنندجی به دنیا آمد. خانواده کامکارها نقش بسیار مهمی در موسیقی سنتی ایران ایفا کردهاند.
او یکی از اعضای گروه شناختهشده کامکارهاست. اردشیر از سنین کم، نواختن ویولن را نزد پدرش آموخت. پس از مدتی، به عنوان نوازنده کمانچه و ویولن به ارکستر فرهنگ و هنر سنندج پیوست.
اردشیر کامکار نامی است که برای همه کمانچهنوازان آشناست. او هنرمندی است که نقش بزرگی در پیشرفت کمانچهنوازی امروزی و تربیت نوازندگان جوان و بااستعداد داشته است.
شفافیت و رسایی در کمانچه نوازی وی
دلیل اصلی که اردشیر کامکار را به این مسیر کشاند تا صدای کمانچه را از قالب سنتی آن خارج کند و وضوح و رسایی ویژهای به آن ببخشد، شاید به انتخاب نخست او یعنی ساز ویولن مربوط باشد. ویولن، سازی جهانی با روشهای مشخص نوازندگی بود. سازی که به مرور زمان، بر تکنیکهای گذشته آن در زمینههایی مانند کیفیت صدا و شیوه بیان نتها افزوده میشد.
این در حالی بود که کمانچه، دستکم در ایران، چنین روندی را تجربه نمیکرد. هرچند توجه به این ساز نسبت به گذشته بیشتر شده بود، اما دگرگونی چشمگیری در آن رخ نداده بود.
اردشیر کامکار با افزودن ویژگیهای جدید به کمانچه، باعث شد شمار زیادی از علاقهمندان، به ویژه جوانان، به این ساز جذب شوند. صدای شفافتر، کیفیت طنینی همتراز با ویولن، و حالتهای جدید دستگذاری روی ساز، همه باعث شدند قطعات بیشتری به عنوان مجموعهای قابل اجرا برای کمانچه انتخاب یا حتی آفریده شوند.
کامکار را میتوان نخستین کسی دانست که قطعات ابوالحسن صبا – که بیشتر برای ویولن نوشته شده بودند – و دیگر قطعات ویولن را با قابلیتهایی که خود در کمانچه کشف کرده بود، به درستی اجرا کرد.
از ویژگیهای برجسته نوازندگی او در کمانچه، میتوان به حالتهای دستگذاری در جایگاههای بالاتر از هفت و نیز اجرای نواهای هارمونیک اشاره کرد. این تکنیکها ویژه ساز ویولن هستند و اجرای آنها روی ساز کمانچه تقریباً دشوار است.