دکتر شینیچی سوزوکی، که بین سالهای ۱۸۹۸ تا ۱۹۹۸ میزیست، یک نوازنده و مدرس ویولن اهل ژاپن بود. او با پژوهشهای گستردهای که انجام داد، شیوهای تازه برای آموزش موسیقی پایهگذاری کرد. این روش، در بنیان خود، بسیار شبیه به روندی است که کودکان به طور طبیعی زبان مادری خود را فرا میگیرند. در ادامه این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، بیشتر با متد آموزش ویولن به سبک سوزوکی آشنا خواهید شد.
متد آموزش ویولن به سبک سوزوکی
روش سوزوکی یکی از شناختهشدهترین و کارآمدترین شیوههای آموزش موسیقی در جهان است. این روش بر پایه دیدگاهی شکل گرفته که شینجی سوزوکی، نوازنده چیرهدست ویلن، آن را پایهگذاری کرد. او خود یادگیری موسیقی را از کودکی و با راهنمایی یک استاد آلمانی آغاز نمود.
این اندیشه، جرقهای در ذهن سوزوکی ایجاد کرد و در نهایت به دیدگاهی تازه و فلسفهای نوین در روش آموزش مهارت به کودکان تبدیل شد.
هدف اصلی او تنها یاد دادن نواختن یک ساز به کودکان نبود. او به این باور رسید که موسیقی میتواند نقش بیهمتا و مؤثری در کل فرآیند رشد و یادگیری کودکان ایفا کند.
روش آموزش ویولن سوزوکی، یک راه طبیعی و دوستداشتنی برای یادگیری موسیقی است. این روش بر این باور استوار است که هر کودکی میتواند تواناییهای درونی خود را پرورش دهد، همانگونه که زبان مادری را به راحتی میآموزد.
در این سبک، آموزش از سنین بسیار پایین آغاز میشود و پدر و مادر نقش مهمی در همراهی و تشویق فرزند خود ایفا میکنند. گوش دادن روزانه به موسیقی، بخش کلیدی این روش است تا ملودیها و نواها در ذهن و گوش کودک نقش ببندد.
کودکان ابتدا نواختن را با تقلید و شنیدن یاد میگیرند، پیش از آنکه نتخوانی را آغاز کنند. فضای یادگیری، گروهی و سرشار از بازی و لذت است تا عشق به موسیقی در دل کودکان رشد کند. تمرکز اصلی بر پیشرفت تدریجی، تقویت گوش موسیقایی و پرورش اعتماد به نفس در کنار مهارتهای فنی است.
روش زبان مادری
روش “زبان مادری” سوزوکی از شیوهای که کودکان زبان یاد میگیرند، الهام گرفته و از آن برای آموزش استفاده میکند.
اصول این روش به این شرح است: آموزش باید از سنین پایین شروع شود، گوش دادن و شنیدن نقش بسیار مهمی دارد، باید از کودک به شیوهای مؤثر و تشویقکننده تقدیر کرد، همراهی و پشتیبانی والدین ضروری است، تمرین و تکرار باید آنقدر ادامه یابد تا مطالب به طور کامل در ذهن کودک جا بیفتد، و در نهایت، یادگیری همراه با دیگر کودکان و مشارکت در جمع بخشی از این روش است.
سوزوکی باور داشت همانطور که کودکان زبان مادری خود را به راحتی و در زمان کوتاهی میآموزند، میتوانند موسیقی را نیز از کودکی، مانند یک زبان و با تعامل با دیگران فرا بگیرند.
سوزوکی این قابلیت را “توان پروری” نامید؛ به این معنا که استعداد موسیقی ذاتی و مادرزادی نیست، بلکه میتوان آن را مانند زبان مادری در هر فردی پرورش داد.
اهداف روش سوزوکی
هدفهای او پرورش همهی جنبههای کودک، آشکار کردن تواناییهای لازم برای یادگیری و تبدیل کردن کودکان به انسانهای شاد و سالم با همراهی والدین در یک محیط آموزشی مناسب بود.
سوزوکی در این روش قصد ندارد یک هنرمند بزرگ بسازد، بلکه میخواهد به همهی کودکان کمک کند تا لذت نهفته در موسیقی را حس کنند.
