حتماً این جمله به گوشتان خورده که یک نوازنده، گوش مطلق دارد. اما این قابلیت دقیقاً به چه معناست؟ در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، همراه ما باشید تا با این ویژگی خاص بیشتر آشنا شوید.
انواع
پیش از آن که به توضیح معنای گوش مطلق بپردازیم، لازم است با انواع آن آشنا شویم. گوش مطلق به دو دسته اصلی تقسیم میشود: مطلق و نسبی. نوع مطلق معمولاً یک توانایی ذاتی و بسیار کمیاب است. در مقابل، نوع نسبی آن شایعتر است و افراد میتوانند با تمرین و تکثیر به آن دست یابند.
گوش ابسولوت مطلق چیست؟
اصطلاح “گوش مطلق” برای اولین بار در قرن نوزدهم میلادی توسط پژوهشگران انگلیسی و آلمانی به کار رفت. این اصطلاح به مجموعهای از مهارتها در زمینه درک صدا و موسیقی اشاره دارد. کسانی که این قابلیت را دارند میتوانند به محض شنیدن یک نت موسیقی روی هر سازی، بلافاصله آن را شناسایی کنند و دقیقاً همان نت را بخوانند یا اجرا کنند. این افراد قادرند با شنیدن یک قطعه موسیقی، تُنالیته اصلی آن را تشخیص دهند، تمام آکوردهای به کار رفته را شناسایی کنند و گام قطعه را درک کنند. حتی هنگام شنیدن صداهای معمولی مانند بوق خودرو یا زنگ تلفن همراه نیز میتوانند فرکانس و گام آن صدا را تعیین کنند.
تنها حدود یک درصد از مردم جهان از این قابلیت برخوردارند؛ یعنی از هر ده هزار نفر، تقریباً یک نفر. با این حال، پژوهشی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد نشان داد که در بین دانشجویان موسیقی، این میزان به حدود چهار درصد میرسد.
ساختار دستگاه شنوایی افرادی که گوش مطلق دارند، با دیگران تفاوتی ندارد. تفاوت اصلی در نحوه پردازش فرکانسهای صوتی در مغز و همچنین قدرت حافظه شنیداری آنهاست. داشتن این توانایی در عرصه موسیقی بدون شک یک مزیت بزرگ محسوب میشود، اما گاهی میتواند آزاردهنده نیز باشد. برای مثال، وقتی این افراد قطعۀ موسیقی را میشنوند که کوک آن تغییر کرده یا تنالیته آن جابهجا شده، به شدت احساس ناراحتی میکنند. آهنگسازان و موزیسینهای بزرگی مانند بتهوون، موتزارت، یانی و جیمی هندریکس از جمله کسانی بودهاند که این توانایی را دارا بودند.
گوش ابسولوت نسبی چیست؟
شنوایی مطلق نسبی برخلاف نوع مطلق آن، یک توانایی اکتسابی است. افراد میتوانند با تمرین مداوم و زیاد به این مهارت دست پیدا کنند. کسانی که این نوع شنوایی را دارند، با در اختیار داشتن یک نت مرجع، قادر خواهند بود بقیه نتهای موسیقی را به درستی تشخیص دهند. در حقیقت، فرق اصلی بین شنوایی مطلق و نسبی در این است که در نوع نسبی، فرد همیشه به یک نت مرجع نیاز دارد، در حالی که در نوع مطلق، فرد میتواند بدون هیچ کمک خارجی و تنها با تکیه بر حافظه شنیداری خود، تمام نتها را شناسایی کند. نت مرجع برای موسیقیدانهای کلاسیک معمولاً نت «لا» و برای موسیقیدانهای پاپ معمولاً نت «می» در نظر گرفته میشود.