به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، طرح کالابرگ الکترونیکی یکی از مهمترین ابزارهای حمایت معیشتی دولت در سالهای اخیر است که بهجای پرداخت نقدی یارانه، اعتباری هدفمند برای خرید کالاهای اساسی در اختیار خانوارهای مشمول قرار میدهد. کالابرگ بهصورت الکترونیکی روی کد ملی سرپرست خانوار ثبت میشود و امکان استفاده از آن فقط برای خرید کالاهای اساسی در فروشگاههای عضو طرح فراهم است. این طرح در سال ۱۴۰۴ برای دهکهای اول تا هفتم درآمدی فعال شده و به هر خانوار، بستهای از کالاهای ضروری مانند برنج، روغن، شکر، لبنیات، تخممرغ و گوشت اختصاص داده میشود. کالابرگ بهصورت مرحلهای واریز میشود و هر مرحله برای دهکهای مختلف در زمانهای مشخصی شارژ میگردد. مبلغ کالابرگ در سال ۱۴۰۴ برای دهکهای اول تا سوم ۵۰۰ هزار تومان و برای دهکهای چهارم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان تعیین شده است. افراد مشمول میتوانند با مراجعه به فروشگاههای زنجیرهای مانند رفاه، هایپراستار، افق کوروش و برخی پلتفرمهای آنلاین، کالاهای خود را با استفاده از اعتبار کالابرگ خریداری کنند. اگر مبلغ فاکتور از مبلغ کالابرگ بیشتر باشد، مابهالتفاوت باید از کیف پول شخصی پرداخت شود و امکان دریافت نقدی این اعتبار وجود ندارد. کالابرگ شامل گروههای اصلی کالاهای اساسی مانند لبنیات، پروتئین، خواربار و حبوبات است و خانوارها موظف هستند در هر خرید حداقل سه قلم از این گروهها را خریداری کنند. این طرح از طریق شبکهای گسترده از بیش از ۲۳۰ هزار مرکز فروش خرد و عمده در سراسر کشور اجرا میشود و دسترسی تمام خانوارهای مشمول به کالاهای ضروری را تسهیل میکند. کالابرگ بهعنوان یک سیاست حمایتی، نقش مهمی در کاهش فشار تورم بر معیشت خانوارهای کمدرآمد دارد و دولت برای تقویت آن، منابع مالی از محل درآمدهای نفتی و بنزین را به این طرح اختصاص داده است. اطلاعات دقیق درباره شرایط دریافت، نحوه استعلام و مراحل واریز کالابرگ در ادامه این گزارش آورده شده است.
کالابرگ چیست؟
کالابرگ یا سبد کالای الکترونیکی، یک سیاست حمایتی مبتنی بر اعتبار است که توسط دولت ایران برای کمک به معیشت خانوارهای کمدرآمد در برابر افزایش نرخ تورم اجرا میشود. این طرح بهجای پرداخت نقدی مستقیم یارانه، اعتباری هدفمند برای خرید کالاهای اساسی در فروشگاههای طرف قرارداد در نظر گرفته و به خانوارها اجازه میدهد کالاهای ضروری خود را با قیمت یارانهای تهیه کنند.
در سال ۱۴۰۴، طرح کالابرگ برای خانوارهای دهکهای اول تا هفتم درآمدی فعال شده است و به دهکهای بالاتر (مانند دهک هشتم) تعلق نمیگیرد. این اعتبار بهصورت الکترونیکی روی کد ملی سرپرست خانوار ثبت میشود و امکان استفاده از آن فقط برای خرید کالاهای اساسی در فروشگاههای عضو طرح فراهم است.
مبلغ و شرایط دریافت کالابرگ
مبلغ کالابرگ در سال ۱۴۰۴ برای خانوارهای دهکهای اول تا سوم ۵۰۰ هزار تومان و برای دهکهای چهارم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان تعیین شده است. این مبلغ بهصورت مستقل و علاوه بر یارانه نقدی ماهانه به خانوارها تعلق میگیرد و بهعنوان یک حمایت اضافی در نظر گرفته میشود.
در مرحله پنجم اجرای طرح کالابرگ، مبلغ حمایتی برای سه دهک اول درآمدی از ۵۰۰ هزار تومان به ۶۲۰ هزار تومان افزایش یافت، در حالی که مبلغ پرداختی برای دهکهای چهارم تا هفتم ثابت مانده است. این افزایش بهعنوان گامی مهم برای تقویت قدرت خرید خانوارهای کمدرآمد در برابر تورم کالاهای اساسی ارزیابی شده است.