روش شینیچی سوزوکی به بسیاری از کودکان امکان میدهد تا موسیقی را در سطحی عالی اجرا کنند. شمار زیادی از شاگردانی که با این روش آموزش دیدهاند، به نوازندگان حرفهای و بسیار معتبری تبدیل شدهاند.
با این حال، هدف اصلی، تربیت افراد حرفهای نیست. بلکه در سرتاسر این روش، تأکید بر رشد همهجانبهی کودک و آموزش از راه موسیقی است.
دکتر سوزوکی همیشه میگفت: همانطور که کودکان اول شنیدن و حرف زدن را یاد میگیرند و بعد به سراغ خواندن و نوشتن میروند، در این روش نیز کودکان ابتدا مهارت شنیداری و تکنیک نوازندگی خود را پرورش میدهند و سپس شروع به نتخوانی و یادگیری ساختارهای اصلی موسیقی میکنند.
فلسفه آموزشی
سوزوکی نام دستاورد خود را فلسفه گذاشت. او اعتقاد داشت هر معلمی باید با تکیه بر این فلسفه، ولی با سبک و شیوهٔ شخصی خودش، موسیقی را آموزش دهد.
پس از معرفی این روش و اجرای آن، نتایج بسیار چشمگیر بود. کارایی بالا و حتی تأثیرگذاری آن روی افراد با نیازهای ویژه یا تواناییهای محدود، همه را متعجب کرد. سوزوکی روش خود را جایگزینی بسیار مناسب برای شیوهٔ قدیمی ارف معرفی نمود.
امروزه در جهان و کشورهای پیشرفته، این روش بهطور گستردهای به کار میرود. هر سال میلیونها کودک نه تنها برای یادگیری موسیقی، بلکه با هدف تقویت اعتمادبهنفس، بهبود مهارتهای کار گروهی و پرورش ذهن خلاق، از این روش بهره میبرند.
متد سوزوکی در آموزش موسیقی
مادر از همان ابتدا با فرزندش حرف میزند. لبخند و محبت در صدایش، به رشد مهارتهای زبانی کودک کمک میکند.
مادر هرگز با نوزاد خود با خشونت صحبت نمیکند و وقتی کودک هنوز نمیتواند حرف بزند، از او خشمگین نمیشود.
کودکان با بازی کردن در کنار هم، واژههای تازه یاد میگیرند و این کار آنها را تشویق میکند تا تواناییهای خود را بیشتر کنند.
با تکرار و تمرین روزانه، کودک آماده میشود تا گامهای بلندتری بردارد و رفتهرفته در زبان مادری خود مهارت پیدا کند.
عناصر مهم رویکرد سوزوکی به آموزش موسیقی
شروع یادگیری از سنین پایین (بین ۳ تا ۴ سال در بیشتر کشورها معمول است)
تأثیر مهم شنیدن موسیقی
یادگیری نواختن پیش از یادگیری نتخوانی
همراهی و مشارکت پدر و مادر
فضای آموزشی و تربیتی تشویقکننده و خوب
کیفیت بالای آموزش زیر نظر مربیان تحصیلکرده و ماهر
توجه به تولید صدای زیبا و سالم از ساز، به شیوهای طبیعی و متوازن
ارزیابی مستمر که توسط هنرجویان متد سوزوکی در جهان انجام میپذیرد
رابطه اجتماعی با دیگر کودکان: هنرجویان سوزوکی از همه جای دنیا میتوانند به زبان موسیقی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند
در نتیجه، در روش سوزوکی، آموزش موسیقی کاری خستهکننده و دشوار نیست و کودک با اشتیاق شخصی خود مسیر یادگیری را طی میکند.
این روش همچنین به شکوفایی استعدادهای پنهان کودک کمک میکند و یکی از دلایل تسلط هنرجو بر موسیقی در این متد، شیوه خاص آموزش آن است.
آموزشگاه الهام نیز برای افزایش علاقه و بازدهی در یادگیری، از روش آموزشی سوزوکی در تدریس ویولن بهره میبرد.