اقلام مشمول کالابرگ
اقلام مشمول طرح کالابرگ شامل کالاهای اساسی و ضروری در فروشگاههای مواد غذایی است که برای تأمین نیازهای روزمره خانوارها در نظر گرفته شدهاند. برخی از این اقلام عبارتند از: شیر، پنیر، ماست، تخممرغ، گوشت و مرغ ماشینی، روغن مایع، ماکارونی، برنج، قند و شکر، حبوبات و گوشت منجمد گوساله و بوقلمون.
خانوارهای مشمول موظف هستند در هر خرید حداقل سه قلم از گروههای تعیینشده (لبنیات، پروتئین و خواربار) را خریداری کنند. این شرط به این منظور اعمال شده که خانوارها بهصورت متعادل از کالاهای اساسی استفاده کنند و تنها به یک یا دو کالا محدود نشوند.
نحوه استفاده از کالابرگ
برای استفاده از کالابرگ، افراد مشمول باید به یکی از فروشگاههای زنجیرهای یا محلی عضو طرح مراجعه کنند و به مسئول فروشگاه اطلاع دهند که قصد خرید با اعتبار کالابرگ را دارند. در هنگام خرید، کد ملی سرپرست خانوار و کارت بانکی وی باید ارائه شود تا تراکنش انجام شود.
اگر مبلغ فاکتور از مبلغ کالابرگ بیشتر باشد، مابهالتفاوت باید از کیف پول شخصی یا کارت بانکی پرداخت شود. امکان دریافت نقدی مبلغ کالابرگ وجود ندارد و تنها روش استفاده از آن، خرید کالاهای مشمول در فروشگاههای عضو طرح است.
فروشگاههای عرضهکننده کالابرگ
دولت برای موفقیت طرح کالابرگ، یک شبکه توزیع گسترده و متنوع را در سراسر کشور سازماندهی کرده است که شامل بیش از ۲۳۰ هزار مرکز فروش خرد و عمده میشود. این مراکز به دو دسته اصلی فروشگاههای زنجیرهای بزرگ و فروشگاههای محلی تقسیم میشوند.
از مهمترین فروشگاههای زنجیرهای عضو طرح کالابرگ میتوان به افق کوروش، جانبو، فروشگاه هفت، رفاه و هایپراستار اشاره کرد. همچنین برخی پلتفرمهای خرید آنلاین مانند اسنپمارکت و دیجیکالا نیز امکان خرید با اعتبار کالابرگ را برای کاربران فراهم کردهاند.
زمان واریز و مهلت استفاده
زمان واریز و مهلت استفاده
اعتبار کالابرگ بهصورت مرحلهای واریز میشود و تمام دهکهای مشمول اعتبار خود را در یک روز واحد دریافت نمیکنند. این شیوه پرداخت، اولویتبندی خانوارهای با درآمد کمتر را نشان میدهد و از تراکم خرید در یک زمان جلوگیری میکند.
برای مثال، در مرحله سوم کالابرگ، شارژ دهکهای چهارم تا هفتم در مردادماه انجام شد و مهلت استفاده از این اعتبار تا پایان تابستان تعیین شد. شهروندان میتوانند علاوه بر خرید حضوری در فروشگاه، بهصورت اینترنتی نیز خریدهای خود را با استفاده از کالابرگ انجام دهند.
چالشها و برنامههای آینده
گره اصلی اجرای طرح کالابرگ، نه در روش اجرا، بلکه در تأمین منابع مالی پایدار برای آن است. برخی گمانهزنیها به تأمین بخشی از بودجه کالابرگ از محل افزایش قیمت بنزین اشاره داشتند، اما وزیر رفاه اعلام کرده که پیشبینی میشود سالانه حدود ۵ هزار میلیارد تومان از محل درآمد بنزین به این طرح اختصاص یابد.
این رقم در مقایسه با بودجه ۳۰ هزار میلیارد تومانی کل طرح کالابرگ، عدد بزرگی نیست، اما میتواند به تقویت منابع کمک کند. دولت همچنین از برنامهریزی برای یک نوبت پرداخت دیگر از کالابرگ خبر داده و بر نیاز به تأمین منابع پایدار برای ادامه این سیاست حمایتی تأکید کرده است.